Ν.ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ-Η ΑΓΑΠΗ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΟΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ
Εκδότης Εθνικό Κέντρο Βιβλίου , ISBN 9789607894366
"...Στον υπερρεαλισμό δεν προσεχώρησα ποτέ. Τον υπερρεαλισμό τον είχα μέσα μου, όπως είχα μέσα μου το πάθος της ζωγραφικής, από την εποχή που γεννήθηκα. Αλλά, για να βρω τον δρόμο μου τον αληθινό, τον υπερρεαλιστικό, για να μπορέσω να εκδηλωθώ ελεύθερα και απερίσπαστα, αυτό το χρωστώ σε δύο κορυφαίους, στις δύο μεγαλύτερες μορφές που παρουσίασε ποτέ, ίσαμε τώρα, εξ όσων γνωρίζω, το παγκόσμιο υπερρεαλιστικό κίνημα. Ευτύχησα (το λέγω για τρίτη φορά), ευτύχησα να γνωρίσω τον μεγάλο ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκο και τον μεγάλο ζωγράφο, τον μεγάλο Βολιώτη Γεώργιο ντε Κήρυκο.
Συγκαταλέγω ανάμεσα στους προσφιλείς μου δασκάλους και τον μεγάλο Πάουλ Κλέε.
Και τώρα πρέπει ίσως να δώσω μιαν εξήγηση για το ζήτημα των "Σχολών". Ενώ στην δεύτερη παρένθεση δήλωνα πως δεν αναγνώρισα σχολές, τώρα λέω πως σεμνύνομαι να ανήκω στην υπερ-
ρεαλιστική σχολή.
Πραγματικά οι σχολές δεν παίζουν κανένα ρόλο στην αξιοποίηση ενός καλλιτεχνήματος. 'Εχουν όμως μεγάλη σημασία για τον ίδιο τον καλλιτέχνη: μέσα στην συγγενική προς τον εαυτό του Σχολή ο καλλιτέχνης θα εργαστεί πιο άνετα, πιο σταθερά, μπορώ να πω πιο πετυχημένα...
1963 ...Έτσι, η ζωγραφική γίνεται με το χρώμα. Το σχέδιο είναι το σχήμα που παίρνει η χρωματι-
κή κηλίδα για να συμβάλει, συνθετικά με τις άλλες κηλίδες, στην νόμιμη αξιοποίηση της επίπεδης επιφάνειας του πίνακος.
Σε μένα, οι αντιδράσεις, μπρος στα φαινόμενα της ζωής, εκδηλώνονται σε χρωματικά σύνολα. Αυτά τα χρωματικά σύνολα προσπαθώ να εκφράσω στα έργα μου, ερμηνεύοντας τις χρωματικές κηλίδες σύμφωνα, γιατί είμαι Έλλην, με τις μορφές τις οικείες που με περιβάλλουν. Προσθέτω ότι προσπαθώ, σε κάθε πίνακά μου, σ' αυτόν τούτον δηλαδή τον πίνακα, να προσδώσω τη στερεότητα του αντικειμένου.
Το απόφθεγμα του Σολωμού: "πρέπει πρώτα με δύναμη να συλλάβη ο νους, κι έπειτα η καρδιά βαθειά να αισθανθή ό, τι ο νους συνέλαβε", είναι πάντα παρόν στη σκέψη μου...
1963
ΓIΑ ΤΟΝ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟ
...0 πραγματικός ποιητής ζη αιώνια. 0 Σικελιανός δεν θα πεθάνει ποτέ: εν όσω θα υπάρχουν άνθρωποι
Περίληψη
"...Στον υπερρεαλισμό δεν προσεχώρησα ποτέ. Τον υπερρεαλισμό τον είχα μέσα μου, όπως είχα μέσα μου το πάθος της ζωγραφικής, από την εποχή που γεννήθηκα. Αλλά, για να βρω τον δρόμο μου τον αληθινό, τον υπερρεαλιστικό, για να μπορέσω να εκδηλωθώ ελεύθερα και απερίσπαστα, αυτό το χρωστώ σε δύο κορυφαίους, στις δύο μεγαλύτερες μορφές που παρουσίασε ποτέ, ίσαμε τώρα, εξ όσων γνωρίζω, το παγκόσμιο υπερρεαλιστικό κίνημα. Ευτύχησα (το λέγω για τρίτη φορά), ευτύχησα να γνωρίσω τον μεγάλο ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκο και τον μεγάλο ζωγράφο, τον μεγάλο Βολιώτη Γεώργιο ντε Κήρυκο.
Συγκαταλέγω ανάμεσα στους προσφιλείς μου δασκάλους και τον μεγάλο Πάουλ Κλέε.
Και τώρα πρέπει ίσως να δώσω μιαν εξήγηση για το ζήτημα των "Σχολών". Ενώ στην δεύτερη παρένθεση δήλωνα πως δεν αναγνώρισα σχολές, τώρα λέω πως σεμνύνομαι να ανήκω στην υπερ-
ρεαλιστική σχολή.
Πραγματικά οι σχολές δεν παίζουν κανένα ρόλο στην αξιοποίηση ενός καλλιτεχνήματος. 'Εχουν όμως μεγάλη σημασία για τον ίδιο τον καλλιτέχνη: μέσα στην συγγενική προς τον εαυτό του Σχολή ο καλλιτέχνης θα εργαστεί πιο άνετα, πιο σταθερά, μπορώ να πω πιο πετυχημένα...
1963 ...Έτσι, η ζωγραφική γίνεται με το χρώμα. Το σχέδιο είναι το σχήμα που παίρνει η χρωματι-
κή κηλίδα για να συμβάλει, συνθετικά με τις άλλες κηλίδες, στην νόμιμη αξιοποίηση της επίπεδης επιφάνειας του πίνακος.
Σε μένα, οι αντιδράσεις, μπρος στα φαινόμενα της ζωής, εκδηλώνονται σε χρωματικά σύνολα. Αυτά τα χρωματικά σύνολα προσπαθώ να εκφράσω στα έργα μου, ερμηνεύοντας τις χρωματικές κηλίδες σύμφωνα, γιατί είμαι Έλλην, με τις μορφές τις οικείες που με περιβάλλουν. Προσθέτω ότι προσπαθώ, σε κάθε πίνακά μου, σ' αυτόν τούτον δηλαδή τον πίνακα, να προσδώσω τη στερεότητα του αντικειμένου.
Το απόφθεγμα του Σολωμού: "πρέπει πρώτα με δύναμη να συλλάβη ο νους, κι έπειτα η καρδιά βαθειά να αισθανθή ό, τι ο νους συνέλαβε", είναι πάντα παρόν στη σκέψη μου...
1963
ΓIΑ ΤΟΝ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟ
...0 πραγματικός ποιητής ζη αιώνια. 0 Σικελιανός δεν θα πεθάνει ποτέ: εν όσω θα υπάρχουν άνθρωποι
Πληροφορίες προϊόντος
- Συγγραφέας Αργυρίου, Αλέξανδρος, 1921-2010,Εμπειρίκος, Ανδρέας, 1901-1976,Ταχοπούλου, Ολυμπία,Ρηγοπούλου, Πέπη,Λοϊζίδη, Νίκη,Καραντώνης, Ανδρέας,Φραντζή, Άντεια,Βαλαωρίτης, Νάνος, 1921-,Ελύτης, Οδυσσέας, 1911-1997,Μπελεζίνης, Ανδρέας,Παράσχος, Κλέων Β. 1894-1964,Λαμπράκη - Πλάκα, Μαρίνα,Ζαμάρου, Ρένα,ΒΟΥΡΤΣΗΣ ΙΑΚΩΒΟΣ,Γονατάς, Επαμεινώνδας,Βαρβέρης, Γιάννης, 1955-2012,Σόρογκας, Σωτήρης,Βλαχοδήμος, Δημήτρης,Άνθης, Μιχάλης Κ.,Γεωργουσόπουλος, Κώστας,Σαχτούρης, Μίλτος,κ.ά.,Κακναβάτος, Έκτωρ,Φραντζή, Άντεια,Βούρτσης, Ιάκωβος,Γονατάς, Επαμεινώνδας Χ., 1924-2007
- Eκδότης Εθνικό Κέντρο Βιβλίου
- Επιμελητής Αμπατζοπούλου, Φραγκίσκη
- Ζωγράφος Εγγονόπουλος, Νίκος, 1907-1986
- ISBN 9789607894366
- Κωδικός Ευριπίδη 010100031440
- Έτος κυκλοφορίας 2007
- Σελίδες 77
- Διαστάσεις 33χ24
- Βάρος 600 gr
Αργυρίου, Αλέξανδρος, 1921-2010
Συγγραφέας
Ο κριτικός και ιστορικός της λογοτεχνίας Αλέξανδρος Αργυρίου (1921-2009) γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Το πραγματικό του όνομα ήταν Αλέξανδρος Κουμπής. Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο ΕΜΠ. Ταυτόχρονα, φανέρωσε τις λογοτεχνικές του αρετές συνεργαζόμενος ως κριτικός βιβλίου με τα περιοδικά "Ελεύθερα Γράμματα" (Νοέμβριος 1947 έως Ιούνιος 1949) και "Ποιητική Τέχνη" (1947-49). Το 1950 πήρε το απολυτήριο του (Βασιλικού) Ναυτικού "άνευ κυανής λωρίδος". Έκτοτε δούλευε επαγγελματικά σε μελέτες "φερόντων οργανισμών" (1950-1992). Συγχρόνως άρχισε να γράφει κριτικές βιβλίων στις εφημερίδες "Δημοκρατικός Τύπος" (1950), "Δημοκρατική" (1951). "Ημέρα" (1952) και στα περιοδικά "Στόχος" (1951), "Αγγλοελληνική Επιθεώρηση" (1953-54, περίοδος Γ. Π. Σαββίδη), "Καινούρια Εποχή" (1957-58), "Εποχές" (1963), "Ταχυδρόμος" (1965), "Νέα Πορεία" (1959-2009), "Κριτική" (1961) και "Η Συνέχεια" (1973). Έγραψε την "Εισαγωγή στη μεταπολεμική ποίηση" στην "Ανθολογία μεταπολεμικών ποιητών" των Ντίνου Γιωργούδη και Κ. Γεννατά (1957). Δημοσίευσε τακτικά επιφυλλίδες στην εφημερίδα "Το Βήμα" (1971-73 και 1979-85), και αραιά στις εφημερίδες "Μεσημβρινή" (1965) και "Η Καθημερινή" (1976-1980). Υπήρξε υπεύθυνος στο δεκάτομο λεξικό της "Εκδοτικής Αθηνών" για τα λήμματα λογοτεχνών του εικοστού αιώνα. Δίδαξε ιστορία λογοτεχνίας του Μεσοπολέμου, επί εξάμηνο, στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, στο Ρέθυμνο (1963-64). Μετείχε στη συντακτική επιτροπή που εξέδωσε τα "Δεκαοχτώ κείμενα" (1970), τα "Νέα κείμενα 1 και 