Έναν χρόνο μετά την εφαρμογή του Μνημονίου, η ελληνική οικονομία δεν έχει ακόμη σταθεροποιήσει το δημόσιο χρέος, παρά τις οριζόντιες περικοπές, και απέτυχε να αυξήσει τα έσοδα, παρά τη μεγάλη αύξηση των φόρων σε όσους ήδη τους πλήρωναν. Ιστορίες οικονομικού τρόμου για έξοδο της Ελλάδας από το Ευρώ, αλλά ίσως και διάλυση του ίδιου τού Ευρώ, εμφανίζονται όλο και πιο συχνά, εκμεταλλευόμενες τόσο τη δυστοκία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ξεκάθαρες λύσεις όσο και την καταστροφολογία που προέρχεται από όσους ποντάρουν πολιτικά και χρηματικά στην πτώχευση της χώρας.
Το βιβλίο απαντά αναλυτικά στο πώς δημιουργήθηκε το χρέος, πώς έγινε εκρηκτικό, αλλά και πώς μπορεί πλέον να τιθασευθεί. Η ανατροπή της ύφεσης είναι ο πιο κρίσιμος παράγοντας στην αντιμετώπισή του. Μόνο αν η οικονομία βρεθεί γρήγορα σε τροχιά ανάπτυξης, θα μπορέσει να βγει από την παγίδα χρέους, να αυξήσει τα έσοδα και να αποτρέψει την έκρηξη της ανεργίας και της κοινωνικής αναταραχής. Το βιβλίο προτείνει μια σειρά από μικρές και μεγάλες αλλαγές στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση που μπορούν να βοηθήσουν σε αυτή την προοπτική, αρκεί να γίνουν έγκαιρα και αποτελεσματικά, χωρίς άλλες αναβολές και προσχήματα.
Προτείνει επίσης να αντικατασταθεί το Μνημόνιο από μια νέα Συμφωνία αρχών και αμοιβαίων δεσμεύσεων, χωρίς όμως πολιτικούς καταναγκασμούς και κοινωνική εξουθένωση. Η Συμφωνία θα περιλαμβάνει δημοσιονομικούς στόχους όπως τα κριτήρια του Μάαστριχτ, αλλά όχι υπαγόρευση των μέσων πολιτικής, καθώς και αναπτυξιακά μέτρα όπως τα διαρθρωτικά ταμεία, αλλά χωρίς υποθήκευση δημόσιας περιουσίας στους πιστωτές.
Περίληψη
Έναν χρόνο μετά την εφαρμογή του Μνημονίου, η ελληνική οικονομία δεν έχει ακόμη σταθεροποιήσει το δημόσιο χρέος, παρά τις οριζόντιες περικοπές, και απέτυχε να αυξήσει τα έσοδα, παρά τη μεγάλη αύξηση των φόρων σε όσους ήδη τους πλήρωναν. Ιστορίες οικονομικού τρόμου για έξοδο της Ελλάδας από το Ευρώ, αλλά ίσως και διάλυση του ίδιου τού Ευρώ, εμφανίζονται όλο και πιο συχνά, εκμεταλλευόμενες τόσο τη δυστοκία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ξεκάθαρες λύσεις όσο και την καταστροφολογία που προέρχεται από όσους ποντάρουν πολιτικά και χρηματικά στην πτώχευση της χώρας.
Το βιβλίο απαντά αναλυτικά στο πώς δημιουργήθηκε το χρέος, πώς έγινε εκρηκτικό, αλλά και πώς μπορεί πλέον να τιθασευθεί. Η ανατροπή της ύφεσης είναι ο πιο κρίσιμος παράγοντας στην αντιμετώπισή του. Μόνο αν η οικονομία βρεθεί γρήγορα σε τροχιά ανάπτυξης, θα μπορέσει να βγει από την παγίδα χρέους, να αυξήσει τα έσοδα και να αποτρέψει την έκρηξη της ανεργίας και της κοινωνικής αναταραχής. Το βιβλίο προτείνει μια σειρά από μικρές και μεγάλες αλλαγές στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση που μπορούν να βοηθήσουν σε αυτή την προοπτική, αρκεί να γίνουν έγκαιρα και αποτελεσματικά, χωρίς άλλες αναβολές και προσχήματα.
