Ένα από τα πιο τραυματικά γεγονότα της ελληνικής ιστορίας, ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος, είναι το αντικείμενο αυτού του βιβλίου.
Όπως σημειώνουν στην εξαιρετικά χρήσιμη εισαγωγή τους οι επιμελητές του βιβλίου ...μια πρώτη μορφή των κειμένων της συλλογής παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε συνέδριο στην Κορησσό το 2006. Οι έντονες αντιδράσεις που προκάλεσε το συνέδριο σε μέρος της τοπικής κοινωνίας -και που παρά λίγο να οδηγήσουν στη ματαίωση του- έδειξαν ότι η μνήμη του εμφυλίου πληγώνει ακόμα. Από την άλλη πλευρά το γεγονός ότι πολλοί από τους πιο σθεναρούς επικριτές μας όχι μόνο παρακολούθησαν το συνέδριο, αλλά πήραν και μέρος στη συζήτηση έδειξε ότι η ανοιχτή αντιμετώπιση και των πιο επώδυνων σημείων του εμφυλίου δεν είναι μόνο εφικτή, αλλά και αναγκαία...
Στα κείμενα του βιβλίου, τα οποία χωρίζονται σε έξι διαφορετικές ενότητες, οι συγγραφείς τους προσεγγίζουν το "καυτό" ζήτημα του εμφυλίου με κοινές θεωρητικές και μεθοδολογικές αφετηρίες. Η πρώτη ενότητα, παρουσιάζει έρευνα για τη φυσιολογία της μνήμης ενώ η δεύτερη, παρουσιάζει τα μεθοδολογικά προβλήματα που θέτουν η ταυτόχρονη μελέτη της μνήμης από την ιστορία και την ανθρωπολογία και η "διττή" φύση των γραπτών και των προφορικών πηγών. Η τρίτη ενότητα εισάγει τον αναγνώστη στη μελέτη του φαινομένου των "μνημονικών τόπων" και η τέταρτη πραγματεύεται τον κομματικό λόγο για τη δεκαετία του 1940. Η πέμπτη, περιλαμβάνει κείμενα που πραγματεύονται μια καίρια μορφή της θεσμικής μνήμης αυτή που συναντούμε στα σχολικά εγχειρίδια και η τελευταία ενότητα συζητά εμφυλιακές μνήμες από τη σκοπιά της λογοτεχνίας και του κινηματογράφου.
Πρόκειται για την πρώτη συλλογική έκδοση σχετικά με τη μνήμη του εμφυλίου πολέμου, η οποία, φιλοδοξεί να τροφοδοτήσει τους νέους ερευνητές με βιβλιογραφικές αναφορές, να εμπλουτίσει τη συζήτηση για την κοινωνική μνήμη και την ιστορία του εμφυλίου με νέα εμπειρικά ή/και πραγματολογικά δεδομένα και να προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό μια πλούσια πηγή αναζήτησης και προβληματισμού σχε
Περίληψη
Ένα από τα πιο τραυματικά γεγονότα της ελληνικής ιστορίας, ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος, είναι το αντικείμενο αυτού του βιβλίου.
Όπως σημειώνουν στην εξαιρετικά χρήσιμη εισαγωγή τους οι επιμελητές του βιβλίου ...μια πρώτη μορφή των κειμένων της συλλογής παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε συνέδριο στην Κορησσό το 2006. Οι έντονες αντιδράσεις που προκάλεσε το συνέδριο σε μέρος της τοπικής κοινωνίας -και που παρά λίγο να οδηγήσουν στη ματαίωση του- έδειξαν ότι η μνήμη του εμφυλίου πληγώνει ακόμα. Από την άλλη πλευρά το γεγονός ότι πολλοί από τους πιο σθεναρούς επικριτές μας όχι μόνο παρακολούθησαν το συνέδριο, αλλά πήραν και μέρος στη συζήτηση έδειξε ότι η ανοιχτή αντιμετώπιση και των πιο επώδυνων σημείων του εμφυλίου δεν είναι μόνο εφικτή, αλλά και αναγκαία...
Στα κείμενα του βιβλίου, τα οποία χωρίζονται σε έξι διαφορετικές ενότητες, οι συγγραφείς τους προσεγγίζουν το "καυτό" ζήτημα του εμφυλίου με κοινές θεωρητικές και μεθοδολογικές αφετηρίες. Η πρώτη ενότητα, παρουσιάζει έρευνα για τη φυσιολογία της μνήμης ενώ η δεύτερη, παρουσιάζει τα μεθοδολογικά προβλήματα που θέτουν η ταυτόχρονη μελέτη της μνήμης από την ιστορία και την ανθρωπολογία και η "διττή" φύση των γραπτών και των προφορικών πηγών. Η τρίτη ενότητα εισάγει τον αναγνώστη στη μελέτη του φαινομένου των "μνημονικών τόπων" και η τέταρτη πραγματεύεται τον κομματικό λόγο για τη δεκαετία του 1940. Η πέμπτη, περιλαμβάνει κείμενα που πραγματεύονται μια καίρια μορφή της θεσμικής μνήμης αυτή που συναντούμε στα σχολικά εγχειρίδια και η τελευταία ενότητα συζητά εμφυλιακές μνήμες από τη σκοπιά της λογοτεχνίας και του κινηματογράφου.
