Το νόημα ζωής είναι μια κεντρική έννοια που έχει απασχολήσει και απασχολεί πολλούς θεωρητικούς κυρίως της ανθρωπιστικής-υπαρξιακής προσέγγισης, φαίνεται μάλιστα ότι διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της ψυχικής υγείας. Η θέληση για νόημα -η προσπάθεια του ανθρώπου να βρει κάποιο νόημα στην «μπερδεμένη» και «πεπερασμένη» ύπαρξή του- θεωρείται ένα από τα θεμελιώδη κίνητρα της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Η αίσθηση της έλλειψης νοήματος μπορεί να οδηγήσει στην υπαρξιακή ματαίωση και στο υπαρξιακό κενό, και είναι συχνά ενδεικτική ψυχοπαθολογίας. Υποβόσκει κάτω από σοβαρά προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου, όπως η κατάθλιψη, το άγχος, η εξάρτηση και η επιθετικότητα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στον θάνατο.
Στόχος του τόμου είναι -με αφετηρία την έννοια της αναζήτησης νοήματος- να παρουσιαστούν κάποια βασικά στοιχεία θεωρητικού, ερευνητικού και πρακτικού ενδιαφέροντος για την κατανόηση συγκεκριμένων ψυχολογικών προβλημάτων ή δυσκολιών και παράλληλα να δοθούν ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές για την αντιμετώπισή τους, οι οποίες θα βοηθήσουν όλους αυτούς που ασχολούνται κλινικά ή ερευνητικά με την ψυχοπαθολογία και την κλινική ψυχολογία.
Περίληψη
Το νόημα ζωής είναι μια κεντρική έννοια που έχει απασχολήσει και απασχολεί πολλούς θεωρητικούς κυρίως της ανθρωπιστικής-υπαρξιακής προσέγγισης, φαίνεται μάλιστα ότι διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της ψυχικής υγείας. Η θέληση για νόημα -η προσπάθεια του ανθρώπου να βρει κάποιο νόημα στην «μπερδεμένη» και «πεπερασμένη» ύπαρξή του- θεωρείται ένα από τα θεμελιώδη κίνητρα της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Η αίσθηση της έλλειψης νοήματος μπορεί να οδηγήσει στην υπαρξιακή ματαίωση και στο υπαρξιακό κενό, και είναι συχνά ενδεικτική ψυχοπαθολογίας. Υποβόσκει κάτω από σοβαρά προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου, όπως η κατάθλιψη, το άγχος, η εξάρτηση και η επιθετικότητα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στον θάνατο.
Στόχος του τόμου είναι -με αφετηρία την έννοια της αναζήτησης νοήματος- να παρουσιαστούν κάποια βασικά στοιχεία θεωρητικού, ερευνητικού και πρακτικού ενδιαφέροντος για την κατανόηση συγκεκριμένων ψυχολογικών προβλημάτων ή δυσκολιών και παράλληλα να δοθούν ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές για την αντιμετώπισή τους, οι οποίες θα βοηθήσουν όλους αυτούς που ασχολούνται κλινικά ή ερευνητικά με την ψυχοπαθολογία και την κλινική ψυχολογία.
Η Μαρία Μαλικιώση - Λοΐζου είναι διδάκτορας της συμβουλευτικής ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Πολιτείας Maine των ΗΠΑ και καθηγήτρια συμβουλευτικής ψυχολογίας στο ΤΕΑΠΗ του Πανεπιστημίου Αθηνών, του οποίου και υπήρξε πρόεδρος. Υπήρξε υπότροφος της γαλλικής κυβέρνησης για την εκπόνηση μεταδιδακτορικής έρευνας (1983-1985) στο C.N.R.S., University Paris VII στη Γαλλία. Παράλληλα συνεργάστηκε με το International Institute for Educational Planning (IIEP) της UNESCO στο Παρίσι. Με πρωτοβουλία της ιδρύθηκε το 1995 στο ΤΕΑΠΗ του Πανεπιστημίου Αθηνών το πρώτο Συμβουλευτικό Κέντρο Ομηλίκων στην Ελλάδα, το οποίο λειτουργεί από τότε σε εθελοντική βάση προσφέροντας υπηρεσίες στους φοιτητές και οργανώνοντας σεμινάρια, ημερίδες και άλλες εκδηλώσεις.
