Από τα μέσα του 17ου μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα διεξάγεται στη Βρετανία μια ηθικοφιλοσοφική συζήτηση κατά την οποία εμφανίζεται μια πρώιμη διατύπωση θεμάτων της νεωτερικής φιλοσοφίας και κατά συνέπεια των ιδεολογικών μορφωμάτων που προέκυψαν από αυτήν του φιλελευθερισμού και του νεοφιλελευθερισμού. Το περιβάλλον της συζήτησης αυτής διαμορφώνεται από: α) την εν γένει πορεία της πολιτικής και κοινωνικής σταθεροποίησης των πρώιμων αστικών σχέσεων, β) την παρακμή των εκκλησιαστικών και θρησκευτικών αυθεντιών και των ηθών της παραδοσιακής κοινότητας, και γ) την κυριαρχία ενός νέου επιστημολογικού "παραδείγματος" βασισμένου στη φυσική επιστήμη του Νεύτωνα και εκφρασμένο στη φιλοσοφία από την προσέγγιση της "νέας οδού των ιδεών".
Σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο η θρυαλλίδα που πυροδοτεί τη βρετανική φιλοσοφική συζήτηση της ηθικής είναι η πρόκληση που εγείρει το έργο του Χομπς. Απέναντι στο "τέρας του Μάλμσμπερι" οικοδομούνται μια σειρά απαντήσεις, στις οποίες συνεκφέρονται στοιχεία της παρεδεδομένης φιλοσοφίας -Πλατωνισμός, Στωικισμός, Σχολαστικισμός- με άλλα "νεωτερικά" -πειραματική και εμπειρική μέθοδος, συναισθηματοκρατική ηθική ψυχολογία, πολιτικός ουμανισμός, ωφελιμισμός. Σε αυτή τη συζήτηση η ατομική ιδιοκτησία αποτελεί τη βάση για τη συζήτηση του υπό διαμόρφωση πρώιμου αστικού πλέγματος κοινωνικών σχέσεων. Οι στοχαστές που συμμετέχουν σε αυτή τη συζήτηση, χαρακτηριστικά κείμενα των οποίων ανθολογούνται στον παρόντα τόμο, με έμμονη μέριμνα συζητούν τη δυνατότητα κοινωνικής συμβίωσης ανάμεσα στα εγωιστικά συμφέροντα. Συμφέροντα που αποτελούνται από εγωιστικές ατομικότητες, οι οποίες χειραφετημένες από την αυτοθυσιαστική, ασκητική ηθική και απενοχοποιημένες πλέον επιδίδονται στον ιδιωτικό τους πλουτισμό. Η συμβατότητα της αρετής με τα ιδιωτικά συμφέροντα αποτελεί τα διακύβευμα όλης αυτής της συζήτησης.
Ο τόμος περιλαμβάνει κείμενα, τα οποία μεταφράζονται για πρώτη φορά στα ελληνικά, τα σύντομα βιογραφικά σημειώματα και την εργογραφία του Τόμας Χομπς, του Ραλφ Κάντγ
Περίληψη
Από τα μέσα του 17ου μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα διεξάγεται στη Βρετανία μια ηθικοφιλοσοφική συζήτηση κατά την οποία εμφανίζεται μια πρώιμη διατύπωση θεμάτων της νεωτερικής φιλοσοφίας και κατά συνέπεια των ιδεολογικών μορφωμάτων που προέκυψαν από αυτήν του φιλελευθερισμού και του νεοφιλελευθερισμού. Το περιβάλλον της συζήτησης αυτής διαμορφώνεται από: α) την εν γένει πορεία της πολιτικής και κοινωνικής σταθεροποίησης των πρώιμων αστικών σχέσεων, β) την παρακμή των εκκλησιαστικών και θρησκευτικών αυθεντιών και των ηθών της παραδοσιακής κοινότητας, και γ) την κυριαρχία ενός νέου επιστημολογικού "παραδείγματος" βασισμένου στη φυσική επιστήμη του Νεύτωνα και εκφρασμένο στη φιλοσοφία από την προσέγγιση της "νέας οδού των ιδεών".
Σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο η θρυαλλίδα που πυροδοτεί τη βρετανική φιλοσοφική συζήτηση της ηθικής είναι η πρόκληση που εγείρει το έργο του Χομπς. Απέναντι στο "τέρας του Μάλμσμπερι" οικοδομούνται μια σειρά απαντήσεις, στις οποίες συνεκφέρονται στοιχεία της παρεδεδομένης φιλοσοφίας -Πλατωνισμός, Στωικισμός, Σχολαστικισμός- με άλλα "νεωτερικά" -πειραματική και εμπειρική μέθοδος, συναισθηματοκρατική ηθική ψυχολογία, πολιτικός ουμανισμός, ωφελιμισμός. Σε αυτή τη συζήτηση η ατομική ιδιοκτησία αποτελεί τη βάση για τη συζήτηση του υπό διαμόρφωση πρώιμου αστικού πλέγματος κοινωνικών σχέσεων. Οι στοχαστές που συμμετέχουν σε αυτή τη συζήτηση, χαρακτηριστικά κείμενα των οποίων ανθολογούνται στον παρόντα τόμο, με έμμονη μέριμνα συζητούν τη δυνατότητα κοινωνικής συμβίωσης ανάμεσα στα εγωιστικά συμφέροντα. Συμφέροντα που αποτελούνται από εγωιστικές ατομικότητες, οι οποίες χειραφετημένες από την αυτοθυσιαστική, ασκητική ηθική και απενοχοποιημένες πλέον επιδίδονται στον ιδιωτικό τους πλουτισμό. Η συμβατότητα της αρετής με τα ιδιωτικά συμφέροντα αποτελεί τα διακύβευμα όλης αυτής της συζήτησης.
Ο τόμος περιλαμβάνει κείμενα, τα οποία μεταφράζονται για πρώτη φορά στα ελληνικά, τα σύντομα βιογραφικά σημειώματα και την εργογραφία του Τόμας Χομπς, του Ραλφ Κάντγ
Πληροφορίες προϊόντος
Συγγραφέας
Mandeville, Bernard de,Smith, Adam,Clarke, Samuel,Hutcheson, Francis,Locke, John,Reid, Thomas,Hobbes, Thomas,Butler, Joseph,Hume, David, 1711-1776,Cumberland, Richard,Cooper, Anthony Ashley, 3d Earl of Shaftesbury,Ferguson, Adam,Cudworth, Ralph,Reid, Thomas M.
Eκδότης
Σαββάλας
Μεταφραστής Δρόσος, Διονύσης Γ.
Επιμελητής Δρόσος, Διονύσης Γ.
Υπεύθυνος Σειράς Σπουρδαλάκης, Μιχάλης
ISBN
9789604496129
Κωδικός Ευριπίδη 010000011688
Έτος κυκλοφορίας 2008
Σελίδες 608
Διαστάσεις 24χ17
Βάρος 920 gr
Mandeville, Bernard de
Συγγραφέας
Ο Bernard Mandeville ή Bernard de Mandeville (1670 - 1733), γεννήθηκε στην Ολλανδία αλλά το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του το πέρασε στην Αγγλία. Ήταν φιλόσοφος αλλά και συγγραφέας σατιρικών κειμένων με ζητήματα της επικαιρότητας.
Smith, Adam
Συγγραφέας
Ο Adam Smith (1723 - 1790) γεννήθηκε το 1723 στο Kirkaldy της Σκωτίας. Αφού έλαβε τη στοιχειώδη εκπαίδευση στο τοπικό σχολείο, σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης. Μαθητής του Francis Hutcheson που κατείχε την έδρα της Ηθικής Φιλοσοφίας, συνέχισε τις σπουδές του στο Κολέγιο Balliol της Οξφόρδης. Υπό την πατρωνία του Λόρδου Kames, διδάσκει Ρητορική και φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, πριν διοριστεί το 1791 στην έδρα της Λογικής του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης. Τον επόμενο χρόνο καταλαβάνει την έδρα της Ηθικής στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Το 1759 εκδίδει το έργο "The Theory of Moral Sentiments". Το 1764 εγκαταλείπει την πανεπιστημιακή καριέρα για να εργαστεί ως ιδιωτικός διδάσκαλος. Μετά από μια σύντομη περιήγηση στη Γαλλία και την Ελβετία, επιστρέφει στη Βρετανία, εγκαθίσταται στην ιδιαίτερη πατρίδα του και από το 1773 στο Λονδίνο. Το 1776 δημοσιεύει το "An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations", έργο που τον κάνει διάσημο. Καταλήγει Επίτροπος των Τελωνείων της Σκωτίας και εγκαθίσται οριστικά στο Εδιμβούργο, μέχρι τον θάνατό του το 1790. Μετά τον θάνατό του κυκλοφόρησαν ορισμένα ανέκδοτα δοκίμια του στον τόμο "Essays on Philosophical Subjects" και σημειώσεις από τις πανεπιστημιακές του παραδόσεις στους τόμους "Lectures on Rhetoric and Belles Lettres" και "Lectures on Jurisprudence".
