ΟΙ ΑΛΥΣΙΔΕΣ

Ταγκόπουλος, Δημήτριος Π.

Συγγραφέας

Δημήτρης Π. Ταγκόπουλος (1867-1926). Ο Δημήτρης Ταγκόπουλος γεννήθηκε στην Ύδρα, όπου υπηρετούσε ως έπαρχος ο αρκαδικής καταγωγής πατέρας του. Η μητέρα του καταγόταν από την Αθήνα. Και οι δυο γονείς του κρατούσαν από οικογένειες αγωνιστών του ’21. Φοίτησε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (αποφοίτησε το 1890) και κατά τη διάρκεια των σπουδών του συνδέθηκε φιλικά με τον Κλεάνθη Τριανταφύλλου, συνεκδότη του πολιτικού και σατιρικού περιοδικού Ραμπαγάς (από κοινού με το Βλάση Γαβριηλίδη). Μέσω του Τριανταφύλλου ο Ταγκόπουλος άρχισε να γράφει στο Ραμπαγά και συνδέθηκε με τους αθηναϊκούς λογοτεχνικούς και δημοσιογραφικούς κύκλους. Ακολούθησε συνεργασία του με το Άστυ και το 1894 εξέδωσε τη σατιρική εφημερίδα Δον Κιχώτης. Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε την Αικατερίνη Κυπαρίσση και εγκαταστάθηκε μαζί της στους Σοφάδες στη Θεσσαλία, όπου έμεινε τέσσερα χρόνια εργαζόμενος ως γιατρός. Με τη γυναίκα του απέκτησε ένα γιο τον Πάνο και μια κόρη τη Μυριέλα. Τα χρόνια της παραμονής του στη Θεσσαλία σήμαναν και τη διακοπή της παρουσίας του στα αθηναϊκά φύλλα, με εξαίρεση του Εθνικόν Ημερολόγιον του Κ.Φ.Σκόκου, όπου εξακολούθησε να δημοσιεύει κάποια άρθρα. Στην Αθήνα επέστρεψε το 1899 και από τότε σταμάτησε να ασκεί του ιατρικό επάγγελμα και στράφηκε στη δημοσιογραφία. Συνεργάστηκε ως αρχισυντάκτης με την εφημερίδα του Άδωνη Κύρου Εστία (1899-1902), όπου διατηρούσε και στήλη χρονογραφήματος με τίτλο Φαινόμενα και πράγματα και ψευδώνυμο Νουμάς, ενώ τον Ιανουάριο του 1903 πραγματοποίησε την έκδοση του περιοδικού Νουμάς, οργάνου του Ταγκόπουλου στην προσπάθειά του να καυτηριάσει τη σύγχρονή του κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα, που στα τριάντα χρόνια της κυκλοφορίας του θεωρήθηκε ως το σύμβολο του δημοτικισμού στην Αθήνα. Ο Ταγκόπουλος ξεκίνησε χρησιμοποιώντας μικτή γλώσσα. Η μεταμόρφωση του Νουμά σε δημοτικιστικό όργανο πραγματοποιήθηκε με την επέμβαση των δημοτικιστών του εξωτερικού και ιδιαίτερα του Αλέξανδρου Πάλλη και του Δημήτρη Πετροκόκκινου, οι οποίοι στήριξαν οικονομικά το έντυπο, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί ο Ταγκόπουλος σε άμεση οικονομική εξάρτηση και υποταγή στον ψυχαρικό προσανατολισμό που επιβλήθηκε. Αξιοσημείωτος είναι ο αγώνας που πραγματοποίησε ο Ταγκόπουλος, προκειμένου να εξασφαλίσει την αδιάκοπη κυκλοφορία του Νουμά από το 1903 ως το 1917, αλλά και τη συνεργασία προσωπικοτήτων όπως οι: Κωστής Παλαμάς, Κωνσταντίνος Χατζόπουλος, Νίκος Καζαντζάκης, Ρήγας Γκόλφης, Κώστας Παρορίτης, Αργύρης Εφταλιώτης κ.α. Μετά το κλείσιμο του 1917, ο Νουμάς επανακυκλοφόρησε για σύντομα χρονικά διαστήματα από το γιο του Ταγκόπουλου Πάνο (1922-1924 και 1929-1931). Το 1919 και ενώ είχε διοριστεί υπάλληλος στην υπηρεσία προληπτικής λογοκρισίας καταδικάστηκε σε φυλάκιση τεσσάρων μηνών για αμέλεια σε δημοσίευμα της εφημερίδας Αθηναϊκή, το οποίο θεωρήθηκε πως αποκάλυπτε στοιχεία για τη δράση του εξόριστου βασιλιά Κωνσταντίνου στο εξωτερικό. Αποφυλακίστηκε με απονομή χάριτος μετά από εικοσιοχτώ ημερών κράτηση στις φυλακές Συγγρού και διορίστηκε με κυβερνητική απόφαση γραμματέας στη Σχολή Καλών Τεχνών. Τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών (1923). Πέθανε στην Αθήνα, κλονισμένος ψυχικά και σωματικά από το θάνατο της κόρης του το 1924. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1890 με τη δημοσίευση της ποιητικής συλλογής Πρώτοι στίχοι. Το σύνολο του ποιητικού, πεζογραφικού και θεατρικού έργου του Ταγκόπουλου είναι στρατευμένο στην υπηρεσία του κοινωνικού και γλωσσικού του αγώνα. Η στράτευσή του έδρασε μάλλον ανασταλτικά στην ολοκλήρωση της λογοτεχνικής του φυσιογνωμίας, καθώς, ενώ ξεκίνησε υιοθετώντας τη δημοτική του Ψυχάρη για να προωθήσει την κριτική του στάση έναντι των κοινωνικών και πολιτικών θεσμών της εποχής του, στην πορεία απομονώθηκε στο χώρο του γλωσσικού και ασπάστηκε τη θεωρία της μεσσιανικής και ιδεαλιστικής οπτικής του καλλιτέχνη, με αποτέλεσμα να αποξενωθεί τόσο από τους ψυχαριστές, οι οποίοι δεν ενέκριναν την κοινωνιστική προοπτική της γραφής του, όσο και από τους διαλλακτικότερους δημοτικιστές, καθώς παρέμεινε δογματικός στο θέμα τ