Κοντοπούλου, Μελανθία
Συγγραφέας
Η Μελανθία Κοντοπούλου είναι κλινική ψυχολόγος και εργάζεται ως αναπληρώτρια καθηγήτρια στο τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του ΑΠΘ. Έχει πτυχίο Ψυχολογίας και μεταπτυχιακό στην Κλινική Ψυχολογία από το πανεπιστήμιο της Γενεύης και DESS στην Κλινική Ψυχολογία από το πανεπιστήμιο Paris V. Αρχικά εργάστηκε ως ψυχολόγος σε διάφορα ιδρύματα της Θεσσαλονίκης. Μετά την ολοκλήρωση της διδακτορικής της διατριβής στο τμήμα ΦΠΨ των Ιωαννίνων, ακολούθησε πανεπιστημιακή καριέρα. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντά της επικεντρώνονται στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών, στις δυσκολίες που εμφανίζονται και στη συμβολή των εκπαιδευτικών και της οικογένειας στην αντιμετώπισή τους. Συμμετέχει σε ερευνητικά προγράμματα και συνέδρια. Παράλληλα, συνεργάζεται με γονείς και εκπαιδευτικούς με στόχο την ευαισθητοποίησή τους σε θέματα ψυχικής υγείας και τον καλύτερο χειρισμό των προβλημάτων που προκύπτουν, ακολουθώντας κυρίως μια ψυχοδυναμική οπτική.
Ξανθάκου, Γιώτα
Συγγραφέας
Η Γιώτα Ξανθάκου είναι επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είναι ειδική στο χώρο της δημιουργικής μάθησης και διδασκαλίας, στην ανάλυση παιδικού ιχνογραφήματος, καθώς και σε θέματα σχολικής φοβίας και σχολικής αποτυχίας. Είναι συγγραφέας βιβλίων και μελετών και άρθρων στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία.
Καφέτσιος, Κωνσταντίνος
Συγγραφέας
Ο Κωνσταντίνος Καφέτσιος είναι πτυχιούχος του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Διδάκτορας του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Lancaster Αγγλίας. Εργάστηκε για πολλά χρόνια ως ερευνητής (Research Associate) του Κέντρου για τη Μελέτη της Οικογένειας του Πανεπιστήμιου Cambridge, Αγγλίας, και ως διδάσκων (Affiliate Lecturer) Κοινωνικής Ψυχολογίας στη Σχολή Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστήμιου Cambridge. Υπήρξε Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνικής Ψυχολογίας και ιδρυτικό μέλος του τμήματος Ψυχολογίας του Anglia University στο Cambridge. Είναι Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Η ερευνητική του δουλειά εστιάζεται στη μελέτη των ατομικών διαφορών στην οργάνωση του δεσμού στους ενήλικες, στην επικοινωνία στις διαπροσωπικές σχέσεις και το συναίσθημα, όπως και σε εφαρμοσμένες περιοχές της Κοινωνικής Ψυχολογίας. Έχει δημοσιεύσει πολλές επιστημονικές μελέτες σε διεθνή περιοδικά και διεθνή συνέδρια για τις Διαπροσωπικές Σχέσεις και το Συναίσθημα. Είναι μέλος της Διεθνούς Εταιρείας για τη Μελέτη των Διαπροσωπικών Σχέσεων (International Association for Relationships Research) και της Διεθνούς Εταιρείας για τη Μελέτη του Συναισθήματος (International Society for Research on Emotion) και υπήρξε υπότροφος της British Academy και Royal Society της Μεγάλης Βρετανίας. Ερευνητικές του προτάσεις έχουν επιχορηγηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, Nuffield Foundation κ.ά. (βλ. http://www.soc.uoc.gr/psycho/kafetsios).
