Οι μετανάστες αποτελούν ίσως το πιο πολυσυζητημένο θέμα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, σε μια συγκυρία κατά την οποία η οικονομική κρίση έχει λειτουργήσει καταλυτικά για τη διάχυση της ανασφάλειας στον γηγενή πληθυσμό. Το ελληνικό κράτος δεν ήταν προετοιμασμένο να δεχτεί τόσο μεγάλο αριθμό μεταναστών σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Επέδειξε διστακτικότητα και αμφιθυμία στην προώθηση του απαραίτητου θεσμικού πλαισίου για τη νομιμοποίηση και την ένταξή τους στη ελληνική κοινωνία. Αυτός ο αρχικός αιφνιδιασμός ουδέποτε ξεπεράστηκε πλήρως.
Στην Ελλάδα, όπως και στον υπόλοιπο ευρωπαϊκό Νότο, οι μετανάστες που στην πλειονότητά τους εισήλθαν στη χώρα με μη νόμιμο τρόπο έχουν τροφοδοτήσει την άτυπη αγορά εργασίας. Ακόμη και όταν καταφέρουν να γίνουν νόμιμοι, οι διαθέσιμες γι' αυτούς θέσεις εργασίας προϋποθέτουν χαμηλή εξειδίκευση, ενώ συνεπάγονται χαμηλές αμοιβές, σημαντικό μόχθο και περιορισμένες ευκαιρίες για τη βελτίωση της κοινωνικής και επαγγελματικής τους κατάστασης.
Παρότι το μεταναστευτικό φαινόμενο προσεγγίζεται συνήθως σε εθνικό επίπεδο, το τοπικό επίπεδο θεωρείται το πλέον κατάλληλο για να μελετηθεί η συνάρθρωση των οικονομικών, κοινωνικών, πολιτικών και πολιτισμικών διαστάσεών του. Ο συλλογικός αυτός τόμος στοχεύει στην κατανόηση του ζητήματος μέσα από την ανάλυση του γενικότερου οικονομικού και θεσμικού πλαισίου της ένταξης των μεταναστών στην αγορά εργασίας (στα τέσσερα κείμενα του πρώτου μέρους), καθώς και από τις επιμέρους αναλύσεις εμπειρικών ερευνών (στα πέντε κείμενα του δεύτερου μέρους), στις οποίες αποτυπώνονται οι τοπικές διαστάσεις της απασχόλησης και κινητικότητας των μεταναστών σε διαφορετικές περιοχές της χώρας.
Τα κείμενα του τόμου στηρίζονται σε εισηγήσεις που έγιναν σε ημερίδα διοργανωμένη από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Αθήνα, 31 Οκτωβρίου 2008), όπου παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα του ερευνητικού προγράμματος "Το ανθρώπινο δυναμικό και ο σχεδιασμός της ανάπτυξης στις δύο πλευρές του Ιονίου Πελάγους" (Γεωπονικό Πανεπιστή
Περίληψη
Οι μετανάστες αποτελούν ίσως το πιο πολυσυζητημένο θέμα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, σε μια συγκυρία κατά την οποία η οικονομική κρίση έχει λειτουργήσει καταλυτικά για τη διάχυση της ανασφάλειας στον γηγενή πληθυσμό. Το ελληνικό κράτος δεν ήταν προετοιμασμένο να δεχτεί τόσο μεγάλο αριθμό μεταναστών σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Επέδειξε διστακτικότητα και αμφιθυμία στην προώθηση του απαραίτητου θεσμικού πλαισίου για τη νομιμοποίηση και την ένταξή τους στη ελληνική κοινωνία. Αυτός ο αρχικός αιφνιδιασμός ουδέποτε ξεπεράστηκε πλήρως.
Στην Ελλάδα, όπως και στον υπόλοιπο ευρωπαϊκό Νότο, οι μετανάστες που στην πλειονότητά τους εισήλθαν στη χώρα με μη νόμιμο τρόπο έχουν τροφοδοτήσει την άτυπη αγορά εργασίας. Ακόμη και όταν καταφέρουν να γίνουν νόμιμοι, οι διαθέσιμες γι' αυτούς θέσεις εργασίας προϋποθέτουν χαμηλή εξειδίκευση, ενώ συνεπάγονται χαμηλές αμοιβές, σημαντικό μόχθο και περιορισμένες ευκαιρίες για τη βελτίωση της κοινωνικής και επαγγελματικής τους κατάστασης.
