Με τον παρόντα σύμμεικτο τόμο η Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού θέλησε να τιμήσει τη μνήμη της ιστορικού Δέσποινας Θεμελή - Κατηφόρη. Όχι μόνον υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας, αλλά με ποικίλους τρόπους βοήθησε πολλούς από μας στο ερευνητικό μας ξεκίνημα και στη μετέπειτα πορεία μας. Όλοι μας θα είχαμε να καταθέσουμε τη σχετική προσωπική μας μαρτυρία. Επιλέχθηκε να παρουσιασθεί μία από αυτές, μετά το βιογραφικό σημείωμα και την εργογραφία της τιμωμένης. Το αμέσως επόμενο κείμενο ανιχνεύει το πνευματικό περιβάλλον της Λευκάδας, μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η Κατηφόρη. Έπονται επτά άρθρα που το περιεχόμενό τους συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με την Επανάσταση του 1821, το ιστοριογραφικό αντικείμενο που εκείνη κατεξοχήν θεράπευσε. Οι δύο τελευταίες εργασίες δεν συμφωνούν με τη θεματική του τόμου, αλλά εντάχθηκαν σ' αυτόν γιατί προέρχονται από πανεπιστημιακούς συναδέλφους της Κατηφόρη.
Περίληψη
Με τον παρόντα σύμμεικτο τόμο η Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού θέλησε να τιμήσει τη μνήμη της ιστορικού Δέσποινας Θεμελή - Κατηφόρη. Όχι μόνον υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας, αλλά με ποικίλους τρόπους βοήθησε πολλούς από μας στο ερευνητικό μας ξεκίνημα και στη μετέπειτα πορεία μας. Όλοι μας θα είχαμε να καταθέσουμε τη σχετική προσωπική μας μαρτυρία. Επιλέχθηκε να παρουσιασθεί μία από αυτές, μετά το βιογραφικό σημείωμα και την εργογραφία της τιμωμένης. Το αμέσως επόμενο κείμενο ανιχνεύει το πνευματικό περιβάλλον της Λευκάδας, μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η Κατηφόρη. Έπονται επτά άρθρα που το περιεχόμενό τους συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με την Επανάσταση του 1821, το ιστοριογραφικό αντικείμενο που εκείνη κατεξοχήν θεράπευσε. Οι δύο τελευταίες εργασίες δεν συμφωνούν με τη θεματική του τόμου, αλλά εντάχθηκαν σ' αυτόν γιατί προέρχονται από πανεπιστημιακούς συναδέλφους της Κατηφόρη.
Ο Σπύρος Ι. Ασδραχάς γενήθηκε στο Aργοστόλι της Κεφαλονιάς, το 1933.
ΣΠOYΔEΣ
1960. Πτυχίο Iστορικού Tμήματος Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Aθηνών
1965-1967. Yπότροφος του IKY για μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι
1972. Doctorat de 3e Cycle (EPHE, VI Section - Paris 7) στην οικονομική και κοινωνική ιστορία.
1976. Eleve diplome της EPHE, IVe Section.
AKAΔHMAΪKEΣ ΔPAΣTHPIOTHTEΣ
1. Διδασκαλία
1974-1984. Charge de Conferences στην EPHE, IVe Section
1976-1977. Charge de Cours στο Πανεπιστήμιο Paris-IV
1982-1998. Professeur associe στο Πανεπιστήμιο Paris I, Pantheon-Sorbonne. Διεύθυνση DEA και διδακτορικών διατριβών στο πλαίσιο των etudes Doctorales του Πανεπιστημίου Paris I.
1986-1988. Charge de Conferences στην EHESS.
1993-2005. Eβδομαδιαία σεμινάρια στο KNE/EIE με θέμα: "Προβλήματα οικονομικής ιστορίας, IE'-IΘ'αι."
2. Eρευνητικές δραστηριότητες
1961-1965. Bοηθός έρευνας στο KNE/EIE
1967-1974. Assistant de recherches στην EPHE, VIe Section.
