ΕΒΡΑΙΚΕΣ ΜΠΑΛΑΝΤΕΣ

Lasker Schüler, Else

Συγγραφέας

Η ποιήτρια, συγγραφέας και σκιτσογράφος Έλζε Λάσκερ-Σούλερ ήταν σημαίνον μέλος της καλλιτεχνικής κοινότητας του Βερολίνου, η οποία αναδύθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα. Η κοινότητα αυτή περιλάμβανε ορισμένους από τους σημαντικότερους συγγραφείς, ποιητές, ζωγράφους, κριτικούς και εκδότες του, και επηρέασε καθοριστικά την εξέλιξη του γερμανικού μοντερνισμού. Στο εγχείρημα αυτό συμμετείχαν πολλοί Eβραίοι καλλιτέχνες, οι οποίοι αργότερα θα δέχονταν σφοδρή επίθεση από τον γερμανικό εθνικοσοσιαλισμό και είτε θα σκόρπιζαν σε όλες τις γωνιές του κόσμου, είτε θα έπεφταν θύματα της ναζιστικής θηριωδίας. Μία από αυτούς ήταν και η Έλζε Λάσκερ-Σούλερ. Γεννιέται το 1869 στην πόλη Έλμπερφελντ της Βόρειας Ρηνανίας - Βεστφαλίας και είναι γόνος εύπορης οικογένειας. Το 1894 παντρεύεται τον γιατρό Μπέρτχολντ Λάσκερ και μετακομίζει μαζί του στο Βερολίνο. Εκεί ακολουθούν έναν άνετο, μεσοαστικό τρόπο ζωής. Για την Έλζε, όπως και για πολλούς άλλους νέους και φιλόδοξους καλλιτέχνες, το Βερολίνο ήταν η Μέκκα των καλλιτεχνικών ανταλλαγών και της έμπνευσης. Αρχίζει λοιπόν να συμμετέχει ενεργά στην πλούσια πολιτιστική ζωή της πόλης και σε σύντομο χρονικό διάστημα γίνεται μέλος του καλλιτεχνικού κόσμου του Βερολίνου. Πέντε χρόνια αργότερα, το 1899, χωρίζει από τον άνδρα της και ασπάζεται έναν μποέμ τρόπο ζωής, τον οποίο θα ακολουθήσει έως τον θάνατό της. Το 1903 παντρεύεται τον κατά εννέα χρόνια μικρότερό της κριτικό και εκδότη Γκέοργκ Λέβιν, ο οποίος ίδρυσε το αβανγκάρντ περιοδικό "Der Sturm" ("Η θύελλα"). Το 1912 χωρίζει για δεύτερη φορά. Έκτοτε, ζει σε φτηνά δωμάτια που συχνά δεν έχουν θέρμανση, κοιμάται σε παγκάκια και ταλαιπωρείται επί μακρό από διάφορες ασθένειες. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι δεν μένει ποτέ για πολύ στην ίδια διεύθυνση. "Είμαι η αιώνια Ιουδαία γυναίκα", λέει σ' έναν φίλο της, "πάντα περιπλανώμενη". Τον περισσότερο καιρό τον περνάει στα καφέ, τα οποία ήταν το δεύτερο σπίτι των Βερολινέζων καλλιτεχνών και διανοουμένων. Η ίδια τα αποκαλούσε "η νυχτερινή μας κατοικία... η όασή μας, το τσιγγάνικο κάρο μας, η σκηνή μας μέσα στην οποία μπορούμε να αναπαυτούμε ύστερα από τις οδυνηρές μάχες της ημέρας". Σε αυτά τα καφέ θα γνωρίσει πολλούς σπουδαίους εξπρεσιονιστές καλλιτέχνες, όπως τον Γκέοργκ Τρακλ, ο οποίος της αφιέρωσε ένα από τα καλύτερα ποιήματά του, το "Abendland", τον Φραντς Μαρκ, τον Καρλ Κράους, τον Όσκαρ Κόκοσκα και άλλους. Σε αυτά τα καφέ θα γράψει και τα εξπρεσιονιστικά της ποιήματα, τα οποία θα εκδοθούν υπό τον τίτλο "Meine Wunder" ("Τα θαύματά μου"). Πολλά από αυτά είναι αφιερωμένα στους ανθρώπους που γνώρισε εκεί. Εγκαθίσταται στην Ιερουσαλήμ όταν στο τρίτο της ταξίδι στην Παλαιστίνη ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και δεν της επιτράπηκε να επιστρέψει στην Ευρώπη. Τον Ιανουάριο του 1945 παθαίνει καρδιακή προσβολή και κηδεύεται στους πρόποδες του 'Ορους των Ελαιών. Η Έλζε Λάσκερ-Σούλερ στις ιστορίες και τα ποιήματά της δημιουργεί με την ανατολίτικη φαντασία της κόσμους στους οποίους συνυπάρχουν η ομορφιά, το πάθος και η σκληρότητα. Τα ποιήματά της απευθύνονται πάντοτε σε κάποιον συγκεκριμένα, σ' ένα οικείο "Εσύ". Όλα της τα ποιήματα έχουν μιαν αποστολή: να φέρουν την αγάπη στον κόσμο.