Παρότι το μεταναστευτικό φαινόμενο προσεγγίζεται συνήθως σε εθνικό επίπεδο, το τοπικό επίπεδο θεωρείται το πλέον κατάλληλο για να μελετηθεί η συνάρθρωση των οικονομικών, κοινωνικών, πολιτικών και πολιτισμικών διαστάσεών του. Ο συλλογικός αυτός τόμος στοχεύει στην κατανόηση του ζητήματος μέσα από την ανάλυση του γενικότερου οικονομικού και θεσμικού πλαισίου της ένταξης των μεταναστών στην αγορά εργασίας (στα τέσσερα κείμενα του πρώτου μέρους), καθώς και από τις επιμέρους αναλύσεις εμπειρικών ερευνών (στα πέντε κείμενα του δεύτερου μέρους), στις οποίες αποτυπώνονται οι τοπικές διαστάσεις της απασχόλησης και κινητικότητας των μεταναστών σε διαφορετικές περιοχές της χώρας.
Τα κείμενα του τόμου στηρίζονται σε εισηγήσεις που έγιναν σε ημερίδα διοργανωμένη από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Αθήνα, 31 Οκτωβρίου 2008), όπου παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα του ερευνητικού προγράμματος "Το ανθρώπινο δυναμικό και ο σχεδιασμός της ανάπτυξης στις δύο πλευρές του Ιονίου Πελάγους" (Γεωπονικό Πανεπιστή
Ο Θεοδόσης Συκάς είναι διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Λαγογιαννη, Ουρανια
Συγγραφέας
Η Ουρανία Λαγογιάννη είναι γεωπόνος (ΜSc), πτυχιούχος του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Καβουνιδη, Τζενη
Συγγραφέας
Η Τζέννιφερ Καβουνίδη είναι ερευνήτρια Α' στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) και Επισκέπτρια Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Μητρακος, Θεοδωρος
Συγγραφέας
Ο Θεόδωρος Μητράκος είναι Οικονομολόγος-Ερευνητής στη Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της Τράπεζας της Ελλάδος.
Παπαδόπουλος, Απόστολος Γ.
Συγγραφέας
Ο Απόστολος Γ. Παπαδόπουλος σπούδασε Κοινωνιολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, στο London School of Economics and Political Science και στο Πανεπιστήμιο του Sussex. Το 2004 εκλέχθηκε επίκουρος καθηγητής με γνωστικό αντικείμενο τη γεωγραφική και κοινωνική ανάλυση του αγροτικού χώρου στο Τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου. Έχει δημοσιεύσει διάφορα άρθρα και έχει επιμεληθεί έναν τόμο στην ελληνική γλώσσα και συνεπιμεληθεί έναν τόμο στην αγγλική.
Ζαβός, Αλέξανδρος
Συγγραφέας
Ο Αλέξανδρος Ζαβός είναι γεννημένος το 1972 και είναι απόφοιτος του Τμήματος Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου των Αθηνών, καθώς και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου του Αιγαίου. Έχει ασχοληθεί με τον αθλητισμό και συγκεκριμένα με το μπάσκετ για πάνω από 25 έτη, αρχικά ως αθλητής (Πανιώνιος) και στη συνέχεια ως επαγγελματίας προπονητής (Δάφνη). Ομιλεί άριστα την Αγγλική και την Ιταλική γλώσσα. Εργάζεται ως καθηγητής φυσικής αγωγής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και έχει εκπονήσει έρευνα στα Τ.Ε.Φ.Α.Α. με τίτλο "Η ανάπτυξη των παιδιών ηλικίας 8-10 μέσα από τον σχολικό αθλητισμό".
Πέτρου, Μιχάλης
Συγγραφέας
Ο Μιχάλης Πέτρου είναι Δρ. Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ερευνητής Δ΄ στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ).