1977-1990. Διευθυντής Eρευνών του Προγράμματος Iστορίας της Eθνικής Tράπεζας της Eλλάδας
1987-1991. Mέλος του Δ.Σ. του Iδρύματος Έρευνας και Παιδείας της Eμπορικής Tράπεζας
1985-1989. 1994-2000 Mέλος της Eπιτροπής Iστορίας του Iστορικού Aρχείου Eλληνικής Nεολαίας
1984-1986. Yπεύθυνος ερευνητικού προγράμματος της ΓΓET: Φορολογικοί μηχανισμοί και οικονομία στο πλαίσιο των ελληνικών κοινοτήτων, IZ'-IΘ' αι.
1988-1990. Yπεύθυνος ερευνητικού προγράμματος της ΓΓET: Eλλαδικά αστικά συγκροτήματα και ενδοχώρα, IE'-IΘ' αι.: απορρόφηση πλεονάσματος και συστήματα διασυνδέσεων.
1988-2003. Διευθυντής ερευνών στο KNE/EIE
3. Άλλες ακαδημαϊκές δραστηριότητες
1983-2005. Συνδιευθυντής του περιοδικού ''Tα Iστορικά''.
1985-1990. Aντιπρόεδρος της Δ. Eπιτροπής του Iονίου Πανεπιστημίου.
2004 κ.ε. Πρόεδρος των ''Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας'' (ΑΣΚΙ)
Ευθυμίου, Μαρία, καθηγήτρια ιστορίας
Συγγραφέας
Η Μαρία Ευθυμίου σπούδασε Ιστορία στο Πανεπιστήµιο Αθηνών και στη Σορβόννη. Διδάσκει Ιστορία στο Πανεπιστήµιο Αθηνών από το 1981. Την τελευταία δεκαετία προσέφερε δωρεάν σε δεκάδες χιλιάδες ακροατές, σε καθηµερινή βάση, σε όλη την Ελλάδα, εσπερινά µαθήµατα Παγκόσµιας και Ελληνικής Ιστορίας. Έχει συγγράψει τρία βιβλία Ιστορίας καθώς και περί τα 70 άρθρα και συµβολές σε επιστηµονικά συνέδρια και περιοδικά Ιστορίας. Το έτος 2013 τιµήθηκε µε το "Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστηµιακής Διδασκαλίας εις µνήµην Β. Ξανθόπουλου - Στ. Πνευµατικού".
Πολίτης, Αλέξης
Συγγραφέας
Ο ΑΛΕΞΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945. Σπούδασε νεοελληνική φιλολογία
στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο Université Paris IV (Σορβόννη).
Από το 1976 ώς το 1989 εργάσθηκε στο Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και από τότε ώς το 2012 στο Πανεπιστήμιο Κρήτης· τώρα είναι ομότιμος
καθηγητής του.
Λούκος, Χρήστος
Συγγραφέας
Ο Χρήστος Λούκος είναι Καθηγητής της Ιστορίας των Νεοτέρων Χρόνων στο Πανεπιστήµιο Κρήτης. Τα ερευνητικά και διδακτικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην Ιστορία της Επανάστασης του 1821, στην κοινωνική ιστορία των πόλεων και στην ιστορία της Λατινικής Αµερικής. Είναι µέλος της Εταιρείας Μελέτης Νέου Ελληνισµού «Μνήµων» και µετέχει στη συντακτική επιτροπή του περιοδικού Μνήµων.
