Η πορεία της συζήτησης για τη δικαιοσύνη και το Δίκαιο στον παρόντα τόμο είναι η γνωστή πορεία των "Συναντήσεων": Βίβλος, αρχαία Ελλάδα, χριστιανική παράδοση, νεότερη σκέψη, σύγχρονα ερωτήματα.
Είναι πράγματι η Παλαιά Διαθήκη και ο ιουδαϊσμός εν γένει με το μέρος της δικαιοσύνης, ενώ η Καινή Διαθήκη και ο χριστιανισμός με το μέρος της αγάπης, ή μήπως και στις δύο Διαθήκες και θρησκευτικές παραδόσεις συνυπάρχουν -με ένταση- και η δικαιοσύνη και η αγάπη;
Στην αρχαία Ελλάδα πώς συνδέεται άραγε ο φιλοσοφικός λόγος περί δικαιοσύνης με τον τρόπο που τίθεται το ζήτημα στη λογοτεχνία και στο πεδίο των θεσμών;
Πώς αντιμετωπίζεται, εν συνεχεία, το ερώτημα κατά τη χριστιανική περίοδο, όταν ο χριστιανισμός γίνεται κρατική θρησκεία, και τι αλλάζει στην εννόηση της δικαιοσύνης και του Δικαίου όταν ο Θεός αποσύρεται από το προσκήνιο; Το φυσικό δίκαιο είναι άραγε μια έννοια οριστικά ξεπερασμένη, άχρηστη και αχρείαστη; Και ξανά το δυσαπάντητο ερώτημα: ποια είναι η σχέση αγάπης και δικαιοσύνης; Υπάρχει δυνατότητα δικαιοσύνης χωρίς Δίκαιο; Υπάρχει νομική δικαιοσύνη χωρίς κοινωνική; Ποια η καθαρά πολιτική σημασία της δικαιοσύνης και η σχέση της με τη δημοκρατία;
Περίληψη
Η πορεία της συζήτησης για τη δικαιοσύνη και το Δίκαιο στον παρόντα τόμο είναι η γνωστή πορεία των "Συναντήσεων": Βίβλος, αρχαία Ελλάδα, χριστιανική παράδοση, νεότερη σκέψη, σύγχρονα ερωτήματα.
Είναι πράγματι η Παλαιά Διαθήκη και ο ιουδαϊσμός εν γένει με το μέρος της δικαιοσύνης, ενώ η Καινή Διαθήκη και ο χριστιανισμός με το μέρος της αγάπης, ή μήπως και στις δύο Διαθήκες και θρησκευτικές παραδόσεις συνυπάρχουν -με ένταση- και η δικαιοσύνη και η αγάπη;
Στην αρχαία Ελλάδα πώς συνδέεται άραγε ο φιλοσοφικός λόγος περί δικαιοσύνης με τον τρόπο που τίθεται το ζήτημα στη λογοτεχνία και στο πεδίο των θεσμών;
Πώς αντιμετωπίζεται, εν συνεχεία, το ερώτημα κατά τη χριστιανική περίοδο, όταν ο χριστιανισμός γίνεται κρατική θρησκεία, και τι αλλάζει στην εννόηση της δικαιοσύνης και του Δικαίου όταν ο Θεός αποσύρεται από το προσκήνιο; Το φυσικό δίκαιο είναι άραγε μια έννοια οριστικά ξεπερασμένη, άχρηστη και αχρείαστη; Και ξανά το δυσαπάντητο ερώτημα: ποια είναι η σχέση αγάπης και δικαιοσύνης; Υπάρχει δυνατότητα δικαιοσύνης χωρίς Δίκαιο; Υπάρχει νομική δικαιοσύνη χωρίς κοινωνική; Ποια η καθαρά πολιτική σημασία της δικαιοσύνης και η σχέση της με τη δημοκρατία;
O π. Δημήτριος Μπαθρέλλος είναι ιερέας στην Ιερά Μητρόπολη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής. Σπουδασε φιλολογία (1986-1990) και θεολογία (1991-1995) στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, και συστηματική θεολογία στο King's College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (1996-2000). Αναγορεύτηκε διδάκτορας της συστηματικής θεολογίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου το 2001. Διδάσκει δογματική θεολογία ως επισκέπτης λέκτορας στα Πανεπιστήμια του Καίμπριτζ (από το 2002) και του Λονδίνου (από το 2004), και έχει διατελέσει Visiting Research Fellow του King's College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (2004-2007).
