Ο συλλογικός αυτός τόμος είναι απόρροια του προβληματισμού τον οποίο γεννά η δισυπόστατη επίγνωση ότι η ελληνική Τριτοβάθμια Εκπαίδευση βρίσκεται σε μια καμπή αποφασιστικής σημασίας και παράλληλα ότι το διεπιστημονικό πεδίο που συγκροτούν τα γνωστικά αντικείμενα τα οποία καταγίνονται με την Αγωγή και την Εκπαίδευση, χωρίς να ταλανίζεται από καμιά κρίση παραδείγματος, διανύει, ωστόσο, διεθνώς, μια φάση ενδογενούς ανασυγκρότησης, δημιουργικού αναβρασμού και αναπροσαρμογής στις ραγδαία μεταβαλλόμενες συνθήκες της μετανεωτερικής εποχής. Αν και εμμέσως ενέχει και το χαρακτήρα του απολογισμού για την ιστορική διαδρομή του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, ο κύριος και ρητός προσανατολισμός της επιστημονικής μας "συγκομιδής" αφορά, σε γενικό επίπεδο, τον κριτικό αναστοχασμό για τη δυναμική και τα όρια των διεπιστημονικών ωσμώσεων, όπως και για τις υβριδικές μορφές που αυτές λαμβάνουν. Σε ειδικότερο επίπεδο, αφορά την ψύχραιμη τοποθέτηση για τρέχουσες εξελίξεις που σχετίζονται: α) με τον επιστημονικό και καλλιτεχνικό εγγραμματσμό των μαθητών, β) με τη μύησή τους στην επιστημολογική ιδιαιτερότητα των διάφορων γνωστικών πειθαρχιών και βεβαίως γ) με την ολιστική διερεύνηση της πολυδιάστατης σχέσης σχολείου - κοινωνίας - κράτους. Το σημείο διεπαφής μεταξύ των τριών αυτών οντοτήτων δεν πρέπει, κατά τη γνώμη μας, να είναι άλλο από τη νοητική, συναισθηματική και ψυχική προετοιμασία των παιδιών και των εφήβων για την αναδοχή και τη λυσιτελή μελλοντική άσκηση της ιδιότητας του πολίτη σε ένα ρευστό τοπικό, εθνοκρατικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο περιβάλλον. Κύρια γνωρίσματα του περιβάλλοντος αυτού είναι η συνεχής επιβάρυνση της φύσης, η επίταση των ταξικών και φυλετικών ανισοτήτων, η κρίση των αντιπροσωπευτικών θεσμών, η πολιτισμική πολυμορφία, ο διαγκωνισμός των μνημών και των πολιτικών ταυτότητας και ο "πολυθεϊσμός των αξιών".
Περίληψη
Ο συλλογικός αυτός τόμος είναι απόρροια του προβληματισμού τον οποίο γεννά η δισυπόστατη επίγνωση ότι η ελληνική Τριτοβάθμια Εκπαίδευση βρίσκεται σε μια καμπή αποφασιστικής σημασίας και παράλληλα ότι το διεπιστημονικό πεδίο που συγκροτούν τα γνωστικά αντικείμενα τα οποία καταγίνονται με την Αγωγή και την Εκπαίδευση, χωρίς να ταλανίζεται από καμιά κρίση παραδείγματος, διανύει, ωστόσο, διεθνώς, μια φάση ενδογενούς ανασυγκρότησης, δημιουργικού αναβρασμού και αναπροσαρμογής στις ραγδαία μεταβαλλόμενες συνθήκες της μετανεωτερικής εποχής. Αν και εμμέσως ενέχει και το χαρακτήρα του απολογισμού για την ιστορική διαδρομή του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, ο κύριος και ρητός προσανατολισμός της επιστημονικής μας "συγκομιδής" αφορά, σε γενικό επίπεδο, τον