Πρόκειται για την πρώτη συλλογική έκδοση σχετικά με τη μνήμη του εμφυλίου πολέμου, η οποία, φιλοδοξεί να τροφοδοτήσει τους νέους ερευνητές με βιβλιογραφικές αναφορές, να εμπλουτίσει τη συζήτηση για την κοινωνική μνήμη και την ιστορία του εμφυλίου με νέα εμπειρικά ή/και πραγματολογικά δεδομένα και να προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό μια πλούσια πηγή αναζήτησης και προβληματισμού σχε
Η Ειρήνη Θ. Λαγάνη είναι διδάκτωρ Σύγχρονης Διεθνούς Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Σορβόνης (Universite de Paris I, Panteon-Sorbonne) και καθηγήτρια Μεταπολεμικής Ιστορίας της Ευρώπης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Το συγγραφικό της έργο και τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα στρέφονται γύρω από τον Ψυχρό Πόλεμο, τους πρόσφυγες του ελληνικού εμφυλίου και τα σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας.
Ρόρη, Λαμπρινή
Συγγραφέας
Η Λαμπρινή Ρόρη είναι λέκτορας Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου του Exeter, στη Μεγάλη Βρετανία. Είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Paris I, Pantheon-Sorbonne (Παρίσι), πτυχιούχος δύο μεταπτυχιακών προγραμμάτων στην Πολιτική Κοινωνιολογία και Δημόσια Πολιτική (Sciences Po, Παρίσι) και στην Πολιτική και Κοινωνική Επικοινωνία (Paris 1, Pantheon-Sorbonne, Παρίσι). Ήταν μεταδιδακτορική υπότροφος Πανεπιστημίου της Οξφόρδης καθώς και υπότροφος Marie Curie (IEF).
Βερβενιώτη, Τασούλα
Συγγραφέας
Η Τασούλα Βερβενιώτη σπούδασε στο Ιστορικό και Αρχαιολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Aθηνών και έκανε Διδακτορικό στο Πάντειο Πανεπιστήμιο με θέμα "Οι Συναγωνίστριες. Τα Αίτια της Συμμετοχής και η Δράση των Γυναικών στις Εαμικές Αντιστασιακές Οργανώσεις 1941-1944". Αργότερα εργάστηκε ως ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Princeton. Έχει διδάξει στη Μέση Εκπαίδευση, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Ακόμη, διετέλεσε επιμορφώτρια και σχολική σύμβουλος, και έχει εργαστεί στο Εθνικό Κέντρο Ερευνών και στην Ανωτάτη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης. Εργάστηκε στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, όπου έχει χρηματίσει Θεματική υπεύθυνος Κοινωνικού Γραμματισμού. Έχει συμμετάσχει σε διεπιστημονικές επιτροπές και ομάδες, ενώ διαθέτει πλούσιο ερευνητικό έργο. Η ερευνητική της δραστηριότητα επικεντρώνεται στην κοινωνική ιστορία των δεκαετιών 1940 και 1950. Έχει γράψει πλήθος άρθρων σε συλλογικούς τόμους και ιστορικά περιοδικά στα ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά. Μια από τις τελευταίες της δουλειές αφορά τον ελληνικό εμφύλιο: "Charity and Nationalism", στο Paola Bacchetta and Margaret Power (επιμ.) "Right-Wing Women: From Conservatives to Eχtremists Around the World" Routledge, Νέα Υόρκη και Λονδίνο 2002.
Μποντίλα, Μαρία
Συγγραφέας
Η Μαρία Μποντίλα είναι καθηγήτρια φιλόλογος, διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει μελετήσει την εκπαίδευση των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στις χώρες υποδοχής τους. Ασχολείται με θέματα Ιστορίας και Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης, με τις Σπουδές Φύλου και τη Μεθοδολογία της Έρευνας. Στα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά της ανήκει επίσης η μελέτη του ρόλου της λογοτεχνίας στη δόμηση ταυτοτήτων και συλλογικής μνήμης. Εργασίες της έχουν δημοσιευτεί σε πρακτικά συνεδρίων, συλλογικούς τόμους και περιοδικά, ελληνικά και ξένα.
