Ο Γκέοργκ Λούκατς είναι μια από τις κορυφαίες πνευματικές προσωπικότητες του 20ού αιώνα, όχι μόνο για το εύρος των γνώσεων και το βάθος των θεωρητικών του προσεγγίσεων, αλλά και επειδή το έργο του αποτελεί πεδίο συνάντησης ορισμένων από τα σημαντικότερα ρεύματα σκέψης των νεότερων χρόνων. Στην πνευματική πορεία του ούγγρου φιλοσόφου αναγνωρίζει κανείς με σαφήνεια τα αποτυπώματα του ρομαντισμού, της φαινομενολογίας και κυρίως του μαρξισμού, σε μια σειρά θεωρητικές επεξεργασίες που συσχετίζονται, στον ένα ή τον άλλο βαθμό, με τις πολιτικές του περιπέτειες. Τα κείμενα διακεκριμένων μελετητών που έχουν συγκεντρωθεί σ' αυτό τον τόμο αναδεικνύουν τον πολυεδρικό χαρακτήρα του έργου του Λούκατς στους τομείς της φιλοσοφίας, της αισθητικής και της πολιτικής θεωρίας. Επιτρέπουν έτσι να ανασυντεθεί το πολύχρωμο ψηφιδωτό μιας ολόκληρης εποχής στην ιστορία των ιδεών, καθώς και σ' εκείνη των κοινωνικών και πολιτικών κινημάτων. Στο παράρτημα της έκδοσης παρουσιάζονται δύο ξεχωριστά ντοκουμέντα: ένα χρονικό της πολυτάραχης όσο και καθοριστικής σχέσης του Λούκατς μ' ένα άλλο ιερό τέρας του δυτικού μαρξισμού, τον Ερνστ Μπλοχ· και (για πρώτη φορά στην Ελλάδα) μια σειρά αποσπάσματα από το νεανικό του ημερολόγιο, που φέρνουν στην επιφάνεια το βιογραφικό υπόβαθρο του έργου του.
Περίληψη
Ο Γκέοργκ Λούκατς είναι μια από τις κορυφαίες πνευματικές προσωπικότητες του 20ού αιώνα, όχι μόνο για το εύρος των γνώσεων και το βάθος των θεωρητικών του προσεγγίσεων, αλλά και επειδή το έργο του αποτελεί πεδίο συνάντησης ορισμένων από τα σημαντικότερα ρεύματα σκέψης των νεότερων χρόνων. Στην πνευματική πορεία του ούγγρου φιλοσόφου αναγνωρίζει κανείς με σαφήνεια τα αποτυπώματα του ρομαντισμού, της φαινομενολογίας και κυρίως του μαρξισμού, σε μια σειρά θεωρητικές επεξεργασίες που συσχετίζονται, στον ένα ή τον άλλο βαθμό, με τις πολιτικές του περιπέτειες. Τα κείμενα διακεκριμένων μελετητών που έχουν συγκεντρωθεί σ' αυτό τον τόμο αναδεικνύουν τον πολυεδρικό χαρακτήρα του έργου του Λούκατς στους τομείς της φιλοσοφίας, της αισθητικής και της πολιτικής θεωρίας. Επιτρέπουν έτσι να ανασυντεθεί το πολύχρωμο ψηφιδωτό μιας ολόκληρης εποχής στην ιστορία των ιδεών, καθώς και σ' εκείνη των κοινωνικών και πολιτικών κινημάτων. Στο παράρτημα της έκδοσης παρουσιάζονται δύο ξεχωριστά ντοκουμέντα: ένα χρονικό της πολυτάραχης όσο και καθοριστικής σχέσης του Λούκατς μ' ένα άλλο ιερό τέρας του δυτικού μαρξισμού, τον Ερνστ Μπλοχ· και (για πρώτη φορά στην Ελλάδα) μια σειρά αποσπάσματα από το νεανικό του ημερολόγιο, που φέρνουν στην επιφάνεια το βιογραφικό υπόβαθρο του έργου του.
Καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια.
Benseler, Frank
Συγγραφέας
Ομότιμος Καθηγητής Φιλοσοφίας και μέλος του Δ.Σ. της Διεθνούς Εταιρείας "Georg Lukacs".
Χρύσης, Αλέξανδρος Α.
Συγγραφέας
Ο Αλέξανδρος Α. Χρύσης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1958. Διδάσκει Ιστορία των Ιδεών και Φιλοσοφία της Ιστορίας στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Στις δημοσιεύσεις του περιλαμβάνονται τα βιβλία "Ιδεολογία και Κριτική: Λόγος και αντίλογος στη μαρξιστική θεωρία της ιδεολογίας και Φιλοσοφία και Χειραφέτηση" - "Το ζήτημα των διανοουμένων από τον Marx ως την Οκτωβριανή Επανάσταση". Έχει επίσης δημοσιεύσει άρθρα σε περιοδικά και συλλογικούς τόμους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό με έμφαση στη θεωρία του μαρξισμού.