Προτείνει επίσης να αντικατασταθεί το Μνημόνιο από μια νέα Συμφωνία αρχών και αμοιβαίων δεσμεύσεων, χωρίς όμως πολιτικούς καταναγκασμούς και κοινωνική εξουθένωση. Η Συμφωνία θα περιλαμβάνει δημοσιονομικούς στόχους όπως τα κριτήρια του Μάαστριχτ, αλλά όχι υπαγόρευση των μέσων πολιτικής, καθώς και αναπτυξιακά μέτρα όπως τα διαρθρωτικά ταμεία, αλλά χωρίς υποθήκευση δημόσιας περιουσίας στους πιστωτές.
Ο Νίκος Μ. Χριστοδουλάκης γεννήθηκε το 1952 στην Κρήτη και σπούδασε αρχικά στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Ως φοιτητής έλαβε ενεργό μέρος στο αντιδικτατορικό κίνημα -ήταν μέλος της συντονιστικής επιτροπής κατάληψης του Πολυτεχνείου το 1973- και στη μεταπολίτευση υπήρξε στέλεχος της ανανεωτικής αριστεράς. Μετά το 1980 συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ, από το οποίο έλαβε διδακτορικό δίπλωμα και εργάστηκε στο Τμήμα Εφαρμοσμένων Οικονομικών έως το 1986. Στην συνέχεια εργάστηκε ως ερευνητής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας, στο Ινστιτούτο Tinbergen του Άμστερνταμ και το London Business School, ενώ διετέλεσε επισκέπτης-καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Καρόλου της Πράγας και στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Την τριετία 1992-95 είχε εκλεγεί Αντιπρύτανης στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο. Έχει δημοσιεύσει πολλές εργασίες και άρθρα σε διεθνή περιοδικά για θέματα οικονομικής πολιτικής, διακυμάνσεων και ανάπτυξης, καθώς και δύο βιβλία ("Το νέο τοπίο της ανάπτυξης", 1998, "Το εκκρεμές της σύγκλισης", 2006). Την περίοδο 1993-96 διετέλεσε Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας και αργότερα οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού κ. Κ. Σημίτη. Τον Σεπτέμβριο του 1996 ορίστηκε Υφυπουργός Οικονομικών αρμόδιος για τον προϋπολογισμό και την διαχείριση του δημόσιου χρέους, κατά την κρίσιμη περίοδο ένταξης της Ελλάδος στην ΟΝΕ. Στην διάρκεια της θητείας του εφαρμόστηκαν νέα μισθολόγια για όλο τον δημόσιο τομέα και ιδρύθηκε ο Οργανισμός Περίθαλψης Δημοσίων Υπαλλήλων και Συνταξιούχων. Εκσυγχρονίστηκε η αγορά ομολόγων και εισήχθησαν νέα εργαλεία ενεργού διαχείρισης του δημόσιου χρέους με αποτέλεσμα την μείωση του κατά 10% του ΑΕΠ σε μια τριετία. Τον Απρίλιο του 2000 ορίστηκε Υπουργός Ανάπτυξης με αρμοδιότητα τους τομείς Ενέργειας, Βιομηχανίας, Τουρισμού, Εμπορίου και Έρευνας. Στη διάρκεια της θητείας του αναβαθμίστηκαν οι αρμοδιότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμού, χορηγήθηκαν οι πρώτες άδειες ιδιωτών παραγωγών ηλεκτρισμού, απελευθερώθηκε ο ξενοδοχειακός τομέας στην Αθήνα, άλλαξε το πλαίσιο βιομηχανικής δραστηριότητας στην Αττική και ξεκίνησε η οικιακή και εμπορική χρήση φυσικού αερίου στις μεγάλες πόλεις. Τον Οκτώβριο 2001 ανέλαβε Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών έως τις εκλογές του Μαρτίου 2004. Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2002 προήδρευσε στην Ομάδα Υπουργών της Ευρωζώνης (Eurogroup). Διετέλεσε βουλευτής και μέλος της Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ μεταξύ 2004-2007. Σήμερα είναι καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΑΣΟΕΕ) και Research Associate στο LSE.