2" (1971) και το περιοδικό "Η Συνέχεια" (1973). Έχουν εκδοθεί τρία αντίτυπα μελετών του "εκτός εμπορίου" (1957-1962), τρία βιβλία με "επιμέλεια" και "εκτενείς εισαγωγές" του σε ανθολογίες-γραμματολογίες (1969-1988) και πέντε τόμοι δοκιμίων-μελετών του (1984-1996). Συγκέντρωσε, επιμελήθηκε και "ανέσυρε" την ύλη των ετών 1929-1939 στον τόμο: "Νικόλας Κάλας: κείμενα ποιητικής και αισθητικής", 1982. Συμμετείχε σε είκοσι επτά "Σύμμεικτους" τόμους, για διάφορα θέματα λογοτεχνίας και ιστορίας της (1961-1997). Καρπός της μεγάλης πείρας του και της συνεχούς μελέτης είναι η οκτάτομη "Ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας και της Πρόσληψής της (1918-2000)" που αποτελεί βασικό βοήθημα για τη σπουδή των ελληνικών γραμμάτων. Αντίθετα από ό,τι συμβαίνει με τις άλλες σημαντικές Ιστορίες της Λογοτεχνίας, η δική του δίνει λιγότερη έμφαση στην αφηγηματικότητα και περισσότερη στη βιβλιογραφική πληρότητα. Η πρωτοτυπία της έγκειται στο ότι καθρεφτίζει την εικόνα της ελληνικής λογοτεχνίας στα μάτια των συγχρόνων της μέσα από πλήθος παραθέματα. Μειλίχιος ως άνθρωπος, συναινετικός και καθόλου των άκρων, βοήθησε αναρίθμητους ερευνητές και λογοτέχνες στα πρώτα τους βήματα. Η ευρεία αποδοχή του αποτυπώθηκε στις πολλές τιμητικές διακρίσεις, ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1999), έλαβε το Α΄ Βραβείο κριτικής-δοκιμίου για το βιβλίο του "Διαδοχικές αναγνώσεις Ελλήνων υπερρεαλιστών" (1984), το Μέγα Βραβείο του Υπουργείου Πολιτισμού και για την συνολική προσφορά του το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (2004). Πέθανε στην Αθήνα από επιπλοκές της υγείας του, στις 22 Μαΐου 2009, σε ηλικία 88 ετών.
Εμπειρίκος, Ανδρέας, 1901-1976
Συγγραφέας
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος γεννήθηκε το 1901 στην Μπράιλα της Ρουμανίας και πέθανε στην Αθήνα το 1975. Το 1926-31 βρίσκεται στο Παρίσι όπου συνδέεται με τον Andre Breton και τους υπερρεαλιστές και αρχίζει την ψυχανάλυση με τον Rene Laforgue. Το 1935 δίδει στην Αθήνα την περίφημη διάλεξη περί "Περί σουρρεαλισμού" και εκδίδει την "Υψικάμινο", το κατεξοχήν υπερρεαλιστικό κείμενο, ενώ αρχίζει την άσκηση της ψυχανάλυσης, την οποία θα διακόψει το 1951. Το 1945 κυκλοφορεί η "Ενδοχώρα" και ακολουθούν τα "Γραπτά ή Προσωπική μυθολογία", το 1960, και η "Αργώ ή Πλους αεροστάτου" το 1964-65 στο περ. "Πάλι", με περικοπές. Μετά το θάνατό του, το 1980 κυκλοφορεί πλήρης η "Αργώ", η συλλογή "Οκτάνα" καθώς και το θεατρικό έργο του Πικάσσο, "Τα τέσσερα κοριτσάκια" σε μετάφραση του ποιητή. Το 1985 εκδίδεται το "Αι γενεαί Πάσαι ή Η Σήμερον ως Αύριον και ως Χθες" και το "Άρμαλα ή Εισαγωγή σε μία πόλι" (εισαγωγή σ' ένα μυθιστόρημα που δεν γράφτηκε). Τον Δεκέμβριο του 1990 άρχισε να εκδίδεται, σύμφωνα με τη θέληση του ποιητή, ο "Μέγας Ανατολικός", το τεράστιο έργο ζωής του Ανδρέα Εμπειρίκου που το επεξεργαζόταν επί 25 χρόνια. Άρχισε να γράφεται το 1945 και ολοκληρώνεται ύστερα από ενδιάμεσες φάσεις το 1970. Το μυθιστόρημα αποτελείται από 100 κεφάλαια, που συγκροτούν πέντε μέρη, και η έκδοσή του ολοκληρώθηκε το 1992 σε οκτώ τόμους. Πρόκειται για το μεγαλύτερο και τολμηρότερο μυθιστόρημα της ελληνικής γλώσσας. Το 1995, για να τιμηθούν τα 20 χρόνια από το θάνατο του ποιητή, εκδόθηκε μια πλακέτα με το ποίημά του "ΕΣ-ΕΣ-ΕΣ-ΕΡ Ρωσσία". Το 1997 κυκλοφόρησε το ανέκδοτο πεζό του "Ζεμφύρα ή Το μυστικόν της Πασιφάης", που ανήκει στην ενότητα "Τα χαϊμαλιά του έρωτα", όπου ανήκει και η "Αργώ". Το 1999 κυκλοφόρησαν σε ανεξάρτητη έκδοση τα δύο εγκώμια για τον Ν. Εγγονόπουλο: "Νικόλαος Εγγονόπουλος ή Το θαύμα του Ελμπασάν και του Βοσπόρου" και "Διάλεξη 1963". Επίσης το 2001 κυκλοφόρησε και το "Ημερολόγιο" και οι φωτογραφίες του ποιητή από το Ταξίδι στη Ρωσσία τον Δεκέμβριο του 1962 με τον Ο. Ελύτη και τον Γ. Θεοτοκά. Ο Ανδρέας Εμπειρίκος είναι από τους κύριους εισηγητές της επιστήμης της ψυχανάλυσης στην Ελλάδα με τον Δ. Κουρέτα και τον Γ. Ζαβιτζιάνο, με τη συνεργασία και τη συνδρομή της Μαρίας Βοναπάρτη. Ο ίδιος άσκησε την ψυχαναλυτική πρακτική επί δεκαέξι έτη (1935-1951). Τα Ψυχαναλυτικά κείμενα του Ανδρέα Εμπειρίκου εκδόθηκαν για πρώτη φορά το 2001. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του Ανδρέα Εμπειρίκου κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Άγρα, όπου έχουν εκδοθεί και το κείμενο του Έκτορα Κακναβάτου "Για τον Μεγάλο Ανατολικό" καθώς και η μελέτη του Σάββα Μιχαήλ, "Πλους και κατάπλους του Μεγάλου Ανατολικού" και τα κριτικά μελετήματα του Guy (Michel) Saunier, με τίτλο: "Ανδρέας Εμπειρίκος: Μυθολογία και ποιητική". Το 2001 κηρύχτηκε Έτος Εμπειρίκου με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του ποιητή και οργανώθηκαν πολλές τιμητικές εκδηλώσεις (συνέδρια, εκδόσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αφιερώματα εφημερίδων και περιοδικών κ.λπ.) (πηγή: Εκδόσεις Άγρα)
Ταχοπούλου, Ολυμπία
Συγγραφέας
Η Ολυμπία Ταχοπούλου είναι διδάκτωρ νεοελληνικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Σπούδασε νεοελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Έχει απασχοληθεί ερευνητικά στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας και το ερευνητικό της έργο έχει δημοσιευθεί σε φιλολογικά περιοδικά και ανακοινωθεί σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια. Διδάσκει νεοελληνική φιλολογία στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Ρηγοπούλου, Πέπη
Συγγραφέας
Η Πέπη (Καλλιόπη) Ρηγοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου σπούδασε Xημεία. Στην συνέχεια πήγε στο Παρίσι, για να σπουδάσει Ιστορία και Θεωρία της Τέχνης. Το 1984 έγινε δρ. της Ιστορίας Τέχνης στη Σορβόννη, με θέμα της διατριβής της "Η σκηνή στον Paul Klee". Δίδαξε στο Πολυτεχνείο Κρήτης, στην Φιλοσοφική Αθηνών και στο Τμήμα ΕΜΜΕ του ΕΚΠΑ, του οποίου σήμερα είναι ομότιμος καθηγήτρια. Ανάμεσα στα αντικείμενα που δίδαξε είναι Ιστορία και Θεωρία του Πολιτισμού, Εικαστικές και Παραστατικές Τέχνες, Αισθητική και Επικοινωνία με επίκεντρο την πόλη, Ανάλυση Λόγου και Εικόνας, Μύθος και Ψυχανάλυση κ.ά., ενώ παράλληλα έχει διοργανώσει, στο πλαίσιο του Εργαστηρίου Τεχνών και Πολιτιστικής Διαχείρισης, συνέδρια, έρευνες και ημερίδες για την τέχνη, τους διωκόμενους πολιτισμούς, τους εξόριστους από τόπους αλλά και μέσα στο ίδιο τους το δέρμα ανθρώπους. Είναι συγγραφέας βιβλίων όπως "Σταθμοί στην ιστορία της ελληνικής τέχνης" (με τον Λευτέρη Οικονόμου, 1986), "Αυτοματοποιητική , ένας λόγος για την Τέχνη και την Τεχνολογία" (1988), "Ο Νάρκισσος, στα ίχνη του Μύθου και της Εικόνας" (1994), "Το σώμα: Ικεσία και Απειλή" (2003), "Ο τρελός Πρόεδρος και η γυναικεία ηδονή" (2008), "Ζητήματα Ιστορίας του Πολιτισμού" -σε συνεργασία με τον Γιάγκο Ανδρεάδη- (2010), "Θάλαμος Ανανήψεως" (2014), "Το σώμα: Τέχνη και ισταρική" (2016), δοκιμίων, ανακοινώσεων, άρθρων κ.λ.π. Ασχολείται με την ζωγραφική, το βίντεο και το θέατρο και αρθρογραφεί στην Εφημερίδα των Συντακτών.