Σαγκριώτης, Γιώργος
Συγγραφέας
Ο Γιώργος Σαγκριώτης είναι διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου. Διδάσκει φιλοσοφία και κοινωνιολογία στο Πάντειο και στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Μεταξύ άλλων έχει μεταφράσει έργα των Hegel, Freud και W. Benjamin.
Βακαλιός, Αθανάσιος
Συγγραφέας
Ο Θανάσης Βακαλιός γεννήθηκε το 1929 στο χωριό Εμμανουήλ Παπάς του νομού Σερρών. Στα εφηβικά του χρόνια συμμετείχε ενεργά στο εαμικό κίνημα. Σε ηλικία 15 χρονών έγινε γραμματέας της ΕΠΟΝ του χωριού του με 3.000 κατοίκους. Με την έναρξη του εμφυλίου διώχτηκε. Αγωνίστηκε από τις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Μετά την ήττα του ΔΣΕ βρέθηκε στη Βουλγαρία, στο Στρατόπεδο Μπερκόβιτσα. Εκεί έμεινε για λίγους μήνες. Αρχές του 1951 επιλέγεται από το κόμμα, καθώς και πολλοί άλλοι πρώην αντάρτες του ΔΣΕ, για τη μυστική στρατιωτική Σχολή 500 στην Πολωνία, που προορίζονταν να υπηρετήσουν τη γραμμή του κόμματος "Τα όπλα παρά πόδα". Το 1952 στέλνεται μαζί με άλλους στην Ουγγαρία, στην πόλη Οζντ, που λειτούργησε για ένα διάστημα, ως διαμεσολαβητικός σταθμός για παράνομη δουλειά στην Ελλάδα. Το 1952 με απόφαση του κόμματος αναλαμβάνει γραμματέας των νέων πολιτικών προσφύγων στην Ουγγαρία. Με πρωτόγνωρους, γρήγορους ρυθμούς μαθαίνει την ουγγρική γλώσσα. Εργάζεται ως στέλεχος της Κ.Ε. της ουγγρικής κομμουνιστικής νεολαίας (της DISZ) εκπροσωπώντας τους Ελληνες νέους. Γνωρίζει τη φοιτήτρια Χαρίκλεια Σιάκη. Μαζί κάνουν οικογένεια. Αποκτούν δύο αγόρια, τον Κώστα και το Γιώργο. Με παρότρυνση της Χαρίκλειας δίνει εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο. Σπούδασε φιλοσοφία και κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο Eotvos Lorand της Βουδαπέστης. Παράλληλα σπούδασε για δύο χρόνια αρχαία ελληνική λογοτεχνία και βυζαντινολογία στο "Ελληνικό Ινστιτούτο" του ίδιου πανεπιστημίου. Φέρει τον τίτλο του υποψηφίου διδάκτορα των ανθρωπιστικών επιστημών της Ουγγαρικής Ακαδημίας Επιστημών (1971) και του διδάκτορα φιλοσοφίας του πανεπιστημίου Eotvos Lorand (1973). Ως αναπληρωτής καθηγητής φιλοσοφίας δίδαξε θέματα φιλοσοφίας και κοινωνιολογίας στο Πολυτεχνείο Βουδαπέστης και σε άλλες πανεπιστημιακές σχολές της Ουγγαρίας. Το 1991 εκλέχτηκε αναπληρωτής καθηγητής κοινωνιολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (Δ.Π.Θ.) και τρία χρόνια μετά τακτικός καθηγητής κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης. Ανάπτυξε ευρεία ερευνητική δραστηριότητα ως κύριος ερευνητής και συντονιστής ερευνητικών προγραμμάτων. Ομότιμος καθηγητής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Έφυγε από τη ζωή στις 11 Απριλίου 2018.
Ψυχοπαίδης, Κοσμάς
Συγγραφέας
Ο Κοσμάς Ψυχοπαίδης (1944-2004) γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης, απ' όπου έλαβε και το διδακτορικό του δίπλωμα. Δίδαξε στα Πανεπιστήμια της Φρανκφούρτης και του Gottingen του οποίου υπήρξε υφηγητής (Habilitation) και μόνιμος καθηγητής. Διετέλεσε καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο (1981-1987) και, εν συνεχεία, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1988-2004). Συμμετείχε στη σύνταξη του περιοδικού "Αξιολογικά". "Έφυγε" από καρδιακή προσβολή στην Αθήνα, στις 13 Δεκεμβρίου 2004, κατά τη διάρκεια παρουσίασης βιβλίου.
Tertulian, Nicolas
Συγγραφέας
Ομότιμος Διευθυντής Ερευνών στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales.