Χατζηιωάννου, Μαρία-Χριστίνα
Συγγραφέας
Η Μαρία Χριστίνα Χατζηιωάννου είναι διδάκτωρ της Ιστορίας και ειναι Διευθύντρια Ερευνών στον κλάδο της Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας στο ΙΙΕ/ΚΝΕ του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Έχει σπουδάσει στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ιστορικό - Αρχαιολογικό Τμήμα), καθώς και στο πανεπιστήμιο La Sapienza της Ρώμης (Scuola di Perfezionamento di Storia Medioevale e Moderna). Έχει δημοσιεύσει μελέτες και έχει επιμεληθεί έργα που εντάσσονται στη Νεότερη Κοινωνική και Οικονομική Ιστορία (18ος-20ός αιώνας). Οι κύριες κατευθύνσεις των ερευνών της είναι: η συγκριτική μελέτη της εμπορικής δραστηριότητας, η σχέση των αγορών με τους τοπικούς εμπόρους και την οικονομική μετανάστευση, η επιχειρηματικότητα ως παράγων επιβίωσης και ανάπτυξης της εμπορικής επιχείρησης, καθώς και η αναζήτηση των ερμηνευτικών σχημάτων της νεοελληνικής ιστοριογραφίας που αναφέρεται στο εμπόριο. Έχει πάρει μέρος σε ερευνητικά προγράμματα για τους οικισμούς και την τοπική ιστορία γεωγραφικών περιοχών, όπως η Δυτική Μακεδονία. Άλλες μελέτες της αναφέρονται στην ιταλική ιστορία και ιστοριογραφία στο πλαίσιο των πολιτικών, οικονομικών και πολιτισμικών σχέσεων που αναπτύχθηκαν στη Μεσόγειο.
Ασδραχάς, Σπύρος Ι., 1933-
Συγγραφέας
Ο Σπύρος Ι. Ασδραχάς, ένας από τους μεγαλύτερους ιστορικούς της χώρας μας, γενήθηκε στο Aργοστόλι της Κεφαλονιάς, το 1933.
ΣΠOYΔEΣ
1960. Πτυχίο Iστορικού Tμήματος Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Aθηνών
1965-1967. Yπότροφος του IKY για μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι
1972. Doctorat de 3e Cycle (EPHE, VI Section - Paris 7) στην οικονομική και κοινωνική ιστορία.
1976. Eleve diplome της EPHE, IVe Section.
AKAΔHMAΪKEΣ ΔPAΣTHPIOTHTEΣ
1. Διδασκαλία
1974-1984. Charge de Conferences στην EPHE, IVe Section
1976-1977. Charge de Cours στο Πανεπιστήμιο Paris-IV
1982-1998. Professeur associe στο Πανεπιστήμιο Paris I, Pantheon-Sorbonne. Διεύθυνση DEA και διδακτορικών διατριβών στο πλαίσιο των etudes Doctorales του Πανεπιστημίου Paris I.
1986-1988. Charge de Conferences στην EHESS.
1993-2005. Eβδομαδιαία σεμινάρια στο KNE/EIE με θέμα: "Προβλήματα οικονομικής ιστορίας, IE'-IΘ'αι."
2. Eρευνητικές δραστηριότητες
1961-1965. Bοηθός έρευνας στο KNE/EIE
1967-1974. Assistant de recherches στην EPHE, VIe Section.
1977-1990. Διευθυντής Eρευνών του Προγράμματος Iστορίας της Eθνικής Tράπεζας της Eλλάδας
1987-1991. Mέλος του Δ.Σ. του Iδρύματος Έρευνας και Παιδείας της Eμπορικής Tράπεζας
1985-1989. 1994-2000 Mέλος της Eπιτροπής Iστορίας του Iστορικού Aρχείου Eλληνικής Nεολαίας
1984-1986. Yπεύθυνος ερευνητικού προγράμματος της ΓΓET: Φορολογικοί μηχανισμοί και οικονομία στο πλαίσιο των ελληνικών κοινοτήτων, IZ'-IΘ' αι.
1988-1990. Yπεύθυνος ερευνητικού προγράμματος της ΓΓET: Eλλαδικά αστικά συγκροτήματα και ενδοχώρα, IE'-IΘ' αι.: απορρόφηση πλεονάσματος και συστήματα διασυνδέσεων.
1988-2003. Διευθυντής ερευνών στο KNE/EIE
3. Άλλες ακαδημαϊκές δραστηριότητες
1983-2005. Συνδιευθυντής του περιοδικού ''Tα Iστορικά''.
1985-1990. Aντιπρόεδρος της Δ. Eπιτροπής του Iονίου Πανεπιστημίου.
2004-2017 Πρόεδρος των ''Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας'' (ΑΣΚΙ)
Έφυγε από τη ζωή στις 11 Δεκεμβρίου 2017, σε ηλικία 84 ετών.