Clarke, Samuel
Συγγραφέας
Ο Samuel Clarke (1675 -1729) ήταν εγγλέζος φιλόσοφος, θεολόγος και ιεροκήρυκας. Σπούδασε στο Cambridge όπου δέχτηκε την επίδραση του Νεύτωνα.
Locke, John
Συγγραφέας
Ο John Locke γεννήθηκε το 1632 στο Wrington του Somerset και πέθανε το 1704 στο Oates του Essex. Άρχισε τις σπουδές του στο κολλέγιο του Westminster και τις συνέχισε στο Christ' College της Οξφόρδης, όπου ασχολήθηκε με την φιλοσοφία, την θεολογία, την χημεία και την ιατρική. Από το 1666 συνδέθηκε με την οικογένεια του Ashley Cooper, κόμητα του Shaftesbury, ανέλαβε την εκπαίδευση του γιου του και συμμερίστηκε την πολιτική τύχη του. Από το 1674 ως το 1679 παρέμεινε στη Γαλλία. Το 1684 κατέφυγε ως πολιτικός εξόριστος στην Ολλανδία, απ' όπου επέστρεψε μετά την Ένδοξη Επανάσταση του 1688 και ανέλαβε διάφορα δημόσια αξιώματα, από τα οποία παραιτήθηκε οριστικά για λόγους υγείας το 1700. Κύρια έργα του: "Toleration" (1689), "Two Treatises of Government" (1690), "An Essay conserning Human Understanding" (1690), "Some Thoughts concerning Education" (1693), "On the Reasonableness of Cristianity" (1695).
Hobbes, Thomas
Συγγραφέας
O Thomas Hobbes γεννήθηκε στο Malmesbury της Αγγλίας το 1588 και πέθανε στο Hardwick το 1679. Από το 1603-1608 σπούδασε στην Οξφόρδη και κατόπιν έγινε οικοδιδάσκαλος του πρωτότοκου γιου του λόρδου Cavendish. Ο δεσμός του με την οικογένεια στάθηκε ισόβιος. Έκανε δύο μεγάλα ταξίδια στην Ευρώπη (1629-1631 και 1634-1637), όπου γνωρίστηκε με σημαντικούς εκπροσώπους της πνευματικής ζωής, ανάμεσά τους τους Mersenne, Galilei, Gassendi και Descartes. Στα 1640, καθώς πλησίαζε ο εμφύλιος πόλεμος, έφυγε και πήγε στο Παρίσι, όπου έμεινε έντεκα χρόνια. Μετά την επιστροφή του στην Αγγλία έζησε αποτραβηγμένος, έχοντας πια δημοσιεύσει τις βασικές πολιτικές του πραγματείες, δηλ. The Elements of Law (1640), De Cive (1642), Leviathan (1651). Ανάμεσα στα φιλοσοφικά του έργα κεντρική θέση επέχει το De Corpore (1655). Αξιομνημόνευτο είναι ότι ο Hobbes άρχισε τη φιλολογική του σταδιοδρομία με μια μετάφραση του Θουκυδίδη (1628) και την τελείωσε με μία έμμετρη μετάφραση της Οδύσσειας (1675) και της Ιλιάδας (1676).
Butler, Joseph
Συγγραφέας
Ο Joseph Butler (1692 - 1752) ήταν εγγλέζος ιεροκήρυκας, θεολόγος και φιλόσοφος. Ως θεολόγος έθεσε ως στόχο του την κριτική του ντεϊσμού.