Κουρκούτας, Ηλίας Ε.
Συγγραφέας
Ο Ηλίας Κουρκούτας γεννήθηκε στη Λάρισα το 1961. Είναι Κλινικός Ψυχολόγος και Καθηγητής στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Κρήτης, με αντικείμενο την Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες (Συναισθηματικές-Συμπεριφορικές Δυσκολίες, Αυτισμός, Νοητικές Ανεπάρκειες, Χρόνιες Ασθένειες, Μαθησιακές Δυσκολίες, Παραβατικές-αντικοινωνικές συμπεριφορές, κ.λπ.). Πραγματοποίησε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στο Βέλγιο με υποτροφία του ΟΑΕΔ κι ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή στο Πανεπιστήμιο της Λιέγης με υποτροφία του ΙΚΥ. Εργάστηκε στο ίδιο Πανεπιστήμιο ως ερευνητής στον τομέα ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης του M. Born, ενώ συνδιηύθυνε με τον J. Melon για τέσσερα χρόνια τα σεμινάρια κλινικής ψυχανάλυσης. Παράλληλα, ειδικεύθηκε στην ψυχοθεραπεία παιδιών και εφήβων στο Φροϋδικό Ινστιτούτο Ψυχανάλυσης Βρυξελλών. Ερευνητικά ασχολείται με τον ρόλο των νέων μοντέλων ψυχικής υγείας, καθώς και των "ενταξιακών πρακτικών" στα σχολεία. Έχει διδάξει σε διάφορα Πανεπιστήμια του εξωτερικού, είτε ως προσκεκλημένος καθηγητής, είτε μέσα από ευρωπαϊκά προγράμματα και έχει συγγράψει έναν μεγάλο αριθμό άρθρων στα ελληνικά, γαλλικά, αγγλικά και ιταλικά. Έχει, επίσης, συγγράψει και επιμεληθεί τα ακόλουθα βιβλία στα ελληνικά και αγγλικά: Η. Κουρκούτας & J.-P. Chartier (2008). "Παιδιά και Έφηβοι με Ψυχοκοινωνικές και Μαθησιακές Διαταραχές. Στρατηγικές παρέμβασης" (Τόπος), Κουρκούτας, Η. & Caldin, R. (2010). "Οικογένειες παιδιών με ιδιαίτερες δυσκολίες και Σχολική Ένταξη" (Ελληνικά Γράμματα), Η. Κουρκούτας (2001). "Η Ψυχολογία του Εφήβου. Θεωρητικά ζητήματα και κλινικές περιπτώσεις" (Ελληνικά Γράμματα), Ε. Kourkoutas, Ε. & F. Erkman (Eds.) (2011). "Interpersonal Acceptance and Rejection: Social, Emotional, and Educational Contexts" (Brown/Walker/ Universal Press) και Ε. Kourkoutas (2011) "Children with behavioral problems: Ecosystemic psychodynamic interventions within family and school context" (Nova Science). "Προβλήματα συμπεριφοράς στα παιδιά: Παρεμβάσεις στο πλαίσιο της οικογένειας και του σχολείου".
Τζονιχάκη, Ιωάννα
Συγγραφέας
Η Ιωάννη Τζονιχάκη είναι καθηγήτρια στο ΤΕΙ Εργοθεραπείας.
Κωφίδης, Νικόλαος
Συγγραφέας
Ο Νίκος Κωφίδης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1962. Σπούδασε στο τμήμα Ηλεκτρολόγων μηχανικών του ΑΠΘ και στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης. Κατά τη διάρκεια της διδακτορικής του διατριβής στο τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, ασχολήθηκε με τη θεωρία του Χάους και τα Νευρωνικά Δίκτυα. Εργάζεται ως καθηγητής στη Β/βάθμια εκπαίδευση, ενώ παράλληλα διδάσκει ως έκτακτος συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και στο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης.