Βερβενιώτη, Τασούλα
Συγγραφέας
Η Τασούλα Βερβενιώτη σπούδασε στο Ιστορικό και Αρχαιολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Aθηνών και έκανε Διδακτορικό στο Πάντειο Πανεπιστήμιο με θέμα "Οι Συναγωνίστριες. Τα Αίτια της Συμμετοχής και η Δράση των Γυναικών στις Εαμικές Αντιστασιακές Οργανώσεις 1941-1944". Αργότερα εργάστηκε ως ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Princeton. Έχει διδάξει στη Μέση Εκπαίδευση, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Ακόμη, διετέλεσε επιμορφώτρια και σχολική σύμβουλος, και έχει εργαστεί στο Εθνικό Κέντρο Ερευνών και στην Ανωτάτη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης. Εργάστηκε στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, όπου έχει χρηματίσει Θεματική υπεύθυνος Κοινωνικού Γραμματισμού. Έχει συμμετάσχει σε διεπιστημονικές επιτροπές και ομάδες, ενώ διαθέτει πλούσιο ερευνητικό έργο. Η ερευνητική της δραστηριότητα επικεντρώνεται στην κοινωνική ιστορία των δεκαετιών 1940 και 1950. Έχει γράψει πλήθος άρθρων σε συλλογικούς τόμους και ιστορικά περιοδικά στα ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά. Μια από τις τελευταίες της δουλειές αφορά τον ελληνικό εμφύλιο: "Charity and Nationalism", στο Paola Bacchetta and Margaret Power (επιμ.) "Right-Wing Women: From Conservatives to Eχtremists Around the World" Routledge, Νέα Υόρκη και Λονδίνο 2002.
Βόγλης, Πολυμέρης
Συγγραφέας
Ο Πολυμέρης Βόγλης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1964. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο. Είναι αναπληρωτής καθηγητής κοινωνικής ιστορίας στο τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Νικολοπούλου, Μαρία
Συγγραφέας
Η Μαρία Νικολοπούλου σπούδασε Φιλολογία στο Παν/μιο Αθηνών και απέκτησε μεταπτυχιακό και διδακτορικό τίτλο στη Νεοελληνική Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (King's College.) Η διατριβή της έχει τίτλο «Ο λόγος της μαρτυρίας στη νεοελληνική πεζογραφία, 1924-1994» και εξετάζει πώς τα λογοτεχνικά κείμενα μεταπλάθουν την ιστορική εμπειρία. Έχει ασχοληθεί με αρκετά κείμενα με θέμα τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο και τη Μικρασιατική Καταστροφή, διερευνώντας πώς συμμετέχουν στη διαμόρφωση της μνήμης των ιστορικών γεγονότων. Τα θεωρητικά της ενδιαφέροντα αφορούν την πρόσληψη, τη λογοτεχνία ως είδος λόγου που διαμορφώνει τη μνήμη, και την αλληλεπίδραση των ειδών λόγου στα πλαίσια του μεταμοντέρνου, το ρόλο του τύπου στην ιστορία των ιδεών. Η συμμετοχή της στο ερευνητικό πρόγραμμα «Η εικαστική και λογοτεχνική παρουσία των γυναικών στα περιοδικά λόγου και τέχνης 1900-1940» στρέφει τα ενδιαφέροντά της στην πρόσληψη της γυναικείας λογοτεχνικής παραγωγής καθώς και σε γυναίκες συγγραφείς που περιλαμβάνονται ή αποσιωπούνται από το λογοτεχνικό κανόνα. Διδάσκει Νεοελληνική και Ευρωπαϊκή λογοτεχνία στο τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών (407/80) και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (μέλος Συνεργαζόμενου Εκπαιδευτικού Προσωπικού).
Ιωαννίδου, Αλεξάνδρα Δ.
Συγγραφέας
Η Αλεξάνδρα Δ. Ιωαννίδου γεννήθηκε το 1966 στην Αθήνα. Έχει σπουδάσει σλαβική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, στη Γερμανία, και σήμερα διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Mακεδονίας. Ασχολείται κυρίως με τη συγκριτική λογοτεχνία, ενώ έχει δημοσιεύσει μελέτες και για τη νοτιοσλαβική διαλεκτολογία. Επίσης, έχει μεταφράσει λογοτεχνικά και θεωρητικά βιβλία από τα ρωσικά, τα γερμανικά και τα πολωνικά. Το βιβλίο της "Υπόθεση Γκράνιν: η λογοτεχνική κριτική στο εδώλιο: η δίκη της "Επιθεώρησης Τέχνης" το 1959 και η απολογία του Κώστα Κουλουφάκου", τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Χρονικού - Μαρτυρίας 2009.