Λοϊζίδη, Νίκη
Συγγραφέας
Η Νίκη Λοϊζίδη σπούδασε οικονομικές και πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Το 1973 έφυγε για το Παρίσι όπου και ακολούθησε έναν ευρύ κύκλο μεταπτυχιακών σπουδών στην Ιστορία και Κοινωνιολογία της Τέχνης. Οι σπουδές και η διατριβή της, την οποία υποστήριξε το 1981 στην Ecole des Hautes Etudes, είχαν ως βασικό αντικείμενο έρευνας το σουρεαλισμό. Δίδαξε Ιστορία της Τέχνης στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (1982-85) και από το 1985 διδάσκει στη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Από το 1992 συμμετέχει στο πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών Ιστορίας της Τέχνης της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Είναι μέλος της AICA (Διεθνής Ένωση Κριτικών Τέχνης) και συνεργάτης του CEAS (Κέντρο Κοινωνιολογικών Σπουδών για την Επικαιρότητα) της Σορβόννης, μέλος της Ελληνικής και Διεθνούς Εταιρείας Συγκριτικής Γραμματολογίας και μέλος του Συνδέσμου Επιστημόνων για την προώθηση της Κοινωνιολογικής Έρευνας της Ecole des Hautes Etudes. Έχουν εκδοθεί τα παρακάτω βιβλία: "Ο υπερρεαλισμός στην ελληνική τέχνη - Η περίπτωση του Νίκου Εγγονόπουλου" 1984, "Ο Τζιόρτζιο ντε Κίρικο και η σουρεαλιστική επανάσταση" 1987, "Ο μύθος του Μινώταυρου στην πρωτοπορία του μεσοπολέμου" 1988, "Απόγειο και κρίση της πρωτοποριακής ιδεολογίας" 1992, "Ημερολόγιο θεραπείας" (Νουβέλα) 1997.
Καραντώνης, Ανδρέας
Συγγραφέας
Ανδρέας Καραντώνης (1910-1982). Ο Ανδρέας Kαραντώνης γεννήθηκε στην Άνδρο και σε ηλικία δεκατριών χρόνων εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα, όπου τέλειωσε το γυμνάσιο και σπούδασε στη Νομική Σχολή χωρίς να αποφοιτήσει. Πρωτοπαρουσιάστηκε στο χώρο της λογοτεχνίας το 1927 με δημοσιεύσεις ποιημάτων του στο παράρτημα της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας του Πυρσού. Το 1929 δημοσίευσε τη μελέτη Εισαγωγή στο Παλαμικό έργο. Ακολούθησαν μια μελέτη για το Σεφέρη και μια ακόμη για τον Παλαμά. Τόσο η ποίηση όσο και η δοκιμιογραφία του ως το 1935 κινήθηκε στα παραδοσιακά πλαίσια γραφής. Τομή στο έργο του σημειώθηκε γύρω στο 1935 με τη συγγραφική δραστηριότητά του από τη θέση του διευθυντή του περιοδικού Νέα Γράμματα. Την περίοδο αυτή ο Καραντώνης στράφηκε προς την υπερρεαλιστική θεωρία της τέχνης και μετάφρασε έργα των Απολλιναίρ, Βαλερύ, Μπρετόν, Ελυάρ και άλλων. Μετά τη γερμανική κατοχή ανέπτυξε δημοσιογραφική δραστηριότητα με επίκεντρο την αντίθεσή του στον κομμουνισμό και την αριστερή διανόηση στην Ελλάδα. Στο ίδιο πνεύμα εντάσσονται θεατρόμορφα κείμενά του με τίτλους όπως τα Σπουδή στο Κρεμλίνο και Ο Καραγκιόζης βγαίνει από το καλύβι του. Συνεργάστηκε με το περιοδικό Αγγλοελληνική Επιθεώρηση (1945-1952) και από το 1949 ως το 1974 πραγματοποίησε ραδιοφωνικές εκπομπές κριτικού περιεχομένου στην ΕΙΡ. Υπήρξε μόνιμο μέλος της επιτροπής απονομής των κρατικών λογοτεχνικών βραβείων, μέλος της Ομάδας των 12 και γενικός γραμματέας του ιδρύματος Παλαμά. Τιμήθηκε με το Βραβείο του Δήμου Αθηναίων (1957), το Βραβείο Πουρφίνα της Ομάδας των 12 (1959), το Α΄ Κρατικό Βραβείο Κριτικής (1971) και το Μέγα Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας (1972). Ογκώδης είναι η κριτική παραγωγή του Καραντώνη ενώ ασχολήθηκε επίσης με τη λογοτεχνική μετάφραση. Τα ποιήματά του συγκεντρώθηκαν σε οχτώ τόμους. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ανδρέα Καραντώνη βλ. Αργυρίου Αλ., «Καραντώνης Ανδρέας», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 4. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985 και Χατζηφώτης Ι.Μ., «Καραντώνης Αντρέας», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 8. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Φραντζή, Άντεια
Συγγραφέας
Η Άντεια Φραντζή γεννήθηκε το 1945 στην Αθήνα. Πρωτοδημοσίευσε ποίηση το 1975. Έχει δημοσιεύσει μέχρι σήμερα οκτώ ποιητικά βιβλία (και μια συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων της, το 2010), ένα βιβλίο για παιδιά, καθώς και τόμους με άρθρα, φιλολογικές μελέτες, κριτικές εκδόσεις και μεταφράσεις από τα αγγλικά. Μετά το 1975 υπήρξε συστηματική συνεργάτις του περιοδικού "Αντί". Διδάκτωρ της νεοελληνικής φιλολογίας η Άντεια Φραντζή διδάσκει νεοελληνική λογοτεχνία στο τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Βαλαωρίτης, Νάνος, 1921-
Συγγραφέας
Ο Νάνος Βαλαωρίτης γεννήθηκε στη Λωζάνη της Ελβετίας το 1921. Σπούδασε φιλολογία και νομικά στα πανεπιστήμια Αθηνών, Λονδίνου, Σορβόνης. Παρουσίασε άρθρα και μετέφρασε πρώτος στο Λονδίνο εκτενώς Έλληνες ποιητές του 1930 -Σεφέρη, Ελύτη, Εμπειρίκο, Εγγονόπουλο, Γκάτσο. Στην Αγγλία έζησε από το 1944 έως το 1953 και γνώρισε τον Έλιοτ και όλο τον κύκλο του. Το διάστημα 1954-60 έμεινε στο Παρίσι και γνώρισε τον Αντρέ Μπρετόν και τους υπερρεαλιστές. Το 1960 γύρισε στην Ελλάδα και διηύθυνε το περιοδικό "Πάλι" (1963-1966). Το 1969 παρουσίασε ελληνική ποίηση στο γαλλικό περιοδικό "Lettres Nouvelles". Από το 1968 έως το 1993 δίδαξε συγκριτική λογοτεχνία και δημιουργική γραφή στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο. Εκεί, ποιητικά του κείμενα εκδόθηκαν από τον οίκο City Lights του Λώρενς Φερλινγκέττι. Οργάνωσε παρουσίαση των Ελλήνων υπερρεαλιστών στο Κέντρο Πομπιντού το 1990-91. Διηύθυνε από το 1989 έως το 1995 με τον ποιητή Αντρέα Παγουλάτο το περιοδικό "Συντέλεια", το οποίο επανεκδόθηκε το 2004 με τίτλο "Νέα Συντέλεια". Το 1959 βραβεύτηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης το οποίο και αρνήθηκε. Πήρε το Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1982) και το Κρατικό Βραβείο Χρονικού - Μαρτυρίας (1998). Επίσης έλαβε κι ένα βραβείο του Ν.