Πασχάλης, Μιχαήλ
Συγγραφέας
Ο Μιχαήλ Πασχάλης είναι Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Έχει συγγράψει τη μονογραφία "Virgil’s Aeneid: Semantic Relations and Proper Names" (Οξφόρδη 1997) και πολλές μελέτες για τη λογοτεχνία της ελληνιστικής εποχής, των κλασικών ρωμαϊκών χρόνων και της ύστερης αρχαιότητας. Έχει εκδώσει τρεις τόμους για την ελληνορωμαϊκή ποίηση (επική, λυρική, βουκολική) και έχει συνεπιμεληθεί πέντε τόμους πρακτικών των διεθνών συνεδρίων RICAN για το αρχαίο μυθιστόρημα, στη σειρά Ancient Narrative Supplementa. Έχει δημοσιεύσει μελέτες για την Κρητική Αναγέννηση και τον ρόλο των Ακαδημιών, και έχει συνεπιμεληθεί τα πρακτικά διεθνούς συνεδρίου για τον Ερωτόκριτο. Το έργο του περιλαμβάνει επίσης μελέτες για τους παρακάτω συγγραφείς: Τζιοβάνι Μποκάτσιο, Τορκουάτο Τάσσο, Βιτσέντζο Κορνάρο, Γεώργιο Χορτάτση, Αδαμάντιο Κοραή, Διονύσιο Σολωμό, Ανδρέα Κάλβο, Αλέξανδρο Δουμά, Αλέξανδρο Ρίζο Ραγκαβή, Γκυστάβ Φλωμπέρ, Εμμανουήλ Ροΐδη, Τόμας Χάρντυ, Γεώργιο Βιζυηνό, Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, Κ. Π. Καβάφη, Νίκο Καζαντζάκη, Γιώργο Σεφέρη, Παντελή Πρεβελάκη. Στο πλαίσιο της έρευνάς του για το νεοελληνικό μυθιστόρημα εντάσσεται το υπό έκδοση βιβλίο του για τα "κρητικά" μυθιστορήματα του Καζαντζάκη.
Πινακούλας, Αντώνιος
Συγγραφέας
Ό π. Αντώνιος Πινακούλας γεννήθηκε το 1952 στο Αργύρι Καρδίτσης. Σπούδασε νομικά και θεολογία στην Αθήνα. Εργάστηκε ως τραπεζικός υπάλληλος για δεκαπέντε χρόνια. Χειροτονήθηκε κληρικός της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών το 1983 και είναι εφημέριος του Ιερού Ναού Αγίου Παντελεήμονος Χαλανδρίου. Από το 1999 είναι μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού "Σύναξη".
Φαράκλας, Γιώργος
Συγγραφέας
Ο Γιώργος Φαράκλας γεννήθηκε το 1962 στην Αθήνα. Σπούδασε φιλοσοφία στο Παρίσι. Έχει διδάξει στο ΕΜΠ, στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Είναι αναπληρωτής καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Iστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Άλλα έργα του: "Machiavel. Le pouvoir du prince", PUF, Παρίσι 1997· "Θέση και αλήθεια", Κριτική, Αθήνα 1997· "Αλληλονοηματοδότηση και εις άτοπον απαγωγή", Δευκαλίων 18/2, 2000 ("Donation mutuelle de sens et raisonnement par l' absurde", Fr. Dagognet - P. Osmo (επ.), Autor de Hegel, Vrin, Παρίσι 2000)· "Γνωσιοθεωρία και μέθοδος στον Έγελο", Εστία, Αθήνα 2000.