Hume, David, 1711-1776
Συγγραφέας
Ο Ντέιβιντ Χιουμ (1711-1776), ο σημαντικότερος στοχαστής του σκωτικού διαφωτισμού, είναι ο πρώτος στην ιστορία της φιλοσοφίας ο οποίος επιχείρησε την εμπειρική θεμελίωση της "Επιστήμης του ανθρώπου" εισάγοντας την "πειραματική μέθοδο συλλογισμού στα ηθικά θέματα". Γεννήθηκε στο Εδιμβούργο από οικογένεια εμπόρων και, χάνοντας από πολύ νωρίς τον πατέρα τους, ο ίδιος και τα αδέλφια του μεγάλωσαν μόνο με την αφοσιωμένη φροντίδα της μητέρας τους. Από νωρίς στράφηκε με ιδιαίτερη θέρμη στη μελέτη κειμένων της κλασικής γραμματείας, όπως του Κικέρωνος, του Σενέκα, του Λουκρητίου και του Πλουτάρχου, και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Το 1734 μετέβη στην πόλη La Fleche της Anjou, στο κολέγιο της οποίας είχε σπουδάσει ο Καρτέσιος, όπου επιδόθηκε στη συγγραφή, και κατόπιν επέστρεψε στο Λονδίνο για να δημοσιεύσει, σε ηλικία 28 ετών, το πρώτο και μεγαλύτερο φιλοσοφικό έργο του, "Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση" (1739-40). Η καινοτομία των απόψεών του προκάλεσε την απορριπτική κριτική των συγχρόνων του, οι οποίοι του απέδωσαν τον χαρακτηρισμό του άθεου και ακραίου αγνωστικιστή. Το γεγονός αυτό θα οδηγήσει τον Σκώτο φιλόσοφο σε νέα συγγραφή του έργου, "Έρευνες για την ανθρώπινη νόηση και για τις αρχές της ηθικής" ("Enquiries concerning human understanding and concerning the principles of morals") (1748, 1751), στο οποίο θα αμβλύνει φραστικά τη σκεπτικιστική οξύτητα ορισμένων από τα συμπεράσματα της "Πραγματείας", χωρίς ποτέ, όμως, να εγκαταλείψει τις θεμελιώδεις θέσεις του "νεανικού" του έργου. Στη συνέχεια δημοσιεύει τα "Ηθικά, πολιτικά, φιλολογικά δοκίμια" ("Essays moral, political, and literary") (1741-52), τις "Τέσσερις διατριβές" ("Four dissertations"), στις οποίες περιλαμβάνεται η "Φυσική ιστορία της θεολογίας" ("Natural history of religion") (1757), και τους έξι τόμους της "Ιστορίας της Μεγάλης Βρετανίας" (The history of Great Britain") (1754-1762). Το 1763 υπηρετεί στη Βρετανική Πρεσβεία του Παρισιού μέχρι το 1769, οπότε και επιστρέφει στη Σκωτία, για να αποσυρθεί και να συγγράψει τους "Διαλόγους για τη φυσική θεολογία" ("Dialogues concerning natural religion") και την "Αυτοβιογραφία μου" ("My own life"), τα οποία δημοσιεύονται μετά το 1776, έτος του θανάτου του.
Cumberland, Richard
Συγγραφέας
Ο Richard Cumberland (1632 - 1718) ήταν εγγλέζος φιλόσοφος.
Cooper, Anthony Ashley, 3d Earl of Shaftesbury
Συγγραφέας
Ο Anthony Ashley Cooper, 3d Earl of Shaftesbury (1671-1713) ήταν εγγλέζος φιλόσοφος.
Ferguson, Adam
Συγγραφέας
Ο Adam Ferguson (1723 - 1816) ήταν φιλόσοφος, ιστορικός και στρατιωτικός κληρικός.
Cudworth, Ralph
Συγγραφέας
Ο Ralph Cudworth (1617 - 1688) ήταν ο πλέον συστηματικός φιλόσοφος του κύκλου των λεγόμενων "Πλατωνιστών του Κέιμπριτζ".
Reid, Thomas M.
Συγγραφέας
Ο Thomas M. Reid γεννήθηκε τα Χριστούγεννα του 1966 στα βουνά του Φορτ Κόλινς στο Κολοράντο. Μεγάλωσε στην περιοχή του Φορτ Γουέρθ στο Ντάλας. Στο γυμνάσιο, έπαιζε στη σχολική μπάντα, σε συγκρότημα τζαζ και σε συμφωνική ορχήστρα.
Πήρε το πτυχίο του στην Ιστορία από το Πανεπιστήμιο του Τέξας το 1989. Αμέσως μετά την αποφοίτησή του ασχολήθηκε περιστασιακά με διάφορες δουλειές, ώσπου βρήκε εργασία ως επαγγελματίας συντάκτης. Το φθινόπωρο του 1991 μετακόμισε με τη σύζυγό του Teresa στο Γουισκόνσιν.
Εν τέλει, όμως, ο Reid ένιωσε την επιθυμία να επιστρέψει στις ρίζες του. Σήμερα εργάζεται ως ανεξάρτητος συγγραφέας και αρθρογράφος στην ευρύτερη περιοχή του Όστιν, στις ζεστές πεδιάδες του Τέξας, όπου ζει με τη γυναίκα του και τα παιδιά τους.