Ρ.Α. [National Poetry Association (Αμερικανική Εταιρεία Ποίησης)] το 1996 -βραβείο που είχε δοθεί προηγουμένως στους Φερλινγκέττι, Γκίνσμπεργκ και άλλους. Έχει λάβει το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το ποιητικό του έργο (2006). Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας του απένειμε τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος Τιμής (2006). Το 2009 τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του. Βιβλία του έχουν εκδοθεί στο εξωτερικό σε αγγλικές και γαλλικές μεταφράσεις. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Στην Ελλάδα επέστρεψε μόνιμα το 2004. Εργογραφία: Ποίηση - "Η τιμωρία των μάγων", Λονδίνο 1947 - "Κεντρική στοά", Αθήνα 1958 - "Εστίες μικροβίων", εκδ. Καλώδιο, Σαν Φρανσίσκο 1977 - "Ανώνυμο ποίημα του Φωτεινού Αηγιάννη", Ίκαρος 1978 - "Ο ήρωας του τυχαίου", Τραμ, Θεσσαλονίκη 1979 - "Η πουπουλένια εξομολόγηση", Ίκαρος 1982 - "Στο κάτω κάτω της γραφής", Νεφέλη 1984 - "Ο έγχρωμος στυλογράφος", Δωδώνη 1986 - "Ποιήματα Ι", Ύψιλον 1987, "Ποιήματα ΙΙ", Ύψιλον 1987 - "Ανιδεογράμματα", Καστανιώτης 1996 - "Ήλιος ο δήμιος μιας πράσινης σκέψης", Καστανιώτης 1996 - "Αλληγορική Κασσάνδρα", Καστανιώτης 1998 - "Η κάθοδος των Μ", Ύψιλον 2002 - "Μια αλφάβητος των κωφαλάλων", Άγκυρα 2003 - "Άστεγος ο Μέγας", Ύψιλον 2004 - "Το ξανανοιγμένο κουτί της Πανδώρας", Άγκυρα 2006 Πεζογραφία - "Ο προδότης του γραπτού λόγου", Ίκαρος 1980 - "Απ' τα κόκκαλα βγαλμένη", Νεφέλη 1982, β΄ έκδοση 1999 - "Μερικές γυναίκες", Θεμέλιο 1982 - "Ο θησαυρός του Ξέρξη", Εστία 1984, Άγκυρα 2008 - "Η δολοφονία", Θεμέλιο 1984 - "Η ζωή μου μετά θάνατον εγγυημένη", Νεφέλη 1995 - "Παραμυθολογία", Νεφέλη 1996 - "Ο σκύλος του Θεού", Καστανιώτης 1998, β΄ έκδοση 2004 - "Τα σπασμένα χέρια της Αφροδίτης της Μήλου", Άγρα 2002 - "Γνωρίζετε την Ελπινίκη;" Ηλέκτρα 2005 Δοκίμια - "Ανδρέας Εμπειρίκος", Ύψιλον 1989 - "Για μια θεωρία της γραφής", Εξάντας 1990 - "Μοντερνισμός, πρωτοπορία και πάλι", Καστανιώτης 1997 - "Αλληλογραφία Γ. Σεφέρη - Ν. Βαλαωρίτη 1945-1958", Ύψιλον 2004 - "Για μια θεωρία της γραφής, Β", Ηλέκτρα 2006
Ελύτης, Οδυσσέας, 1911-1997
Συγγραφέας
Το πραγματικό του όνομα είναι Οδυσσέας Αλεπουδέλης και γεννήθηκε το 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης, αλλά η καταγωγή του ήταν από την Λέσβο. Το 1914 η οικογένεια Αλεπουδέλη εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Εκεί έκανε τις εγκύκλιες σπουδές του ο νεαρός Οδυσσέας και στη συνέχεια άρχισε πανεπιστημιακές σπουδές στη Νομική Σχολή που τις εγκατέλειψε το 1936 για να υπηρετήσει τη θητεία του στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών της Κέρκυρας. Στα γράμματα ο Ελύτης εμφανίστηκε το 1935, δημοσιεύοντας ποιήματά του στο περιοδικό "Τα Νέα Γράμματα" που συγκέντρωνε τους περισσότερους λογοτέχνες της ονομαζόμενης "Γενιάς του Τριάντα". Η γνωριμία του τον ίδιο χρόνο με τον Ανδρέα Εμπειρίκο ενίσχυσε τις επαναστατικές υπερρεαλιστικές του απόψεις. Κατά την ιταλική επίθεση το 1940 κατά της Ελλάδας κατατάχτηκε στο στρατό και πολέμησε στο μέτωπο της Αλβανίας. Στην κατεχόμενη Αθήνα έγραψε τον "Ήλιο τον πρώτο" και τα πρώτα σημαντικά πεζά του. Από το 1948 ως το 1951 πραγματοποίησε διάφορα ταξίδια στη δυτική Ευρώπη, με ορμητήριο το Παρίσι, όπου, μέσα στο εχθρικό γι' αυτόν κλίμα της υπαρξιακής στράτευσης, στερεώθηκαν οι δικές του πεποιθήσεις, αυτές που διακυρύσσονται στο "Άξιον Εστί". Το 1969 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου, ανάμεσα στο σύνθημα "η φαντασία στην εξουσία" που εξήγγειλε η επανάσταση του Μάη, και τη δυσφορία για την Απριλιανή δικτατορία στην Ελλάδα, έγραψε τα ποιήματα "Το φωτόδεντρο", "Το μονόγραμμα", "Ο ήλιος ο ηλιάτορας", "Τα ρω του έρωτα". Στην Αθήνα επέστρεψε το 1971. Την περίοδο αυτή και ως την βράβευσή του το 1979 από τη Σουηδική Ακαδημία με το Βραβείο Νόμπελ, έγραψε πεζά κείμενα για το Θεόφιλο ("Ο ζωγράφος Θεόφιλος", 1973), τον Παπαδιαμάντη ("Η μαγεία του Παπαδιαμάντη", 1974), τον Εμπειρίκο ("Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο", 1979) και το "σκηνικό ποίημα" "Η Μαρία Νεφέλη" (1978). Πριν και ύστερα από το διεθνές βραβείο, ανακηρύχτηκε διδάκτορας από διάφορα πανεπιστήμια, όπως της Θεσσαλονίκης (1975), του Παρισίου (Σορβόνη, 1980) και του Λονδίνου (1981). Άλλα έργα του: "Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας" (1945), "Καλοσύνη στις λυκοποριές" (1947), "Αλβανιάδα" (1962), "Ετεροθαλή" (1974), το "Σηματολόγιον" (1977), "Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας" (1982), το "Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου" (1984), μια σύνθεση-μετάφραση των σωζόμενων αποσπασμάτων της Σαπφώς με τίτλο "Σαπφώ, ανασύνθεση και απόδοση" (1984), "Αποκάλυψη του Ιωάννη" (1985), και "Ο μικρός ναυτίλος" (1985). Ποιήματα του μελοποιήθηκαν από τους Μ.Χατζιδάκη, Μ.Θεοδωράκη, Γ.Μαρκόπουλο, κ.ά.Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, γερμανικά, ισπανικά, και σε άλλες γλώσσες. Πέθανε το 1996 σε ηλικία 85 ετών.