Τριανταφυλλίδου, Άννα
Συγγραφέας
Η Άννα Τριανταφυλλίδου είναι καθηγήτρια (μερικής απασχόλησης) στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο στη Φλωρεντία της Ιταλίας και Κύρια Ερευνήτρια στο ΕΛΙΑΜΕΠ, στην Αθήνα. Βρίσκεται σε άδεια άνευ αποδοχών από το Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, στο οποίο δίδασκε ως Μόνιμη Επίκουρη Καθηγήτρια.
Λαμπριανίδης, Λόης
Συγγραφέας
Ο Λόης Λαμπριανίδης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1954. Είναι οικονομικός γεωγράφος με σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Sussex (ΜΑ) και στο LSE (PhD). Σήμερα είναι καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και επικεφαλής της Ερευνητικής Μονάδας Περιφερειακής Ανάπτυξης και Πολιτικής (ΕΜΠΑΠ). Έχει συγγράψει κεφάλαια σε ελληνικά και ξενόγλωσσα βιβλία, καθώς και τα βιβλία: "Η γεωγραφική διάσταση των υπεργολαβικών σχέσεων παραγωγής στη βιομηχανία" (Παρατηρητής, 2003), "Περιφερειακά πανεπιστήμια στην Ελλάδα" (Παρατηρητής, 1993), "Οικονομική γεωγραφία" (Πατάκης, 2001), "Αλβανοί μετανάστες στη Θεσσαλονίκη: Διαδρομές ευημερίας και παραδρομές δημόσιας εικόνας" (σε συνεργασία με την Α. Λυμπεράκη, Πατάκης, 2001), "Η επιχειρηματικότητα στην ευρωπαϊκή ύπαιθρο" (Πατάκης, 2005). Επίσης έχει δημοσιεύσει άρθρα σε ελληνικά και ξενόγλωσσα περιοδικά. Τα κύρια επιστημονικά του ενδιαφέροντα αφορούν γνωστικά αντικείμενα όπως: η νέα οικονομική γεωγραφία της υπαίθρου, η χωροθέτηση της βιομηχανίας, τα κίνητρα περιφερειακής ανάπτυξης, τα προγράμματα ανάπτυξης περιοχών, η γεωγραφική διάσταση των υπεργολαβικών σχέσεων, οι επιπτώσεις των περιφερειακών πανεπιστημίων στις τοπικές οικονομίες, οι οικονομικές επιπτώσεις του ανοίγματος των ελληνικών επιχειρήσεων στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, καθώς και οι συνέπειες της εισροής οικονομικών μεταναστών στην Ελλάδα.
Κασίμης, Χαράλαμπος Π.
Συγγραφέας
Ο Χαράλαμπος Κασίμης είναι καθηγητής Αγροτικής Κοινωνιολογίας στο Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Κίζος, Αθανάσιος
Συγγραφέας
Ο Αθανάσιος Κίζος είναι επίκουρος καθηγητής Γεωγραφίας της Υπαίθρου στο Τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Τσίμας, Παύλος
Συγγραφέας
Ο Παύλος Τσίμας γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1953. Σπούδασε Νομικά, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, δοκίμασε για λίγο τη δικηγορία και, από το 1980, βρήκε καταφύγιο στην δημοσιογραφία. Ήταν για δέκα χρόνια πολιτικός συντάκτης της εφημερίδας Ριζοσπάστης και αργότερα διευθυντής του ραδιοφωνικού σταθμού "902" και της εφημερίδας "Πρώτη". Γράφει στην εφημερίδα "Τα Νέα" από το 1992, κάνει ραδιοφωνικές εκπομπές από το 1986 και, στην τηλεόραση, παρουσίασε την πρώτη του εκπομπή το 1993. Έχει επιμεληθεί και παρουσιάσει εκπομπές λόγου ("Μετρό" στον "ΣΚΑΪ", "Μήλον της Έριδος" στο "MEGA", "Μετά" στη "ΝΕΤ") και εκπομπές έρευνας ("Video" στο "MEGA", "Μαύρο Κουτί", με τους Αλέξη Παπαχελά και Τάσο Τέλλογλου, στο "MEGA" και "Κόκκινο πανί" στον "ANT1") καθώς και μία αθλητική εκπομπή, στη διάρκεια των Ολυμπιακών αγώνων, στη "ΝΕΤ". Για έκτη χρονιά φέτος, παρουσιάζει την "Έρευνα" στο "MEGA".