κριτικό αναστοχασμό για τη δυναμική και τα όρια των διεπιστημονικών ωσμώσεων, όπως και για τις υβριδικές μορφές που αυτές λαμβάνουν. Σε ειδικότερο επίπεδο, αφορά την ψύχραιμη τοποθέτηση για τρέχουσες εξελίξεις που σχετίζονται: α) με τον επιστημονικό και καλλιτεχνικό εγγραμματσμό των μαθητών, β) με τη μύησή τους στην επιστημολογική ιδιαιτερότητα των διάφορων γνωστικών πειθαρχιών και βεβαίως γ) με την ολιστική διερεύνηση της πολυδιάστατης σχέσης σχολείου - κοινωνίας - κράτους. Το σημείο διεπαφής μεταξύ των τριών αυτών οντοτήτων δεν πρέπει, κατά τη γνώμη μας, να είναι άλλο από τη νοητική, συναισθηματική και ψυχική προετοιμασία των παιδιών και των εφήβων για την αναδοχή και τη λυσιτελή μελλοντική άσκηση της ιδιότητας του πολίτη σε ένα ρευστό τοπικό, εθνοκρατικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο περιβάλλον. Κύρια γνωρίσματα του περιβάλλοντος αυτού είναι η συνεχής επιβάρυνση της φύσης, η επίταση των ταξικών και φυλετικών ανισοτήτων, η κρίση των αντιπροσωπευτικών θεσμών, η πολιτισμική πολυμορφία, ο διαγκωνισμός των μνημών και των πολιτικών ταυτότητας και ο "πολυθεϊσμός των αξιών".
Ο Γιώργος Κόκκινος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1960. Εργάζεται ως καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου (Ρόδος), όπου υπηρετεί από το 1997, διδάσκοντας Ελληνική και Ευρωπαϊκή Ιστορία και Διδακτική της Ιστορίας. Είναι μέλος της Εταιρείας Μελέτης Νέου Ελληνισμού, της Ελληνικής Εταιρείας Ιστορικών της Εκπαίδευσης, της Historical Association, της International Society for History Didactics και της IRAHSSE, ενώ συνεργάζεται με την Association for Historical Dialogue and Research. Έχει εκδώσει μεταξύ άλλων τα βιβλία: "Η φασίζουσα ιδεολογία στην Ελλάδα" (Παπαζήσης 1989), "Ο πολιτικός ανορθολογισμός στην Ελλάδα" (Τροχαλία 1996), "Από την Ιστορία στις ιστορίες" (Ελληνικά Γράμματα 1998), "Αναζητώντας την Ευρώπη" (Μεταίχμιο 2000), "Διδακτικές προσεγγίσεις στο μάθημα της Ιστορίας" (Μεταίχμιο 2000, 2η έκδοση), "Επιστήμη, Ιδεολογία, Ταυτότητα" (Μεταίχμιο 2003). Είχε επίσης την επιμέλεια των βιβλίων "Διεπιστημονικές προσεγγίσεις στη Μουσειακή Αγωγή" (Μεταίχμιο 2002, σε συνεργασία με την Ευγενία Αλεξάκη) και "Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας. Ανθολόγιο" (Βουλή των Ελλήνων 2002, σε συνεργασία με την Ελένη Κορομηλά). Άρθρα και βιβλιοκρισίες του έχουν δημοσιευθεί στα περιοδικά "Μνήμων", "Σύγχρονα Θέματα", "Θεωρία και Κοινωνία", "Φιλολογική" κ.ά. Η επιστημονική του δραστηριότητα αφορά την ιστορία των πολιτικών ιδεών τον 19ο και τον 20ό αιώνα, τη διδακτική της ιστορίας, την ιστορία των αντιλήψεων για το σώμα και τη σωματική αγωγή και την ιστορία της εκπαίδευσης.
Παπαντωνάκης, Γεώργιος Δ.