Μπελεζίνης, Ανδρέας
Συγγραφέας
Ο Αντρέας Μπελεζίνης (1929-2011) γεννήθηκε στην Πάτρα. Μεγάλωσε στη συνοικία του Αγίου Ανδρέα και στην Αρόη (Χαλίλι). Τελείωσε το τότε οκτατάξιο γυμνάσιο στη Μέση Σχολή και τις δύο τελευταίες τάξεις στο Δ΄ Αρρένων Πατρών. Φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών (φιλολογικό τμήμα), το Δ.Μ.Ε. και έκανε ένα μικρό διάστημα μεταπτυχιακά στην ιστορία. Δίδαξε σε φροντιστήριο και για 5 χρόνια στο δημόσιο. Παραιτήθηκε το 1966, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και γύρισε στα φροντιστήρια. "Προαγωγός εις ποίησιν", είπε πολλά, έγραψε λιγότερα και δημοσίευσε ελάχιστα. Εξέδωσε και συνδιηύθυνε τα περιοδικά "Όστρακο" (στην Πάτρα, τρία τεύχη) και "Σπείρα" (στην Αθήνα, σε τρεις περιόδους). Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Συμποσίου Ποίησης και επίτιμος πρόεδρός του. Πέθανε στην Αθήνα τον Ιανουάριο του 2011. Στη νεκρολογία του στην εφημερίδα "Αυγή" της 23/1/2011, ο Αλέξης Ζήρας έγραψε για τον Ανδρέα Μπελεζίνη: "Ο Ανδρέας Μπελεζίνης (Πάτρα 1929 - Αθήνα 2011) ήταν ο χαρακτηριστικός τύπος του λογίου που όταν βρέθηκε στα καλύτερα χρόνια του, στα χρόνια ας πούμε της κριτικής του ωριμότητας, μετά το 1980, δεν καταπιάστηκε με αυτό που ήταν στις ικανότητές του, τη σύνθεση. Την εντυπωσιακή του ενεργητικότητα, αυτό το αεικίνητο που τον διέκρινε και που συνοδευόταν από την έκφραση της συνεχούς έντασης και του τεταμένου θυμικού στις κινήσεις, στις αντιδράσεις και στον τρόπο που μιλούσε, τα απορροφούσαν κατά ένα μέρος, όχι το μικρότερο, η διδασκαλία και η αγάπη για τους μαθητές του. [...] Το ότι ο Μπελεζίνης άργησε να κάνει το βήμα προς τη σύνθεση είναι αμέσως αντιληπτό από το ότι η πρώτη του σχετική μελέτη, "Η Νεολιθική νυχτωδία στην Κροστάνδη του Νίκου Καρούζου: μια ανάγνωση", δημοσιεύτηκε το 1987, όταν ήταν πενήντα οκτώ ετών, ενώ είχαν προηγηθεί πολλές συντομότερες σπουδές του πάνω στη σύγχρονη ελληνική ποίηση -το προνομιακό πεδίο του κριτικού του ενδιαφέροντος. Στα εικοσιτέσσερα χρόνια που ακολούθησαν, εκτός από μία ακόμα συνθετική μελέτη για τα ποιήματα του Όψιμου Ελύτη (1999), όλα τα άλλα βιβλία του Ανδρέα Μπελεζίνη ήταν συναγωγές άρθρων, παρουσιάσεων και βιβλιοκρισιών: "Εύσημοι και άσημοι λόγοι" (1988), "Κριτικό τρίπτυχο" (1991), "Παρουσιάσεις ποιητών" (2004), "Για τον Νίκο Εγγονόπουλο" (2007). Πάλι καλά, γιατί όπως όλοι γνωρίζουμε τα ασυγκέντρωτα μελετήματα τα περιμένει η μοίρα των ανενεργών κειμένων, σκορπισμένων και θαμμένων σε διάφορα βραχύβια ως επί το πλείστον έντυπα. [...] Λέω, χωρίς να πιστεύω πως υπερβάλλω, ότι ο Μπελεζίνης δούλεψε "ψιλοβελονιά" με αφορμή τις "συναντήσεις" ή τις "προσλήψεις" του ποιητή. Και να μην ξεχνάμε καθόλου, το όχι λιγότερο σημαντικό και απολύτως χαρακτηριστικό για τον κριτικό νου και τον κριτικό λόγο του, το ότι ο λόγος του, από τα πρώτα του ακόμα γραπτά, διαπνεόταν από μια ευφορία, από τη χαρά και την ψυχική ευδία ενός αναγνώστη που ενθουσιαζόταν συνομιλώντας με την υψηλή και καρπερή ποίηση. Μια ευφορία που δεν ήταν ασύνδετη με τον άκρως παρορμητικό και εκρηκτικό του χαρακτήρα και που, όχι σπάνια, τον παρέσυρε σε παρεκβάσεις απέραντες. Όχι όμως για να κάνει μέσα από αυτές επίδειξη γνώσεων, αλλά για να μεταφέρει σ' αυτόν που θα τύχαινε να τον διαβάσει την έκσταση των ανακαλύψεών του, ενδοκειμενικών ή περικειμενικών, καθώς στα κριτικά του η μία διαδέχεται την άλλη σε μια ατέλειωτη σειρά! [...]"
Παράσχος, Κλέων Β. 1894-1964
Συγγραφέας
Κλέων Παράσχος (1894-1964). Ο Κλέων Παράσχος γεννήθηκε στον Πύργο της Βουλγαρίας. Έζησε τα παιδικά χρόνια του στη Βάρνα και το 1906 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα. Ξεκίνησε οικονομικές σπουδές στην Ελβετία, επέστρεψε όμως στην Αθήνα χωρίς να αποφοιτήσει και γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, σπουδές που επίσης δεν ολοκλήρωσε. Ασχολήθηκε περιστασιακά με τη διδασκαλία της γαλλικής γλώσσας και με τη δημοσιογραφία, ως συνεργάτης εφημερίδων όπως οι: Ημερήσιος Τύπος, Ελεύθερον Βήμα, Ακρόπολις, Πρωία, Καθημερινή, Δημοκραίτα και άλλες ενώ εργάστηκε για μικρό χρονικό διάστημα και στο Υπουργείο Τύπου και Πληροφοριών. Στο χώρο της λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε σε ηλικία δεκαοχτώ χρόνων με δημοσιεύσεις ποιημάτων και μεταφράσεων στα περιοδικά Ελλάς (με το ψευδώνυμο Λεύκος Ιτιώτης) και Ποιητική Έκδοσις, στο δεύτερο μάλιστα ήταν και μέλος της συντακτικής ομάδας. Συνεργάστηκε με πολλά λογοτεχνικά περιοδικά, όπως τα: Λύρα, Λόγος, Βωμός, Γράμματα (Αλεξάνδρειας), Κριτική και Τέχνη, Εβδομάς, Αναγέννηση, Νέα Εστία, Αγγλοελληνική Επιθεώρηση. Το 1922 κυκλοφόρησε η ποιητική συλλογή του Εικοσιοχτώ ποιήματα του Κλέωνος Παράσχου και εικοσιδύο του Μπωντλαίρ. Ακολούθησε μία ακόμη ποιητική συλλογή, με τίτλο Μακρινή Μουσική και εξέδωσε αυτοβιογραφικά κείμενα, χρονικά, χρονογραφήματα, ταξιδιωτικά κείμενα και βιβλία θεωρίας της λογοτεχνίας και κριτικής, ενώ ασχολήθηκε επίσης με τη λογοτεχνική μετάφραση (από έργα των Ντεμέλ, Μορεάς, Πασκάλ, Σταντάλ, Μανν και άλλων). Πέθανε στην Αθήνα. Ο Παράσχος μνημονεύεται στην ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας κυρίως για την προσφορά του στο χώρο της λογοτεχνικής κριτικής, όπου επηρεάστηκε, όπως και στην ποίησή του από το πνευματικό ρεύμα του γαλλικού συμβολισμού του νεορομαντισμού και του αισθητισμού. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Κλέωνα Παράσχου βλ. Άγρας Τέλλος, «Παράσχος Κλέων», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια 19. Αθήνα, Πυρσός, 1932, Γιαλουράκης Μανώλης, «Παράσχος Κλέων», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 11. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Ζήρας Αλεξ., «Παράσχος Κλέων», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό8. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988 και Στεργιόπουλος Κώστας (επιμέλεια), «Κλέων Παράσχος», Η ελληνική ποίηση· Ανθολογία - Γραμματολογία· Η ανανεωμένη παράδοση, σ.300-304. Αθήνα, Σοκόλης, 1980. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Λαμπράκη - Πλάκα, Μαρίνα
Συγγραφέας
Η Μαρίνα Λαμπράκη - Πλάκα γεννήθηκε στο Αρκαλοχώρι Ηρακλείου Κρήτης. 1960-1964: Πτυχίο Αρχαιολογίας με άριστα από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. 1964-1968: Μετεκπαίδευση στην Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. 1968-1973: Μεταπτυχιακές σπουδές Ιστορίας της Τέχνης στη Σορβόννη. Κρατικό διδακτορικό δίπλωμα (Doctorat d'Etat es Lettres) με άριστα από τη Σορβόννη (Παρίσι Ι). 1975: Εκλέγεται Τακτική Καθηγήτρια της Ιστορίας της Τέχνης στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Από το 1992 Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης. 1985: Βραβείο Καζαντζάκη. 1989: Α΄ Κρατικό Βραβείο Μελέτης Δοκιμίου για το βιβλίο "Περί ζωγραφικής. Αλμπέρτι και Λεονάρντο". Έχει τιμηθεί με το παράσημο του Ιππότη των Γραμμάτων και Τεχνών από την Ιταλική και Γαλλική Δημοκρατία και με το παράσημο του Αλφόνσου του Σοφού από την Ισπανική Κυβέρνηση. Έχει δημοσιεύσει πολλά βιβλία και άρθρα Ιστορίας της Τέχνης.