Χριστοδουλάκης, Νίκος Μ.
Συγγραφέας
Ο Νίκος Μ. Χριστοδουλάκης ασχολείται με θέματα δημοσιονομικής πολιτικής, δημόσιου χρέους και ανάπτυξης. Είναι καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΑΣΟΕΕ) και παράλληλα Research Associate στο Ελληνικό Παρατηρητήριο του London School of Economics. Διδάσκει Μακροοικονομία, Ιστορία Οικονομικών Θεωριών και Διεθνή Οικονομικά.
Γεννήθηκε το 1952 στην Κρήτη και σπούδασε αρχικά στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Ως φοιτητής έλαβε ενεργό μέρος στο αντιδικτατορικό κίνημα -ήταν μέλος της συντονιστικής επιτροπής κατάληψης του Πολυτεχνείου το 1973- και στη μεταπολίτευση υπήρξε στέλεχος της ανανεωτικής αριστεράς. Μετά το 1980 συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ, από το οποίο έλαβε διδακτορικό δίπλωμα και εργάστηκε στο Τμήμα Εφαρμοσμένων Οικονομικών έως το 1986. Στην συνέχεια εργάστηκε ως ερευνητής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας, στο Ινστιτούτο Tinbergen του Άμστερνταμ και το London Business School, ενώ διετέλεσε επισκέπτης-καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Καρόλου της Πράγας και στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Την τριετία 1992-95 είχε εκλεγεί Αντιπρύτανης στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο. Έχει δημοσιεύσει πολλές εργασίες και άρθρα σε διεθνή περιοδικά για θέματα οικονομικής πολιτικής, διακυμάνσεων και ανάπτυξης, καθώς και δύο βιβλία ("Το νέο τοπίο της ανάπτυξης", 1998, "Το εκκρεμές της σύγκλισης", 2006). Την περίοδο 1993-96 διετέλεσε Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας και αργότερα οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού κ. Κ. Σημίτη. Τον Σεπτέμβριο του 1996 ορίστηκε Υφυπουργός Οικονομικών αρμόδιος για τον προϋπολογισμό και την διαχείριση του δημόσιου χρέους, κατά την κρίσιμη περίοδο ένταξης της Ελλάδος στην ΟΝΕ. Στην διάρκεια της θητείας του εφαρμόστηκαν νέα μισθολόγια για όλο τον δημόσιο τομέα και ιδρύθηκε ο Οργανισμός Περίθαλψης Δημοσίων Υπαλλήλων και Συνταξιούχων. Εκσυγχρονίστηκε η αγορά ομολόγων και εισήχθησαν νέα εργαλεία ενεργού διαχείρισης του δημόσιου χρέους με αποτέλεσμα την μείωση του κατά 10% του ΑΕΠ σε μια τριετία. Τον Απρίλιο του 2000 ορίστηκε Υπουργός Ανάπτυξης με αρμοδιότητα τους τομείς Ενέργειας, Βιομηχανίας, Τουρισμού, Εμπορίου και Έρευνας. Στη διάρκεια της θητείας του αναβαθμίστηκαν οι αρμοδιότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμού, χορηγήθηκαν οι πρώτες άδειες ιδιωτών παραγωγών ηλεκτρισμού, απελευθερώθηκε ο ξενοδοχειακός τομέας στην Αθήνα, άλλαξε το πλαίσιο βιομηχανικής δραστηριότητας στην Αττική και ξεκίνησε η οικιακή και εμπορική χρήση φυσικού αερίου στις μεγάλες πόλεις. Τον Οκτώβριο 2001 ανέλαβε Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών έως τις εκλογές του Μαρτίου 2004. Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2002 προήδρευσε στην Ομάδα Υπουργών της Ευρωζώνης (Eurogroup). Διετέλεσε βουλευτής και μέλος της Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ μεταξύ 2004-2007.