"Αυτό το πράγμα", Νήσος, Αθήνα 200, "Νόημα και κυριαρχία: Νοηματική συγκρότηση και κριτική της κυριαρχίας", Εστία, Αθήνα, 2007
Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα στρέφονται γύρω από την πολιτική φιλοσοφία και την θεωρία της γνώσης.
Σαμαρτζής, Θάνος
Συγγραφέας
Ο Θάνος Σαμαρτζής γεννήθηκε το 1982 στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και φιλοσοφία στο Παρίσι. Είναι διευθυντής των εκδόσεων "Δώμα".
Δημητρίου, Στέφανος
Συγγραφέας
Ο Στέφανος Δημητρίου γεννήθηκε το 1968 στην Αθήνα. Είναι Αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές, ως υπότροφος Ι.Κ.Υ. , στο Παρίσι. Το 1998 αναγορεύτηκε Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, στο Paris VIII, ολοκληρώνοντας τη διατριβή του στην Πολιτική Φιλοσοφία υπό την επίβλεψη του καθηγητή Jacques Poulain. Από το 2000 έως το 2004 δίδαξε στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών, και, από τον Μάρτιο του 2004 έως τον Δεκέμβριο του 2017 δίδαξε Πολιτική Φιλοσοφία στον Τομέα Φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων ως Αναπληρωτής Καθηγητής. Από την 1η Μαρτίου 2018 διδάσκει Πολιτική Φιλοσοφία στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου ως Αναπληρωτής Καθηγητής στον Τομέα Κοινωνικής και Πολιτικής Θεωρίας του Τμήματος. Το ερευνητικό-συγγραφικό και το διδακτικό του έργο αναπτύσσεται στο πεδίο της νεότερης και σύγχρονης, αλλά και της αρχαίας ελληνικής Πολιτικής Φιλοσοφίας, καθώς και της Θεωρίας της Δημοκρατίας. Υπήρξε μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού "Ο Πολίτης". Είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού "Αξιολογικά" και του Δ.Σ. του Ιδρύματος Σάκη Καράγιωργα. Από το 2000, είναι τακτικός συνεργάτης-αρθογράφος και βιβλιοκριτικός της εφημερίδας "Η Αυγή".
Αυτοτελείς μονογραφίες:
"Le conflit de la modernite: Formes et limites de la critique postmoderne de la raison, Septentrion Presses Universitaires", Villeneuve d' Asq, 2001 (διδακτορική διατριβή).
"Θεμελίωση και ανασκευή. Επιχείρημα, νοηματική ταυτότητα και φιλοσοφική αξιολογία", Εστία, Αθήνα 2003.
"Ηθική και πολιτική. Δικαιολόγηση των πεποιθήσεων και πολιτική φιλοσοφία", Πόλις, Αθήνα 2008.
"Ελευθερία και κυριαρχία. Πολιτική ελευθερία και κυριαρχία στο τρίτο βιβλίο των "Πολιτικών" του Αριστοτέλη", Πόλις, Αθήνα 2016.
"Η πολιτική στον "Πολιτικό" του Πλάτωνα", Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 2016.
Μπέκος, Ιωάννης
Συγγραφέας
Ο Ιωάννης Μπέκος (1967-) γεννήθηκε, σπούδασε και έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του στην Αθήνα. Έκανε τις βασικές του σπουδές στα παιδαγωγικά και τη θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έλαβε διδακτορικούς τίτλους στη γνωστική ψυχολογία από το Πανεπιστήμιο του Μπέρμινχαμ (1997) και στη χριστιανική ηθική από το Πανεπιστήμιο της Γενεύης (2007). Το καλοκαίρι του 2003 διετέλεσε επισκέπτης ερευνητής στο Ινστιτούτο Ηθικής Κέννεντυ του Πανεπιστημίου Τζορτζτάουν της Ουάσινγκτον (Η.Π.Α.). Δίδαξε στο Κολλέγιο Αθηνών και από το 2006 διδάσκει ηθική στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Έχει δημοσιεύσει κείμενά του σε διεθνή και ελληνικά θεολογικά περιοδικά. Από το 2009 είναι μέλος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου και από το 2010 μέλος της Συνοδικής Επιτροπής Βιοηθικής της Εκκλησίας της Κύπρου.