Δαλκαβούκης, Βασίλης Κ.
Συγγραφέας
Ο Βασίλης Κ. Δαλκαβούκης γεννήθηκε στα Γιάννενα. Σπούδασε Ιστορία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Εκπόνησε διδακτορική διατριβή στον Tομέα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας και Λαογραφίας με πεδίο έρευνας το Ζαγόρι (2001). Έχει δημοσιεύσει το βιβλίο "Μετοικεσίες Ζαγορίσιων (1750-1922). Προσεγγίσεις στις διαδικασίες προσαρμογής μιας τοπικής κοινωνίας στην ιστορική συγκυρία" (Εκδόσεις Ριζαρείου Σχολής, 1999) και από τον Δεκέμβριο του 2004 έχει εκλεγεί λέκτορας στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
Φλιτούρης, Λάμπρος Α.
Συγγραφέας
Ο Λάμπρος Α. Φλιτούρης γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1975. Σπούδασε σύγχρονη ιστορία και ιστορία των διεθνών σχέσεων στα πανεπιστήμια Ιωαννίνων, Στρασβούργου, Θεσσαλονίκης, Παρισίων και Βερσαλλιών. Είναι επίκουρος καθηγητής ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Τμήμα-Ιστορίας Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Μέλος ΣΕΠ του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου και επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια Βερσαλλιών και Λιμόζ. Τα ερευνητικά και διδακτικά του ενδιαφέροντα εντοπίζονται στην ιστορία των διεθνών σχέσεων, την πολιτισμική ιστορία, τη μελέτη του ιμπεριαλισμού, της αποικιοκρατίας και του φασιστικού φαινομένου.
Πετρόπουλος, Γιώργος Α.
Συγγραφέας
Ο Γιώργος Πετρόπουλος είναι υποψήφιος διδάκτορας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Μπάδα, Κωνσταντίνα
Συγγραφέας
Η Κωνσταντίνα Μπάδα γεννήθηκε στο Αγρίνιο. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Το 1983 έλαβε το διδακτορικό της δίπλωμα με τίτλο "Η αθηναϊκή φορεσιά κατά την περίοδο 1687-1834" (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 1983). Είναι καθηγήτρια κοινωνικής λαογραφίας στο Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Από το 1984 είναι μέλος του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο ίδιο πανεπιστήμιο (στον Τομέα Λαογραφίας). Κατά την μεταδιδακτορική της έρευνα, διεύρυνε τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα και προς τον ευρύτερο χώρο της ανθρωπολογίας στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου του Cambridge (1986-87) και στα αντικείμενα της προφορικής ιστορίας και των γυναικείων σπουδών στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου του Essex (1997-98). Το εκπαιδευτικό και ερευνητικό της έργο εστιάζεται στην ανίχνευση της ιστορικότητας του λαϊκού πολιτισμού και της καθημερινής ζωής, στη μελέτη των πολιτισμικών ταυτοτήτων, στην προφορική ιστορία, στη μελέτη, τη διατήρηση και την ορθολογική διαχείριση των πολιτισμικών πόρων. Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά, βιβλιοκρισίες, έχει συμμετάσχει σε συνέδρια και επιστημονικές ημερίδες, έχει οργανώσει ημερίδες και εκθέσεις και έχει εκπονήσει ερευνητικά προγράμματα. Οι αυτοτελείς δημοσιεύσεις της ενδεικτικά είναι: "Paul Sant Cassia and C. Bada", "The making of modem Greek family. Marriage and exchapge in nineteenth century" (Cambridge Univ. Press, Αθήνα -Κέιμπριτζ 1992), Μπάδα Κωνσταντίνα, "Ενδυματολογικοί κώδικες της παιδικής - νεανικής ηλικίας. Το κοινωνικο-ιστορικό τους ισοδύναμο" (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Δωδώνη, Παράρτ. αριθμ 48, Ιωάννινα 1993).
Πασχαλούδη, Ελένη
Συγγραφέας
Η Ελένη Πασχαλούδη σπούδασε ιστορία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Το 2009 έλαβε το διδακτορικό της δίπλωμα από το Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, του οποίου στη συνέχεια υπήρξε και μεταδιδακτορική υπότροφος από το Σεπτέμβριο του 2010 μέχρι και τον Ιούνιο του 2012. Είναι συγγραφέας του βιβλίου "Ένας πόλεμος χωρίς τέλος: Η δεκαετία του 1940 στον πολιτικό λόγο 1950-1967" ("Επίκεντρο", 2010). Τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στη μεταπολεμική ιστορία και ειδικότερα στην πολιτική χρήση του παρελθόντος, στη μελέτη της μνήμης και στη συγκρότηση των πολιτικών ταυτοτήτων.