Κιουσοπούλου, Τόνια
Συγγραφέας
Η Τόνια Κιουσοπούλου είναι επίκουρη καθηγήτρια Βυζαντινής Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1958. Φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Paris I-Pantheon-Sorbonne. Οι μελέτες της αφορούν την κοινωνική ιστορία και την ιστοριογραφία του Βυζαντίου.
Ανάμεσα σε άλλα, έχει δημοσιεύσει τα βιβλία:
- "Ο θεσμός της οικογένειας στην Ήπειρο κατά τον 13o αιώνα", Αθήνα, εκδ. Α. Σάκκουλας, 1990
- "Χρόνος και ηλικίες στη βυζαντινή κοινωνία. Η κλίμακα των ηλικιών από τα αγιολογικά κείμενα της μέσης εποχής (7ος-77ος αι.)", Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας-Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών/Ε.Ι.Ε., Αθήνα 1997.
- "Βασιλεύς ή οικονόμος. Πολιτική εξουσία και ιδεολογία πριν την Άλωση", Αθήνα, εκδ. Πόλις, 2007
- Οι "αόρατες" βυζαντινές πόλεις στον ελλαδικό χώρο (13ος-15ος αιώνας)", εκδ. Πόλις, 2013
Έχει επίσης επιμεληθεί τους συλλογικούς τόμους "1453: Η άλωση της Κωνσταντινούπολης και η μετάβαση από τη μεσαιωνική στη νεώτερη εποχή", Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2005 και "Οι βυζαντινές πόλεις, Προοπτικές της έρευνας και νέες ιστοριογραφικές προσεγγίσεις (8ος-15ος αιώνας), Εκδόσεις της Φιλοσοφικής Σχολής, Ρέθυμνο 2012. .
Άρθρα της έχουν δημοσιευθεί σε συλλογικούς τόμους και επιστημονικά περιοδικά.
Κρεμμυδάς, Βασίλης Ν., 1935-2017
Συγγραφέας
Ο Βασίλης Κρεμμυδάς γεννήθηκε το 1935 στη Μεσσήνη Μεσσηνίας· εκεί τελείωσε το γυμνάσιο. Το 1959 έλαβε πτυχίο Ιστορίας και αρχαιολογίας από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από το 1964 έως το 1967 έκανε μεταπτυχιακές σπουδές οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Lyon και στην τότε Ecole Pratique des Hautes Etudes, στο Παρίσι. Ανακηρύχθηκε διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης το 1972 με τη διατριβή "Το εμπόριο της Πελοποννήσου στον 18ο αιώνα". Το 1981 εκλέχτηκε υφηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών με το βιβλίο "Συγκυρία και εμπόριο στην προεπαναστατική Πελοπόννησο, 1793-1821". Το 1965-1967 διατέλεσε λέκτωρ των νέων ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Lyon. Επί 17 χρόνια εργάστηκε στην ιδιωτική εκπαίδευση (Λύκειο Ζηρίδη και Σχολή Μωραΐτη) και το 1979-1982 δίδαξε ως ειδικός επιστήμων στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Το 1982 εκλέχτηκε τακτικός καθηγητής στο ίδιο Πανεπιστήμιο και το 1987 καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Είχε προσκληθεί (professeur invite) δύο φορές σε πανεπιστήμια του Παρισιού. Ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, μέλος της Επιτροπής Τέχνης και Πολιτισμού της Βουλής και διευθυντής της αυτοτελούς δημόσιας υπηρεσίας "Αρχεία Πρωθυπουργού, Υπουργών, Υφυπουργών και της Γενικής Γραμματείας της Κυβέρνησης". Τα ιδιαίτερα επιστημονικά ενδιαφέροντά του ήταν προσανατολισμένα στις οικονομικές και κοινωνικές πραγματικότητες του τέλους της Τουρκοκρατίας και του ελληνικού 19ου αιώνα και σε ζητήματα της Επανάστασης του 1821 και των πρώτων δεκαετιών του βίου του ελληνικού κράτους.
Έφυγε από τη ζωή στις 12 Νοεμβρίου 2017, σε ηλικία 82 ετών.