Συγγραφέας
Ο Γεώργιος Δ. Παπαντωνάκης γεννήθηκε στην Κρήτη. Είναι πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διδάκτορας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Για πολλά χρόνια υπηρέτησε στη μέση εκπαίδευση σε θέση διδακτικού και συμβουλευτικού προσωπικού. Από το 2000 διδάσκει παιδική λογοτεχνία στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, όπου σήμερα κατέχει τη βαθμίδα του επίκουρου καθηγητή. Είναι ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Νεοελληνικής Διαλεκτολογίας, μέλος του νυν Δ.Σ. του Διεθνούς Κέντρου Λογοτεχνών και Μεταφραστών "Κύματα των Τριών Θαλασσών" (Δ.Κ.Λ.Μ.) που εδρεύει στη Ρόδο, μέλος στη συντακτική επιτροπή του περιοδικού "Ροδιακά Γράμματα", καθώς και του δίγλωσσου περιοδικού που εκδίδει το Δ.Κ.Λ.Μ., μέλος της Πανελλήνιας Παιδαγωγικής Εταιρείας και τέλος μέλος του Children' s Literature Association των ΗΠΑ.
Σοφός, Αλιβίζος
Συγγραφέας
Ο Dr. phil. Αλιβίζος Σοφός σπούδασε Παιδαγωγικά στην Ιταλία, την Ελλάδα και τη Γερμανία και εκπόνησε διδακτορική Διατριβή στη Γερμανία. Από το 1996 έως το 1998 δίδασκε με σύμβαση σε γερμανικά πανεπιστήμια (Frankfurt, Wiesbaden, Landau-Koblenz). Από το 1998 έως το 2004 υπήρξε επιστημονικός συνεργάτης στη Σχολή του Johannes Gutenberg Πανεπιστημίου στο Mainz, στο επιστημονικό πεδίο της Παιδαγωγικής των Νέων Μέσων. Στο ίδιο χρονικό διάστημα διετέλεσε επιστημονικός υπεύθυνος προγραμμάτων σπουδών για την Προστασία των Νέων στο διαδίκτυο. Αυτά τα προγράμματα βρίσκονται υπό την αιγίδα του οργανισμού της κεντρικής διοίκησης των 16 υπουργείων Νεότητας και Κοινωνικών Υποθέσεων των ομοσπονδιακών κρατιδίων της Γερμανίας. Από το 2004 Επίκουρος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης με γνωστικό αντικείμενο: Παιδαγωγική με έμφαση στην Παιδαγωγική των Μέσων.
Τσολακίδης, Κώστας
Συγγραφέας
Ο Κώστας Τσολακίδης είναι επίκουρος καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Ρόδο, με γνωστικό αντικείμενο "Πληροφορική, Νέες Τεχνολογίες και Εκπαίδευση". Είναι ηλεκτρονικός μηχανικός, με σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Dundee στη Σκοτία. Ασχολείται με τη διδασκαλία της πληροφορικής από το 1988. Στα επιστημονικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνονται η πληροφορική στην εκπαίδευση, η από απόσταση εκπαίδευση, τα ολιγοθέσια σχολεία, η εικονική πραγματικότητα και οι καινοτόμες προσεγγίσεις στην εκπαίδευση.
Τσαμπαρλή, Αναστασία
Συγγραφέας
Η Αναστασία Τσαμπαρλή σπούδασε κλινική ψυχολογία στη Γαλλία και κατόπιν εκπαιδεύτηκε στην οικογενειακή θεραπεία. Εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή στο Πανεπιστήμιο της Grenoble II. Είναι θεραπεύτρια οικογένειας και ζεύγους και μέλος της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Εταιρείας Οικογένειας και Ζεύγους (IAPCF) και της Ελληνικής Εταιρείας Ομαδικής Ανάλυσης και Οικογενειακής Θεραπείας (ΕΟΑΟΘ). Είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Διδάσκει τα γνωστικά αντικείμενα "Κλινική ψυχολογία" και "Θεωρητική προσέγγιση της οικογένειας". Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα στρέφονται γύρω από την οικογένεια και τις διαφορετικές εκφάνσεις της δυσλειτουργίας της. Έχει ήδη ασχοληθεί ερευνητικά με τις οικογένειες με χρόνιο νόσημα, οικογένειες μεταναστών και οικογένειες με παιδιά με ειδικές ανάγκες.