Ιωσηφίδης, Θεόδωρος
Συγγραφέας
Ο Θεόδωρος Ιωσηφίδης σπούδασε Κοινωνιολογία και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στην Περιφερειακή Ανάπτυξη από το Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου. Είναι διδάκτορας Ανθρωπογεωγραφίας του Πανεπιστημίου του Sussex της Αγγλίας και επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Επίσης διδάσκει ανθρωπογεωγραφία της Ευρώπης στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Καψάλης, Απόστολος
Συγγραφέας
Ο Απόστολος Καψάλης είναι νομικός, ερευνητής εργασιακών σχέσεων, επιστημονικός συνεργάτης του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ (ΙΝΕ/ΓΣΕΕ).
Καζακόπουλος, Θ.
Συγγραφέας
Ο Λεωνίδας Καζακόπουλος είναι καθηγητής και πρόεδρος του Τμήματος Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το ερευνητικό του ενδιαφέρον κατά το παρελθόν εστιάστηκε σε θέματα γεωργικού εκσυγχρονισμού και αγροτικής ανάπτυξης, ενώ πρόσφατα επικεντρώνεται κυρίως σε θέματα αγροτικής νεολαίας και φύλου. Έχει διατελέσει πρόεδρος της Εταιρείας Αγροτικής Οικονομίας, μέλος του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Αγροτικής Κοινωνιολογίας, επιστημονικός υπεύθυνος σε ελληνικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα, συντονιστής ευρωπαϊκού προγράμματος FAIR3 και κατά την τρέχουσα περίοδο είναι επιστημονικός υπεύθυνος σε ερευνητικό προγραμμα EQUAL, σχετικό με τους οικονομικούς μετανάστες.
Κατσέλη, Λούκα Τ.
Συγγραφέας
Η Λούκα Τ. Κατσέλη είναι βουλευτής Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ, πολιτική εκπρόσωπος σε θέματα Οικονομίας και μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου. Από το 1987 είναι καθηγήτρια στοΤμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών (σε αναστολή καθηκόντων). Διετέλεσε γενική διευθύντρια του Κέντρου Ανάπτυξης του ΟΟΣΑ (2003-2007) και επιστημονική διευθύντρια του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών- ΚΕΠΕ (1982-1986), μέλος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων και ειδική οικονομική σύμβουλοςτου πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου (1993-1996). Σπούδασε Οικονομικά (Smith College, ΒΑ, 1972) και είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στην Οικονομική Επιστήμη (Princeton, Ph.D., 1978). Ως επίκουρη και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Yale University (1977-1985) έλαβε το 1980, τιμητική διάκριση ως η καλύτερη νέα διδάσκουσα, καθώς και υποτροφία από το German Marshall Fund (1982-1984). Δίδαξε, επίσης, ως επισκέπτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Birkbeck του Λονδίνου (1986) και έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά. Έχει διατελέσει μέλος πολλών έγκριτων επιτροπών, όπως η Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Επιτροπή Σοφών για την Αναθεώρηση της Κοινωνικής Χάρτας της Ευρώπης και η Επιτροπή Αναπτυξιακής Πολιτικής (CDP) του ΟΗΕ.
Γρώπα, Ρουμπίνη
Συγγραφέας
Η Ρουμπίνη Γρώπα είναι λέκτορας στη Νομική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Είναι Research Fellow στο Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) στην Αθήνα και συγγραφέας.
Γιδαράκου, Ισαβέλλα
Συγγραφέας
Η Ισαβέλλα Γιδαράκου είναι γεωπόνος, ομότιμη καθηγήτρια του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (Τμήμα Αγροτικής Οικονομίαςκαι Ανάπτυξης).
Υπηρέτησε στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο επί 38 έτη και διήλθε όλες τις βαθμίδες της ακαδημαϊκής εξέλιξης έωςεκείνη της καθηγήτριας. Δίδαξε μαθήματα στα γνωστικά αντικείμενα της Συγκριτικής Γεωργίας και του Κοινωνικού Φύλου στονΑγροτικό Χώρο (gender relations) και στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξηςμαθήματα Αγροτουρισμού και Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης της Υπαίθρου καθώς και Φύλου και Αγροτικής Ανάπτυξης.