Βιρβιδάκης, Στέλιος
Συγγραφέας
Ο Στέλιος Βιρβιδάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1955. Είναι απόφοιτος του Κολεγίου Αθηνών. Σπούδασε φιλολογία και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (Πτυχίο τμήματος φιλοσοφίας, παιδαγωγικής και ψυχολογίας) και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Paris I / Sorbonne - Pantheon Maitrise (DEA) και Princeton (Ph.D). Αναγορεύθηκε διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Princeton το 1984, με θέμα διατριβής "Transcendenta Arguments, Transcendental Idealism and Scepticism". Έχει διδάξει φιλοσοφία στο Αμερικανικό Κολέγιο Ελλάδος (Deree), όπου διετέλεσε και διευθυντής του Τομέα Ανθρωπιστικών Σπουδών, στο Πολυτεχνείο Κρήτης, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, και ως επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Rennes I. Από το 2005 είναι καθηγητής φιλοσοφίας του τμήματος μεθοδολογίας, ιστορίας και θεωρίας της επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά, σε συλλογικούς τόμους, πρακτικά συνεδρίων και φιλοσοφικά λεξικά, στο χώρο της γνωσιολογίας, της ηθικής και της ιστορίας της φιλοσοφίας, καθώς και τη μονογραφία "La robustesse du bien", Nimes: Jaqueline Chambon, 1996. Είναι μέλος διαφόρων ελληνικών και διεθνών φιλοσοφικών εταιρειών όπως της Διεθνούς Ομοσπονδίας Φιλοφικών Εταιρειών (FISP) και της συντακτικής επιτροπής των περιοδικών "Δευκαλίων", "Ισοπολιτεία", "Επιστήμη και Κοινωνία" και "Cogito".
Μολύβας, Γρηγόρης
Συγγραφέας
Ο Γρηγόρης Μολύβας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1965. Σπούδασε στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών κι έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο πανεπιστήμιο του Manchester. Εκπόνησε την διδακτορική του διατριβή στο University College London με ερευνητικό αντικείμενο τις έννοιες της ελευθερίας και των φυσικών δικαιωμάτων στην αγγλική πολιτική σκέψη του 18ου αιώνα. Είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Μιχαλάκης, Ανδρέας
Συγγραφέας
Ο Ανδρέας Μιχαλάκης γεννήθηκε το 1969 στην Αθήνα. Σπούδασε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Sussex στην Αγγλία. Εκπόνησε τη διδακτορική διατριβή του στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου με θέμα τη σκέψη του νεαρού Μαρξ. Από το 2001 διδάσκει νεότερη και σύγχρονη πολιτική φιλοσοφία στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Μεταξύ των δημοσιεύσεών του περιλαμβάνονται οι ακόλουθες: "O Max Horkheimer και το πρόβλημα της θεμελίωσης των αξιών στην πρώιμη κριτική θεωρία", στον τόμο "Κριτική Θεωρία: Παράδοση και Προοπτικές", επιμέλεια: Κ. Καβουλάκος, Νήσος, Αθήνα 2003.· "Η κριτική του ιδεαλισμού και το πρόβλημα της μεθόδου: όψεις της σχέσης Μαρξ-Φώυερμπαχ", Αξιολογικά 18, 2007· "Η ηθική της αμοιβαίας αναγνώρισης: από τη σχέση θεωρίας-πράξης στη δικαιολόγηση της ηθικής σκοπιάς", στον τόμο "Θεωρία, Αξίες και Κριτική: Αφιέρωμα στον Κοσμά Ψυχοπαίδη", επιστημονική επιμέλεια: Μ. Αγγελίδης, Σ. Δημητρίου και Α. Λαβράνου, Πόλις, Αθήνα 2008.· "Hegel and Honneth: Recognition and the Justification of the Moral Point of View", στον τόμο Hegel Jahrbuch 2009: Hegels Politische Philosophie (Zweiter Teil), επιμέλεια: A. Arndt, P. Cruysberghs και A. Przylebski, Akademie Verlag, Berlin 2009.