Σκούρτου, Ελένη
Συγγραφέας
Η Ελένη Σκούρτου είναι καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Διδάσκει και ερευνά στις γνωστικές περιοχές: διγλωσσία και μάθηση, προφορικότητα και γραπτός λόγος, γραμματισμός/πολυγραμματισμοί, δημιουργία νοήματος σε πολυγλωσσικά μαθησιακά περιβάλλοντα, εργαλεία, κείμενο. Έχει ασχοληθεί επί μακρόν με την εκπαίδευση δίγλωσσων μαθητών στο ελληνικό σχολείο, ενώ πρόσφατα άρχισε να εποπτεύει εκπαιδευτικές παρεμβάσεις σε παιδιά Ρομά. Θεωρεί ότι η εκπαίδευση των Ρομά είναι μία μεγάλη πρόκληση, αφού συνδυάζει ζητήματα διγλωσσίας, προφορικότητας και γραφογνωσίας με έναν ιδιαίτερο τρόπο, λόγω και της ακραίας περιθωριοποίησης που υφίσταται η ευάλωτη αυτή κοινωνική μονάδα.
Τσιμπιδάκη, Ασημίνα Θ.
Συγγραφέας
Η Ασημίνα Θ. Τσιμπιδάκη είναι πτυχιούχος του Τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος Ειδικής Αγωγής (Μ.Εd.) από το Centre of Special Education, University of Manchester United Kingdom. Είναι διδάκτωρ Ειδικής Αγωγής από το Τμήμα Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Έχει μετεκπαιδευτεί στην Ειδική και Θεραπευτική Αγωγή στο Τρέντο Ιταλίας και έχει λάβει πιστοποίηση εκπαιδεύτριας ατόμων με αναπηρίες από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το πρόγραμμα "Leonardo Da Vinci". Είναι Λέκτορας Ειδικής Αγωγής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου και διδάσκει στο Επιστημονικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών "Παιδικό βιβλίο και παιδαγωγικό υλικό" του Τμήματος Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Επίσης, έχει διδάξει στα διδασκαλεία "Αλέξανδρος Δελμούζος" και "Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή".
Στα ερευνητικά της ενδιαφέροντα συμπεριλαμβάνονται τα ακόλουθα: Οικογένεια και παιδί με ειδικές ανάγκες, Συνεργασία σχολείου και οικογένειας, Κοινωνικά πλέγματα στήριξης, Εκπαίδευση και δημιουργική απασχόληση παιδιών με ειδικές ανάγκες, Διαχείριση και σχεδιασμός αναπτυξιακών προγραμμάτων για μονάδες ειδικής αγωγής, Κατάρτιση εξατομικευμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, Τεχνολογία και μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, τεχνολογία και μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, διαφορετικότητα και παιδικό βιβλίο. Στο συγγραφικό της έργο περιλαμβάνονται δημοσιεύσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και ποικίλες συμμετοχές σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια.
Καραμούζης, Πολύκαρπος
Συγγραφέας
Ο Πολύκαρπος Καραμούζης γεννήθηκε το 1969 στην Αθήνα και ζει μόνιμα στη Χαλκίδα. Σπούδασε θεολογία, μεθοδολογία, ιστορία και θεωρία της επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, καθώς και κοινωνιολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης στη θρησκειολογία και το 2004 αναγορεύτηκε διδάκτωρ κοινωνιολογίας της θρησκείας από το Πάντειο Πανεπιστήμιο Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών. Είναι μέλος της International Society for the Sociology. Είναι επίκουρος καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου και συνεργάτης καθηγητής του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε ελληνικά και ξένα περιοδικά, σε συλλογικούς τόμους και πρακτικά συνεδρίων, καθώς και αυτοτελή βιβλία, όπως: "Κριτική φιλοσοφία της θρησκείας" ("Επέκταση", 2005) και "Πολιτισμός και Διαθρησκειακή Αγωγή" ("Ελληνικά Γράμματα", 2007). Έχει διατελέσει ερευνητής του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.
Βρατσάλης, Κώστας Α.
Συγγραφέας
Ο Κώστας Βρατσάλης είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και διδάσκει Θεωρίες Μάθησης και Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών στη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης.