Ασχολήθηκε ερευνητικά με θέματα αγροτικών συστημάτων, αγροτικής ανάπτυξης, πολυαπασχόλησης (multiple job-holding) στον αγροτικό χώρο, πολυλειτουργικότητας (multifunctionality) της γεωργίας, αγροτικού τουρισμού.
Για μακρά σειρά ετών η ερευνητική της δραστηριότητα εστιάστηκε ταυτόχρονα σε ζητήματα κοινωνικού φύλου και η αποκτηθείσα γνώση και εμπειρία της επέτρεψε να εισηγηθεί και να εισαχθεί το μάθημα Φύλο και Ισότητα Ευκαιριών στον Αγροτικό Χώρο στο προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών τωνΤμημάτων του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, το οποίο και δίδαξε μέχρι την αφυπηρέτησή της από το Πανεπιστήμιο. Έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρων σε έγκριτα ξενόγλωσσα και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά, σε συλλογικούς τόμους εκδόσεων ελληνικών και ξένων εκδοτικών οίκων, σε πρακτικά διεθνών και πανελλήνιων επιστημονικών συνεδρίων και έχει συνεργαστεί στη συγγραφή επιστημονικών βιβλίων σε αντικείμενα σχετικά με την αγροτική ανάπτυξη.
Ζωγραφάκης, Σταύρος Ε.
Συγγραφέας
Ο Σταύρος Ζωγραφάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1960. Είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι επίσης Αναπληρωτής Πρύτανη Οικονομικού Προγραμματισμού Έρευνας και Ανάπτυξης του ίδιου Πανεπιστημίου. Έχει εργαστεί στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, καθώς και στα Τμήματα Οικονομικών Επιστημών του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Πανεπιστημίου Πατρών. Έχει διατελέσει Σύμβουλος στο Οικονομικό Γραφείο Πρωθυπουργού, στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και στο Υπουργείο Εξωτερικών. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στα εφαρμοσμένα μακρο-οικονομικά υποδείγματα γενικής ισορροπίας, στην κατασκευή πινάκων κοινωνικής λογιστικής, στη διανομή του εισοδήματος με έμφαση στην ανισότητα και τη φτώχεια, σε θέματα που άπτονται της οικονομικής πτυχής της μετανάστευσης και, τέλος, σε θέματα διεθνούς ανταγωνιστικότητας.
Δραγασάκης, Γιάννης
Συγγραφέας
Ο Γιάννης Δραγασάκης γεννήθηκε το 1947 στην Ανατολή Λασιθίου Κρήτης, είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ στη Β΄ Περιφέρεια Αθηνών, και αντιπρόεδρος της Βουλής. Σπούδασε πολιτικές και οικονομικές επιστήμες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει εργασθεί σε διάφορες θέσεις στον ιδιωτικό τομέα καθώς και ως οικονομολόγος - μελετητής. Στα μαθητικά του χρόνια, ανέπτυξε δραστηριότητα ως μέλος της νεολαίας "Γρηγόρης Λαμπράκης". Ως φοιτητής συμμετείχε στην αντιδικτατορική δράση. Διετέλεσε Γραμματέας του Συλλόγου Ελλήνων Φοιτητών Λονδίνου. Υπήρξε ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ μέχρι το 1991 και του Συνασπισμού από την ίδρυσή του. Στις εκλογές του Ιουνίου 1989, εξελέγη βουλευτής Χανίων με τον ενιαίο Συνασπισμό της Αριστεράς και της Προόδου. Συμμετείχε, ως Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας, στην Οικουμενική Κυβέρνηση του Ξ. Ζολώτα. Επανεξελέγη βουλευτής Β΄ Αθήνας στις εκλογές 1996, 2004, 2007 και 6ης Μαΐου 2012. Υπήρξε και στο παρελθόν Αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, και επί πολλά έτη μέλος της διαρκούς Επιτροπής της Βουλής για την οικονομία και τον προϋπολογισμό. Συμμετείχε επίσης ως μέλος στην αντιπροσωπεία του ελληνικού κοινοβουλίου στον Ο.Α.Σ.Ε.. Είναι επίσης μέλος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, της οποίας υπήρξε μέλος επί σειρά ετών και στο παρελθόν.