Ζαμάρου, Ρένα
Συγγραφέας
Η Ρένα Ζαμάρου γεννήθηκε στον Βοτανικό. Είναι λέκτορας νεοελληνικής φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Γονατάς, Επαμεινώνδας
Συγγραφέας
Ε. Χ. Γονατάς (1924-2006). Ο Επαμεινώνδας Γονατάς γεννήθηκε και έζησε στην Αθήνα. Η καταγωγή του ήταν από το Αϊβαλί. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και άσκησε τη δικηγορία. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1944 με τη δημοσίευση του ποιήματος "Η μικρή εξοχική μας πόλη" στο περιοδικό "Παλμός" με το ψευδώνυμο Ε. Γόνης. Ακολούθησε το 1945 η έκδοση του αφηγήματος "Ο ταξιδιώτης". Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα εξέδωσε τη συλλογή ποιητικών πεζών "Η κρύπτη". Ακολούθησαν αφηγηματικά έργα με έντονα ποιητική γλώσσα. Στη γραφή του διακρίνονται καταβολές στο ρεύμα του υπερρεαλισμού αλλά και στοιχεία ρομαντισμού και αισθητισμού με εξαιρετική επιμέλεια στις λεπτομέρειες της αφήγησης και στην ατμόσφαιρα που δημιουργεί ο λόγος. Ο Ε.Χ. Γονατάς παραμένει μια ιδιόμορφη όσο και παρασιωπημένη περίπτωση στα γράμματά μας. Το έργο του, που περιλαμβάνει ένα βιβλίο με ποιητικές πρόζες, την "Κρύπτη" (1959) δύο συλλογές πεζογραφημάτων, το "Βάραθρο" (1963) και τις "Αγελάδες" (1963), τρία αυτοτελή πεζογραφήματα, "Ο ταξιδιώτης" (1945), "Ο φιλόξενος καρδινάλιος" (1986), "Η προετοιμασία" (1991) και μεταφράσεις έργων συγγραφέων όπως οι Βολς, Γκολ, Φλωμπέρ, Κόλεριτζ, Πόρτσια, Μπετενκούρ, Λίχτενμπεργκ, κ.ά., αντιμετωπίστηκε με αμηχανία από την κριτική. Πρωτοπόρος του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα, παρόλο που δεν υπήρξε "ορθόδοξος" υπερρεαλιστής με την μπρετονική έννοια, συνεργάστηκε με τον Δ. Π. Παπαδίτσα στην έκδοση του βραχύβιου περιοδικού "Πρώτη Ύλη" (1959) και ανέπτυξε φιλίες με καλλιτέχνες όπως οι Νίκος Εγγονόπουλος, Νίκος Καχτίτσης και Μίλτος Σαχτούρης. Ωστόσο, ο ίδιος κρατήθηκε πεισματικά στην αφάνεια, προκαλώντας μόνον εκ των υστέρων το δικαιολογημένο ενδιαφέρον για το έργο του, όπως, λ.χ. με μια από τις λίγες συνεντεύξεις που έδωσε ποτέ στο περιοδικό "Διαβάζω", τ. 444 (10/2003), καθώς και με το ντοκιμαντέρ "Επισκέψεις στο σπίτι του Ε. Χ. Γονατά", της Εύας Στεφανή (1998), που προβλήθηκε στην ΕΡΤ (παραγωγή της εταιρείας CINETIC). (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ. & CINETIC) (φωτογραφία: Στέλιος Σκοπελίτης)
Βαρβέρης, Γιάννης, 1955-2012
Συγγραφέας
Ο Γιάννης Βαρβέρης (1955-2011) γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά. Εξέδωσε έντεκα ποιητικές συλλογές, με πρώτη την "Εν φαντασία και λόγω" (Κούρος, Αθήνα, 1975), ενώ η τελευταία, δωδέκατη συλλογή του εκδόθηκε λίγο μετά το θάνατό του ("Βαθέος γήρατος", 2011). Επίσης μετέφρασε και εξέδωσε έργα των Αριστοφάνη, Μενάνδρου, Μολιέρου, Μαριβώ, Ουίτμαν, Σαντράρ, Πρεβέρ, Μρόζεκ, Κάριγκτον, Φέρρε, Μπρασένς καθώς και μια ανθολογία για το θάνατο. Από το 1976 έγραφε κριτική θεάτρου (περιοδικά "Τομές" και "Η Λέξη", εφημερίδα "Η Καθημερινή"). Αυτά και άλλα θεωρητικά του κείμενα για το θέατρο εκδόθηκαν σε έξι τόμους ("Η κρίση του θεάτρου" -πέντε τόμοι, "Πλατεία θεάτρου"). Το 1996 του απονεμήθηκε το Κρατικό βραβείο Κριτικής - Δοκιμίου. Ποιήματά του μεταφράστηκαν και περιλήφθηκαν σε ανθολογίες στα αγγλικά, στα γαλλικά, στα γερμανικά, στα ιταλικά, στα ισπανικά και στα ρουμανικά. Μεταφράσεις του αττικής και νέας κωμωδίας παρουσιάστηκαν στην Επίδαυρο και σε άλλα θέατρα. Το 2001 του απονεμήθηκε το Βραβείο Καβάφη για τη συγκεντρωτική έκδοση "Ποιήματα 1975-1996". Το 2002 του απονεμήθηκε το Βραβείο Ποίησης του περιοδικού "Διαβάζω" για την ποιητική συλλογή "Στα ξένα". Το 2010 τιμήθηκε με το Βραβείο του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του ποιητικού του έργου. Ήταν μέλος της Εταιρίας Συγγραφέων. Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα, ξαφνικά, στις 25 Μαΐου 2011. Εργογραφία Ποίηση - "Εν φαντασία και λόγω", Αθήνα, Κούρος, 1975, Αθήνα, Ύψιλον, 1984 - "Το ράμφος", Θεσσαλονίκη, Τραμ, 1978, Αθήνα, Ύψιλον, 1984, - "Αναπήρων Πολέμου", Αθήνα, Ύψιλον, 1982, - "Ο θάνατος το στρώνει", Αθήνα, Ύψιλον 1986, - "Πιάνο βυθού", Αθήνα, Ύψιλον 1991, - "Ο κύριος Φογκ", Αθήνα, Ύψιλον, 1993, - "Άκυρο θαύμα", Αθήνα, Ύψιλον, 1996, - "Ποιήματα 1975-1996", (συγκεντρωτική έκδοση), Αθήνα, Κέδρος, 2000, - "Στα ξένα", Αθήνα, Κέδρος, 2001, - "Πεταμένα λεφτά", Αθήνα, Κέδρος, 2005, - "Ο άνθρωπος μόνος", Αθήνα, Κέδρος, 2009 - "Βαθέος γήρατος", Αθήνα, Κέδρος, 2011 Κριτική Θεάτρου - "Κρίση του θεάτρου" (1976-1984), Αθήνα, Καστανιώτης, 1985 - "Κρίση του θεάτρου" Β΄ (1984-1989), Αθήνα, Εστία, 1991 - "Πλατεία θεάτρου", δοκίμια, Σοκόλης, 1994. - "Κρίση του θεάτρου Γ΄" (1989-1994), Σόκολης, 1995. - "Κρίση του θεάτρου Δ΄" (1994-2003), Αλεξάνδρεια, 2003. - "Κρίση του θεάτρου Ε΄" (2003-2010), Αλεξάνδρεια, 2010. Δοκίμια - "Σωσίβια λέμβος", λογοτεχνικά δοκίμια, Αθήνα, Καστανιώτης, 1999 Ανθολογία - "Ελληνική ποιητική ανθολογία θανάτου του εικοστού αιώνα" (με τον Κ.Γ. Παπαγεωργίου), Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Μελέτη - "Κρίτων Αθανασούλης: μια παρουσίαση", Αθήνα, Γαβριηλίδης, 2001. Μεταφράσεις - Λ. Φερρέ: "Μια πρώτη παρουσίαση", Αθήνα, Κούρος, 1976 - Ζ. Πρεβέρ: Θέαμα και ιστορίες", ποιήματα, Αθήνα, Νεφέλη, 1982 - Λ. Κάριγκτον, "Η αρχάρια και άλλα διηγήματα", Αθήνα, Ύψιλον 1982. - Ζ. Μπρασένς, "Ο γορίλας και άλλα ποιήματα", Αθήνα, Ύψιλον, 1983 - Σλ. Μρόζεκ, "Δεύτερη υπηρεσία", θέατρο, Αθήνα, Δωδώνη, 1985 - Μ. Σαντράρ, "Πάσχα στη Νέα Υόρκη", ποιήματα, Αθήνα, Υάκινθος - Ρόπτρον, 1987, Αθήνα, Ύψιλον, 1999 - Μολιέρου, "Ζωρζ Νταντέν", θέατρο, 1991 - Ο. Ουίτμαν, "Στη γαλάζια όχθη της Οντάριο", ποίημα, Αθήνα, Ρόπτρον, 1992, Αθήνα, Ύψιλον, 1999. - Μαριβώ, "Η ψευτροϋπηρέτρια", Θέατρο, Αθήνα, Δωδώνη, 1998 - Μενάνδρου, "Σαμία", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 1997 - Αριστοφάνους, "Όρνιθες", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 1998 - Μενάνδρου, "Επιτρέποντες", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 1998 - Αριστοφάνους, "Λυσιστράτη", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 1998 - Αριστοφάνους, "Ειρήνη", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 2000 - Μενάνδρου, "Δύσκολος", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 2001 - Αριστοφάνους, "Πλούτος", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 2001.
Σόρογκας, Σωτήρης
Συγγραφέας
Ο Σωτήρης Σόρογκας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1936. Σπούδασε με κρατική υποτροφία στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών, απ' όπου αποφοίτησε το 1961. Το 1972 έλαβε ετήσια προσωπική χορηγία του Ιδρύματος Φόρντ. Έχει πλήθος ατομικών και ομαδικών εκθέσεων στην Ελλάδα και σε διεθνείς εκδηλώσεις οργανωμένες από το Υπουργείο Πολιτισμού, την Εθνική Πινακοθήκη, την Πινακοθήκη Πιερίδη και ιδιωτικές αίθουσες τέχνης (Τόκιο, Βρυξέλλες, Δουβλίνο, Σάο Πάολο, Νέα Υόρκη, Παρίσι, Ρώμη, Βασιλεία κ.ά.). Δίδαξε σχέδιο και χρώμα τη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ. Πολυτεχνείου από το 1964 έως το 2003. Σήμερα είναι ομότιμος καθηγητής. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Συνδέσμου Σύγχρονης Τέχνης, μέλος της "Ομάδας για την Επικοινωνία και την Εκπαίδευση στην Τέχνη" και μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού θεωρίας της τέχνης "Σπείρα". Το 2010 μετείχε στην ίδρυση της "Εταιρείας Μελέτης Ελληνικού Πολιτισμού", καθώς και στην έκδοση του περιοδικού "Ερμής ο Λόγιος", του οποίου είναι και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής. Για το ζωγραφικό του έργο έχουν γραφεί μελέτες, άρθρα, κριτικές και τρεις μονογραφίες. Έργα του βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας, στις Πινακοθήκες Πιερίδη, Βορρέ και Μοσχανδρέου, στο Τελόγλειο Μουσείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και στο Μουσείο Γουλανδρή στην Άνδρο. Το 2004 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το σύνολο της καλλιτεχνικής του προσφοράς.