Κάλφας, Βασίλης
Συγγραφέας
O Βασίλης Κάλφας γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1953. Είναι καθηγητής φιλοσοφίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Διευθύνει το περιοδικό "Υπόμνημα στη φιλοσοφία" και τη σειρά "Αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι" στις εκδόσεις Πόλις.
Έχει δημοσιεύσει τα βιβλία:
- "Επιστημονική πρόοδος και ορθολογικότητα" (Σύγχρονα Θέματα 1983· β' έκδ. Νήσος 1997)
- Πλάτων, "Τίμαιος" (κριτική έκδοση, Πόλις, 1995)
- Αριστοτέλης, "Περί Φύσεως" (κριτική έκδοση, Πόλις, 1999)
- "Φιλοσοφία και επιστήμη στην αρχαία Ελλάδα" (Πόλις, 2005)
- (μαζί με τον Γιώργο Ζωγραφίδη), "Αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι" (Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, 2006)
- Αριστοτέλης, "Μετά τα Φυσικά, Βιβλίο Α' (κριτική έκδοση, Πόλις, 2009)
- Αριστοτέλης, "Περί γενέσεως και φθοράς" (κριτική έκδοση, Νήσος, 2011)
- κ.ά.
Κυρτάτας, Δημήτρης Ι.
Συγγραφέας
Ο Δημήτρης Κυρτάτας γεννήθηκε το 1952 στην Αθήνα και σπούδασε στη Θεσσαλονίκη και το Λονδίνο. Διδάσκει αρχαία ιστορία, από το 1985 έως το 2001 στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης και από το 2002 στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Στα δημοσιεύματά του περιλαμβάνονται τα ακόλουθα βιβλία: "Δούλοι, δουλεία και δουλοκτητικός τρόπος παραγωγής", Ο Πολίτης, Αθήνα 1987, "Επίκρισις: Η κοινωνική δομή των χριστιανικών κοινοτήτων από τον πρώτο έως τον τρίτο αιώνα", πρόλογος G.E.M. de Ste Croix, μτφρ. Γιάννης Κρητικός, Εστία, Αθήνα 1992, "Παιδαγωγός: Η ηθική διαπαιδαγώγηση στην ύστερη ελληνική αρχαιότητα", Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας, Αθήνα 1994, "Η Αποκάλυψη του Ιωάννη και οι επτά εκκλησίες της Ασίας", Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1995, "Χόλος γυναικός και άλλες ιστορίες από τον ερωτικο βίο των αρχαίων Ελλήνων", με εικονες του Αλέκου Λεβίδη, Άγρα, Αθήνα 1999, "Ιερείς και προφήτες: Η παραγωγή και η διαχείριση του δόγματος στον πρώιμο χριστιανισμό", Ινστιτούτο του Βιβλίου - Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2000, "Κατακτώντας την αρχαιότητα: Ιστοριογραφικές διαδρομές", Πόλις, Αθήνα 2003 κ.ά. Το 2010 εξέδωσε με τον Σπύρο Ράγκο, και πρόλογο του Δ. Ν. Μαρωνίτη, το βιβλίο "Η ελληνική αρχαιότητα: Πόλεμος, πολιτική, πολιτισμός" (Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών / Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη) και το 2010 το "666: Ο αριθμός του βιβλίου" (Εκδόσεις Άγρα).