Ανδρεαδάκης, Νικόλαος Σ.
Συγγραφέας
Ο Νικόλαος Σ. Ανδρεαδάκης είναι επίκουρος καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Κρήτης. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στην εκπαιδευτική έρευνα και αξιολόγηση. Ασχολείται με ζητήματα σχετικά με τη μεθοδολογία της εκπαιδευτικής έρευνας, την ανάλυση ποσοτικών ερευνητικών δεδομένων, την αξιολόγηση των μαθητών, την αποτελεσματικότητα σχολείου και εκπαιδευτικού.
Καλαντζή - Αζίζι, Αναστασία
Συγγραφέας
Η Αναστασία Καλαντζή - Αζίζι είναι καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Διευθύντρια του Εργαστηρίου Ψυχολογικής Συμβουλευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Διευθύντρια του Μεταπτυχιακού προγράμματος ειδίκευσης στην Κλινική Ψυχολογία του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Επιστημονική Υπεύθυνη του Ινστιτούτου Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς και του Κύκλου Ευαισθητοποίησης στην Γνωσιακή - Συμπεριφοριστική Θεραπεία.
Σπούδασε Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και το 1972 ολοκλήρωσε τη διατριβή της στο ίδιο Πανεπιστήμιο με θέμα "Το πρόβλημα του παιδιού στο Νοσοκομείο". Ειδικεύθηκε στη Γνωσιακή - Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία στην Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου της Βιέννης ως κρατική υπότροφος και διατέλεσε για πέντε χρόνια Ψυχολόγος πλήρους απασχόλησης στην Ψυχολογική Υπηρεσία του Δήμου (και ομοσπονδιακού κρατιδίου) της Βιέννης. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1977 και εργάστηκε ιδιωτικά ως Κλινική Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια. Το 1981 διορίστηκε Επιμελήτρια του Εργαστηρίου Πειραματικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1997 εκλέχθηκε Καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας. Είναι Επιστημονική Υπεύθυνη του Ινστιτούτου Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς και του Κύκλου Ευαισθητοποίησης στην Γνωσιακή - Συμπεριφοριστική Θεραπεία, Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας της Συμπεριφοράς, Αντιπρόεδρος της Εταιρείας Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων, Μέλος ΔΣ της Επιστημονικής Ένωσης Νέα Παιδεία, Διδάσκουσα - Θεραπεύτρια και Επόπτρια της Αυστριακής Εταιρείας Θεραπείας της Συμπεριφοράς, Ιδρυτικό Μέλος και Εθνικός Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στη FEDORA-Psyche και Διευθύντρια του Εργαστηρίου Ψυχολογικής Συμβουλευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Μεταπτυχιακού προγράμματος ειδίκευσης στην κλινική Ψυχολογία του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Παπαστυλιανού, Αντωνία
Συγγραφέας
Η Αντωνία Παπαστυλιανού είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Κοινωνικής Ψυχολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
Βασιλόπουλος, Στέφανος Φ.
Συγγραφέας
Ο Στέφανος Βασιλόπουλος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Πάτρα. Σπούδασε Παιδαγωγικά στο Πανεπιστήμιο Πατρών και Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έλαβε κρατική υποτροφία και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Σάσσεξ, καθώς και στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, απ' όπου απέκτησε το διδακτορικό του. Εργάστηκε για τρία, περίπου, χρόνια στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και από το 2006 υπηρετεί ως Επίκουρος Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών στο αντικείμενο της Παιδαγωγικής και Συμβουλευτικής. Είναι συγγραφέας 40 περίπου δημοσιευμένων επιστημονικών εργασιών, κυρίως σε έγκυρα διεθνή περιοδικά. Τα επιστημονικά και ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται κυρίως σε θέματα σχολικής συμβουλευτική και οδηγητικής, άγχους και ντροπαλότητας σε παιδιά και νέους, επαγγελματικής εξουθένωσης στην εκπαίδευση και μη λεκτικής επικοινωνίας δασκάλου-μαθητή. Επίσης, το 2009 έλαβε από το Πανεπιστήμιο Πατρών τριετή χρηματοδότηση (Πρόγραμμα 'Κ. Καραθεοδωρή') για τη μελέτη της αποτελεσματικότητας ενός πρωτοποριακού ψυχοεκπαιδευτικού προγράμματος για μαθητές Δημοτικού με υψηλά επίπεδα άγχους.