Βλαχοδήμος, Δημήτρης
Συγγραφέας
Ο Δημήτρης Βλαχοδήμος γεννήθηκε στο Καστράκι Αγρινίου το 1964. Σπούδασε στην Φιλοσοφική Αθηνών και εργάζεται ως φιλόλογος στην Μέση Εκπαίδευση. Η αγάπη της λογοτεχνίας τον οδήγησε σε μεταπτυχιακές σπουδές στο τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης (1999-2002). Η διπλωματική του εργασία τιμήθηκε με το βραβείο "Μενέλαος Παρλαμάς" του Συλλόγου "Φίλοι του Πανεπιστημίου Κρήτης", επεξεργασμένη και εμπλουτισμένη της μορφή, αποτελεί αυτό εδώ το βιβλίο. Έχει λάβει μέρος ως εισηγητής σε εκδηλώσεις και συνέδρια για λογοτεχνικά ζητήματα στην Πάτρα, την Αθήνα, την Ερμούπολη, τον Βόλο, τα Χανιά. Λογοτεχνικά και κριτικά κείμενά του έχουν δημοσιευθεί στα περιοδικά Εντευκτήριο, Ίνδικτος, Νέα Εστία, Νεοελληνική Παιδεία, Νεφούρια, Παπαδιαμαντικά Τετράδια, Ποίηση, Φιλολογική. Ενδιαφέρεται κυρίως για την σχέση μεταξύ των κειμένων, τι διαβάζει ένα έργο (τι προσλαμβάνει) αλλά και τι διαβάζεται εντός του από τον αναγνώστη ή την κριτική (πώς προσλαμβάνεται). Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εκπονεί και την διδακτορική του διατριβή στο ΑΠΘ για τον Ν. Γ. Πεντζίκη.
Γεωργουσόπουλος, Κώστας
Συγγραφέας
Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος γεννήθηκε στη Λαμία το 1937. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας) και θέατρο στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, με δασκάλους τον Δημήτρη Ροντήρη και τον Γιάννη Σιδέρη. Εργάστηκε στη δημόσια και την ιδιωτική εκπαίδευση για 35 ολόκληρα χρόνια, από το 1964 ως το 1999. Μπήκε στο στίβο της θεατρικής κριτικής το 1971 και εργάζεται ως κριτικός θεάτρου και επιφυλλιδογράφος μέχρι και σήμερα, ενώ εκτάκτως συνεργάζεται με διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά. Κριτικά δοκίμια, επιφυλλίδες και σχόλιά του έχουν κυκλοφορήσει στους εξής τόμους: "Κλειδιά και Κώδικες Θεάτρου: Ι. Αρχαίο Δράμα (1982) ΙΙ. Ελληνικό θέατρο (1984)", "Οι πλάγιες ερωτήσεις του Πορφύριου" (1984), "Τα μετά το θέατρο" (1985) (Α΄ Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου), "Προσωπολατρία" (1992), "Θίασος Ποικιλιών" (1993), "Το νήμα της στάθμης" (1996), "Παγκόσμιο θέατρο: Ι. Από τον Μένανδρο στον Ίψεν (1998) ΙΙ. Από τον Στρίντμπεργκ και τον Τσέχωφ στον Πιραντέλλο και τον Μπρεχτ (1999) (Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών) ΙΙΙ. Από τον Μίλλερ στον Μύλλερ (2000)" Με το ψευδώνυμο Κ. Χ. Μύρης έχει εκδώσει την ποιητική συλλογή "Αμήχανον Τέχνημα" (1971 & 1980), "Παράβαση" (1980), τα διηγήματα "Καμπάνα και Οδάξ" (1985), και τη συλλογή τραγουδιών, τα οποία έχουν μελοποιήσει γνωστοί συνθέτες ("Χρονικό", "Ιθαγένεια", "Η μεγάλη αγρυπνία", "Ανεξάρτητα Τραγούδια", "Μεταφυσική Τοπολογία"). Κύριος άξονας του μεταφραστικού του έργου είναι, το αρχαίο δράμα. Έχει μεταφράσει τα ακόλουθα έργα: "Ικέτιδες", "Ορέστεια", "Προμηθεύς Δεσμώτης", "Επτά επί Θήβας" (Αισχύλου), "Ηλέκτρα", "Αντιγόνη", "Αίας", "Τραχίνιες", "Οιδίπους Τύραννος", "Οιδίπους επί Κολωνώ" (Σοφοκλή), "Ιφιγένεια εν Αυλίδι", "Ιφιγένεια εν Ταύροις", "Βάκχες", "Ηλέκτρα", "Ορέστης", "Εκάβη", "Κύκλωψ", "Τρωάδες", "Ελένη", "Ανδρομάχη", "Φοίνισσες" (Ευριπίδη), "Λυσιστράτη", "Πλούτος", "Νεφέλες", "Εκκλησιάζουσες", "Θεσμοφοριάζουσες", "Ιππής", "Όρνιθες" (Αριστοφάνη), "Ταρτούφος", "Ασυλλόγιστος", "Γιατρός με το ζόρι" (Μολιέρου). Συνέπραξε και συνεργάστηκε, επίσης, με τον καθηγητή - αρχαιολόγο κ. Σάββα Γώγο και ομάδα θεατρολόγων για τη συγγραφή του λευκώματος "Επίδαυρος: το αρχαίο θέατρο, οι παραστάσεις" (2002). Ακόμα, το σχολικό εγχειρίδιο "Δραματική Ποίηση" διδάχθηκε επί 25 έτη στα ελληνικά Γυμνάσια, ενώ διδακτέα ύλη σε σχολικά βιβλία του Λυκείου είναι οι μεταφράσεις του της "Αντιγόνης" και του "Οιδίποδα Τυράννου". Από το 1990 διδάσκει ως Επιστημονικός Συνεργάτης του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών. Έχει διατελέσει μέλος, αλλά και Πρόεδρος του Δ.Σ. του Εθνικού Θεάτρου και επί μία εικοσαετία Πρόεδρος της Επιτροπής Επιχορηγήσεων Θεάτρου του Υπουργείου Πολιτισμού. Είναι ιδρυτικό μέλος του "Κέντρου Έρευνας & Πρακτικών Εφαρμογών του Αρχαίου Ελληνικού Δράματος ΔΕΣΜΟΙ", του οποίου σήμερα είναι Πρόεδρος του Δ.Σ., είναι Αντιπρόεδρος της "Εταιρείας Συγγραφέων", μέλος της "Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων" και από τον Νοέμβριο του 2003 Πρόεδρος του Δ.Σ. του "Κέντρου Μελέτης & Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου - Θεατρικού Μουσείου". Το 2000 του απενεμήθη το Χρυσό Μετάλλιο της Πόλεως των Αθηνών, ενώ τον Ιούνιο του 2006 αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το Μάρτιο του 2009 τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2008, από το Υπουργείο Πολιτισμού για το συνολικό του έργο.