Löwy, Michael
Συγγραφέας
Ο Μικαέλ Λεβί γεννήθηκε το 1938 στο Σάο Πάολο. Σπούδασε κοινωνικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο, απέκτησε το διδακτορικό του δίπλωμα στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης κάτω από την καθοδήγηση του Lucien Goldmann, ενώ εργάστηκε ως λέκτορας πολιτικής φιλοσοφίας στα Πανεπιστήμια του Τελ Αβίβ και του Μάντσεστερ. Εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Παρίσι το 1969, όπου δούλεψε με τον Νίκο Πουλαντζά στο Πανεπιστήμιο του Βενσάν. Σήμερα είναι επίτιμος διευθυντής στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών [CNRS], ενώ διδάσκει στην ?cole des Hautes Etudes en Sciences Sociales [EHESS]. Είναι από τα ιδρυτικά στελέχη του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ, του Οικοσοσιαλιστικού Διεθνούς Δικτύου και του Νέου Αντικαπιταλιστικού Κόμματος [ΝΡΑ].
Στη χώρα μας είναι γνωστός τόσο από τις ομιλίες του σε διάφορες εκδηλώσεις όσο και από άρθρα του και συνεντεύξεις.
Meszaros, Istvan
Συγγραφέας
Ο Istvan Meszaros, από τους σημαντικότερους μαρξιστές της εποχής μας, γεννήθηκε στη Βουδαπέστη το 1930. Μετά τις σπουδές του στο Λύκειο, πέτυχε με υποτροφία στο Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης και πρώτος στο κολέγιο Eomnos. Έξι μήνες μετά, επιχείρησαν να τον αποβάλουν, επειδή υπερασπίστηκε δημόσια τον Λούκατς εναντίον των επιθέσεων του Κόμματος.
Πτυχιούχος του Πανεπιστημίου της Βουδαπέστης, εξεπόνησε την διδακτορική του διατριβή υπό την επίβλεψη του Λούκατς (1954). Το 1951 προσλήφθηκε βοηθός του Λούκατς και στη συνέχεια αναπληρωτής καθηγητής στο Ινστιτούτο Αισθητικής του Πανεπιστημίου της Βουδαπέστης. Το 1956 ο Λούκατς όρισε τον Μέσαρος διάδοχό του και του ζήτησε να αναλάβει το μάθημα της Αισθητικής, το οποίο δίδαξε μέχρις ότου εγκατέλειψε τη χώρα του.
Στην περίοδο 1950-1956, ο Μέσαρος πήρε ενεργό μέρος στις πολιτισμικές και φιλολογικές διαμάχες, πάντοτε από τη μεριά εκείνων που ήταν υπέρ μιας αυθεντικής σοσιαλιστικής εξέλιξης. Ο Μέσαρος υπήρξε εκδότης του "Quarterly" της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών και αρχισυντάκτης του περιοδικού "Estinelet". Εγκατέλειψε τη χώρα του μετά τη δεύτερη σοβιετική επέμβαση το 1956 έχοντας πλέον πεισθεί ότι το σύστημα αυτό δεν ήταν δυνατόν να αναμορφωθεί.
Έκτοτε ο Μέσαρος δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο, στο Bedford College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και κατόπιν στο Sussex. Σήμερα είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Sussex και μέλος της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών.
Με το τεράστιο θεωρητικό του έργο ο Μέσαρος υπερασπίστηκε και ανάπτυξε την μαρξιστική φιλοσοφία και ειδικότερα την μαρξιστική ανάλυση της Ιστορίας. Σημαντική επίσης είναι η συμβολή του στην ανάπτυξη της μαρξιστικής θεωρίας των ιδεολογιών. Το τελευταίο μνημειώδες βιβλίο του, "Beyond Capital" (Πέραν του Κεφαλαίου), αποτελεί κατά κάποιο τρόπο, τη συνέχεια του "Κεφαλαίου" του Μαρξ, δοθέντος ότι διερευνά συνολικά και σε ιδιαίτερο βάθος την πορεία και τις αντιθέσεις του σημερινού καπιταλισμού και, αντίστοιχα, την δυνατότητα της αναγέννησης του εργατικού και του κομμουνιστικού κινήματος.
Βιβλία του Μέσαρος κυκλοφορούν στις κυριότερες ευρωπαϊκές γλώσσες. Επίσης έχουν μεταφραστεί στην Λατινική Αμερική, στην Περσία, στις Ινδίες.
Στην Ελλάδα ο Μέσαρος είναι γνωστός από το βιβλίο του "Η θεωρία του Μαρξ για την Αλλοτρίωση" (εκδ. Ράππα, 1973), από συνεργασίες του στο θεωρητικό περιοδικό "Ουτοπία", καθώς και από το αφιέρωμα του ίδιου περιοδικού στο έργο του (τεύχος 37, 1999). Το "Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα" έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, από το Μεξικό και τη Βραζιλία, στις κυριότερες ευρωπαϊκές χώρες, μέχρι την Περσία και τις Ινδίες.