Κωφιδης, Νικολαος
Συγγραφέας
Ο Νίκος Κωφίδης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1962. Σπούδασε στο τμήμα Ηλεκτρολόγων μηχανικών του ΑΠΘ και στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης. Κατά τη διάρκεια της διδακτορικής του διατριβής στο τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, ασχολήθηκε με τη θεωρία του Χάους και τα Νευρωνικά Δίκτυα. Εργάζεται ως καθηγητής στη Β/βάθμια εκπαίδευση, ενώ παράλληλα διδάσκει ως έκτακτος συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και στο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης.
Πουρκός, Μάριος Α.
Συγγραφέας
Ο Μάριος Α. Πουρκός γεννήθηκε στη Τριμίκλινη της Κύπρου. Πραγματοποίησε το σύνολο των σπουδών του στο Jagiellonian University στην Κρακοβία της Πολωνίας, από το οποίο απόκτησε τα ακόλουθα διπλώματα: Master of Arts στη Φιλοσοφία, Master of Arts στην Κοινωνιολογία, Master of Arts στην Ψυχολογία με κύρια ειδίκευση στην Κλινική Ψυχολογία, Μεταπτυχιακό δίπλωμα στη Θρησκειολογία, Διδακτορικό δίπλωμα Ανθρωπιστικών Επιστημών στην Ψυχολογία. Εργάστηκε τριάμισι χρόνια ως επιστημονικός ερευνητής και βοηθός καθηγητή στο τμήμα Ψυχολογίας του ίδιου πανεπιστημίου στον τομέα της Αναπτυξιακής και Παιδαγωγικής Ψυχολογίας σε προγράμματα που αφορούσαν τις Ψυχοπαιδαγωγικές βάσεις της Γνωστικής, Υπαρξιακής και Κοινωνικο-ηθικής Μάθησης και Ανάπτυξης. Από το 1989 μέχρι το 1992 εργάστηκε σε οργανική θέση Παιδοψυχολόγου στο Παιδοψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής όπου διατέλεσε υπεύθυνος στο Κέντρο Αποκατάστασης και Συμβουλευτικής Δυσλεκτικών Παιδιών και Εφήβων. Από το 1992 έως το 1996 δίδαξε στο ΠΕΚ Ηρακλείου ειδικά μαθήματα Παιδαγωγικής Ψυχολογίας. Από το 1989 μέχρι το 1992 δίδαξε στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και στη συνέχεια εκλέχτηκε Λέκτορας στο γνωστικό αντικείμενο της Παιδαγωγικής Ψυχολογίας στο ίδιο Τμήμα. Σήμερα είναι καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Βασικός πυρήνας των επιστημονικών του ενδιαφερόντων είναι οι ποιοτικές και οι βασισμένες στο σώμα, το παιχνίδι, την τέχνη και την αφήγηση μεθοδολογίες-μέθοδοι έρευνας και οι οικολογικές-συστημικές, κοινωνικο-ιστορικο-πολιτισμικές και πολυτροπικές-βιωματικές προσεγγίσεις των διαδικασιών μάθησης και προσωπικής ανάπτυξης. Έχει δημοσιεύσει πολλά κείμενα σχετικά με αυτά τα ζητήματα.