Σαχτούρης, Μίλτος
Συγγραφέας
Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης (1919-2005) γεννήθηκε στην Αθήνα. Η καταγωγή του ήταν από την Ύδρα, καθώς ήταν δισέγγονος του ναυάρχου της Επανάστασης του 1821 καπετάν Γιώργη Σαχτούρη. Το 1937 εγγράφεται στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά το 1940 την εγκαταλείπει για να αφοσιωθεί στην ποίηση. Εμφανίζεται στα γράμματα το Μάιο 1944 με ποιήματα στο περιοδικό "Τα Νέα Γράμματα". Συνεργάστηκε με τα περιοδικά: "Τα Νέα Γράμματα", "Τα Νέα Ελληνικά" και "Νέα Εστία". Μετέφρασε ποιήματα του Μπρεχτ. Τιμήθηκε με τρία Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας. Το 1956, τιμήθηκε με το Α΄ Βραβείο "Νέοι Ευρωπαίοι Ποιητές" από την ιταλική ραδιοφωνία και τηλεόραση για την συλλογή του "Όταν σας μιλώ", το 1962 με το Β΄ Κρατικό βραβείο ποίησης για την συλλογή του "Τα στίγματα", το 1987 με το Α΄ Κρατικό βραβείο ποίησης για το έργο του "Εκτοπλάσματα", και η τελευταία βράβευσή του ήταν το 2003, με το Μέγα Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του. Έγραψε, μεταξύ άλλων, τις ποιητικές συλλογές: "Οι λησμονημένοι" (1945), "Παραλογαίς" (1948), "Με το πρόσωπο στον τοίχο" (1952), "Όταν σας μιλώ" (1956), "Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμο" (1958), "Ο περίπατος" (1960), "Τα στίγματα" (1962), "Σφραγίδα ή η όγδοη Σελήνη" (1964), "Το σκεύος" (1971). Τα ποιήματα του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Πέθανε στην Αθήνα την Τρίτη 29 Μαρτίου 2005. Ο Τάκης Σινόπουλος έγραψε στο περιοδικό "Εποχές", τ. 24, Απρίλιος 1965, με αφορμή την έκδοση της όγδοης ποιητικής συλλογής του Μίλτου Σαχτούρη "Σφραγίδα ή η όγδοη σελήνη": "Δεν είμαι πάντοτε σίγουρος αν με την ποίηση του Μίλτου Σαχτούρη βρισκόμαστε μπροστά σ' έναν φρόνιμο τώρα πια, εκλογικευμένο υπερρεαλιστή, που έβαλε σε τάξη τις γαίες του, οργάνωσε δηλαδή και τυποποίησε τον παραλογισμό του, ή σε μια περίπτωση τερατώδους μοναξιάς, όπου ο ποιητής πορεύεται προς το θυσιαστήριο με την απόφαση να εξιλεώσει έναν άγνωστο και σκοτεινό θεό. [...] Θα ήταν επανάληψη γνωστών πραγμάτων αν λέγαμε πως ανήκει στους επίλεκτους της μεταπολεμικής γενιάς. Κατάχτησε κι αυτός με την επιμονή του και το πείσμα του λίγο-λίγο τη θέση που κατέχει σήμερα, παλεύοντας με λογής-λογής αρνήσεις. Από το 1945 μέχρι το 1964 έχει στο ενεργητικό του οχτώ συλλογές. Δεν είναι ογκώδεις [...] Ωστόσο με κάθε βιβλίο του μας υποχρεώνει να τον αντιμετωπίσουμε ξανά από την αρχή μέσα στον μικρό αφώτιστο κήπο του, που αντί να' ναι ο κήπος της Εδέμ, είναι ο καθόλου ευχάριστος κήπος του φόβου, του άγχους και της ενοχής. Άλλα άνθη που θ' αποκομίσουμε είναι ο σφαγιασμένος έρωτας, παραλλαγμένος συχνά σε ανάλγητες πράξεις, η μοναξιά με την έννοια της αυτοτιμωρίας, η παραμόρφωση και η αντιστροφή της σχέσης των πραγμάτων, η επίκληση μιας χαμένης αθωότητας, η κρύα ανάσα του γείτονα θανάτου. Κι ανάμεσα ο Σαχτούρης "βασιλιάς σε ματωμένους κήπους", αθεράπευτα στιγματισμένος από τη μνήμη ενός βαθειά ριζωμένου, αλλά όχι και ανεξιχνίαστου, πρωταρχικού αμαρτήματος."
Κακναβάτος, Έκτωρ
Συγγραφέας
Ο υπερρεαλιστής ποιητής της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς Έκτωρ Κακναβάτος (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Γιώργου Κοντογιώργη), γεννήθηκε στον Πειραιά το Σεπτέμβριο του 1920 όπου και ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του. Σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εμφανίστηκε στα γράμματα το 1943 εκδίδοντας την ποιητική συλλογή "Φούγκα". Στα χρόνια που μεσολάβησαν έως το δεύτερο έργο του ("Διασπορά", 1961) βίωσε την εμπειρία της εποχής: συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση ως μέλος του ΕΑΜ, φυλακίστηκε και εξορίστηκε στα χρόνια του Εμφυλίου. Μετά την Απελευθέρωση, το 1947, εξορίστηκε στην Ικαρία και το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου μετάχθηκε στη Μακρόνησο. Απολύθηκε το 1949, με την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού. Από το 1958 έως το 1962 εργάζεται στη Σύρο όπου φτιάχνει δικό του φροντιστήριο. Σε φροντιστήρια υποψηφίων για τα ΑΕΙ δίδαξε επίσης στην Αθήνα τη δεκαετία από το 1963 έως το 1973. Το 1973 διδάσκει στη Σχολή Μωραΐτη. Το 1979 διορίζεται για πρώτη φορά στο Δημόσιο, από το οποίο ήταν αποκλεισμένος λόγω πολιτικών φρονημάτων. Συνταξιοδοτήθηκε το 1986. Τα ποιήματα του Έκτορα Κακναβάτου συνδυάζουν με ιδιοφυή τρόπο τον υπερρεαλισμό με την πολιτική ποίηση, με έντονες επιρροές από τα μαθηματικά και τις θεωρίες του χάους. Το ποιητικό έργο του υπήρξε συνεχές και αμετακίνητο στις προθέσεις του. Εξέδωσε τις συλλογές: "Φούγκα" (1943), "Διασπορά" (1961), "Η κλίμακα του λίθου" (1977), "Τετραψήφιο" (1971), "Τετραψήφιο με την έβδομη χορδή" (1972), "Διήγηση" (1974), "Οδός Λαιστρυγόνων" (1978), "Τα μαχαίρια της Κίρκης" (1981), "Ανάστιξη του θρύλου για τα νεφρά της πολιτείας" (1981), "In Perpetuum" (1983) "Κιβώτιο ταχυτήτων" (1987), οι οποίες συγκεντρώθηκαν σε δύο τόμους, το 1990, από τις εκδόσεις 'Αγρα ("Ποιήματα 1943-1974" και "Ποιήματα 1978-1987"), και επανεκδόθηκαν σε ενιαίο τόμο τον Ιούλιο του 2010, "Οιακισμοί του Μενεσθέα Καστελάνου του Μυστρός" (1995), "Χαοτικά Ι" (1997), "Ακαρεί" (2001), "Υψικαμινίζουσες νεοπλασίες" (2001) και "Στα πρόσω ιαχής" (2005), και τον τόμο δοκιμίων "Βραχέα και μακρά: Για την ποίηση: γλώσσα και λόγος" (2005). Έφυγε από τη ζωή "πλήρης ημερών" στις 8 Νοεμβρίου του 2010, σε ηλικία 90 ετών.
Φραντζή, Άντεια
Συγγραφέας
Η Άντεια Φραντζή γεννήθηκε το 1945 στην Αθήνα. Πρωτοδημοσίευσε ποίηση το 1975. Έχει δημοσιεύσει μέχρι σήμερα οκτώ ποιητικά βιβλία (και μια συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων της, το 2010), ένα βιβλίο για παιδιά, καθώς και τόμους με άρθρα, φιλολογικές μελέτες, κριτικές εκδόσεις και μεταφράσεις από τα αγγλικά. Μετά το 1975 υπήρξε συστηματική συνεργάτις του περιοδικού "Αντί". Διδάκτωρ της νεοελληνικής φιλολογίας η Άντεια Φραντζή διδάσκει νεοελληνική λογοτεχνία στο τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Γονατάς, Επαμεινώνδας Χ., 1924-2007
Συγγραφέας
Ε. Χ. Γονατάς (1924-2006). Ο Επαμεινώνδας Γονατάς γεννήθηκε και έζησε στην Αθήνα. Η καταγωγή του ήταν από το Αϊβαλί. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και άσκησε τη δικηγορία. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1944 με τη δημοσίευση του ποιήματος "Η μικρή εξοχική μας πόλη" στο περιοδικό "Παλμός" με το ψευδώνυμο Ε. Γόνης. Ακολούθησε το 1945 η έκδοση του αφηγήματος "Ο ταξιδιώτης". Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα εξέδωσε τη συλλογή ποιητικών πεζών "Η κρύπτη". Ακολούθησαν αφηγηματικά έργα με έντονα ποιητική γλώσσα. Στη γραφή του διακρίνονται καταβολές στο ρεύμα του υπερρεαλισμού αλλά και στοιχεία ρομαντισμού και αισθητισμού με εξαιρετική επιμέλεια στις λεπτομέρειες της αφήγησης και στην ατμόσφαιρα που δημιουργεί ο λόγος. Ο Ε.Χ. Γονατάς παραμένει μια ιδιόμορφη όσο και παρασιωπημένη περίπτωση στα γράμματά μας. Το έργο του, που περιλαμβάνει ένα βιβλίο με ποιητικές πρόζες, την "Κρύπτη" (1959) δύο συλλογές πεζογραφημάτων, το "Βάραθρο" (1963) και τις "Αγελάδες" (1963), τρία αυτοτελή πεζογραφήματα, "Ο ταξιδιώτης" (1945), "Ο φιλόξενος καρδινάλιος" (1986), "Η προετοιμασία" (1991) και μεταφράσεις έργων συγγραφέων όπως οι Βολς, Γκολ, Φλωμπέρ, Κόλεριτζ, Πόρτσια, Μπετενκούρ, Λίχτενμπεργκ, κ.ά., αντιμετωπίστηκε με αμηχανία από την κριτική. Πρωτοπόρος του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα, παρόλο που δεν υπήρξε "ορθόδοξος" υπερρεαλιστής με την μπρετονική έννοια, συνεργάστηκε με τον Δ. Π. Παπαδίτσα στην έκδοση του βραχύβιου περιοδικού "Πρώτη Ύλη" (1959) και ανέπτυξε φιλίες με καλλιτέχνες όπως οι Νίκος Εγγονόπουλος, Νίκος Καχτίτσης και Μίλτος Σαχτούρης. Ωστόσο, ο ίδιος κρατήθηκε πεισματικά στην αφάνεια, προκαλώντας μόνον εκ των υστέρων το δικαιολογημένο ενδιαφέρον για το έργο του, όπως, λ.χ. με μια από τις λίγες συνεντεύξεις που έδωσε ποτέ στο περιοδικό "Διαβάζω", τ. 444 (10/2003), καθώς και με το ντοκιμαντέρ "Επισκέψεις στο σπίτι του Ε. Χ. Γονατά", της Εύας Στεφανή (1998), που προβλήθηκε στην ΕΡΤ (παραγωγή της εταιρείας CINETIC). (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ. & CINETIC) (φωτογραφία: Στέλιος Σκοπελίτης)