Οι συγγραφείς παρουσιάζουν κρίσιμες πτυχές της πορείας της Θεσσαλονίκης σε δύο βασικές ενότητες: Διαδρομές και Μετασχηματισμοί της Πόλης και Σχεδιασμός και Πολιτικές της Αστικής Ανάπτυξης. Στόχος του συλλογικού αυτού έργου είναι να καλύψει ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων και να θέσει τις βάσεις ενός διαρκούς επιστημονικού διαλόγου χωρίς να διεκδικεί κανενός είδους αυθεντία στην προσφορά οριστικών απαντήσεων. Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον αποτελούν ισότιμα πεδία διερεύνησης, ενώ η σημερινή συγκυρία της πόλης ερμηνεύεται τόσο ως το αποτέλεσμα προηγούμενων επιλογών όσο και ως το υπόβαθρο των μελλοντικών προοπτικών της. Οι προσεγγίσεις των συγγραφέων μπορούν να καταγραφούν σε τρεις κύριες κατευθύνσεις της μελέτης του αστικού φαινομένου: την ιστορική διερεύνηση των μετασχηματισμών που υφίστανται οι πόλεις, την οικονομική ανάλυση της αναδιάρθρωσης και της ανταγωνιστικότητας των πόλεων και την πολεοδομική διάγνωση των τάσεων ανάπτυξης και οργάνωσης του αστικού χώρου. Ο σκοπός και η συμβολή του βιβλίου αναδεικνύονται τόσο από τις ειδικότερες πτυχές που πραγματεύονται τα επιμέρους κεφάλαια όσο και από την ανάδειξη των βασικών διλημμάτων που αντιμετωπίζει η Θεσσαλονίκη, αλλά σε διαφορετικό ίσως βαθμό και κάθε σύγχρονη πόλη, στη διαδικασία σφυρηλάτησης της ιστορικής της διαδρομής.
Περιεχόμενα
Α. Εισαγωγή Γρηγόρης Καυκαλάς, Λόης Λαμπριανίδης, Νίκος Παπαμίχος, "Η Θεσσαλονίκη στο μεταίχμιο: Διλήμματα και προσεγγίσεις".
Β. Διαδρομή και Μετασχηματισμός της Πόλης - Erik Swyngedouw, "Οι πόλεις στο μεταίχμιο: Επανατοποθέτηση της πόλης στον 21ο αιώνα". - Αλέκα Καραδήμου Γερόλυμπου, "Ο αστικός χώρος της Θεσσαλονίκης: Μακρές διάρκειες και γρήγοροι μετασχηματισμοί, με φόντο τη βαλκανική ενδοχώρα". - Βίλμα Χαστάογλου, "Νεωτερικότητα και μνήμη στη διαμόρφωση της μεταπολεμικής Θεσσαλονίκης" - Γιώργος Β. Αγγελόπουλος, "Πολλαπλοί χρόνοι, τόποι και πολιτισμοί: Όψεις της νεωτερικότητας". - Λόης Λαμπριανίδης, Πάνος Χατζηπροκοπίου, "Μετανάστευσε και κοινωνική αλλαγή στη Θεσσαλο
Περίληψη
Οι συγγραφείς παρουσιάζουν κρίσιμες πτυχές της πορείας της Θεσσαλονίκης σε δύο βασικές ενότητες: Διαδρομές και Μετασχηματισμοί της Πόλης και Σχεδιασμός και Πολιτικές της Αστικής Ανάπτυξης. Στόχος του συλλογικού αυτού έργου είναι να καλύψει ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων και να θέσει τις βάσεις ενός διαρκούς επιστημονικού διαλόγου χωρίς να διεκδικεί κανενός είδους αυθεντία στην προσφορά οριστικών απαντήσεων. Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον αποτελούν ισότιμα πεδία διερεύνησης, ενώ η σημερινή συγκυρία της πόλης ερμηνεύεται τόσο ως το αποτέλεσμα προηγούμενων επιλογών όσο και ως το υπόβαθρο των μελλοντικών προοπτικών της. Οι προσεγγίσεις των συγγραφέων μπορούν να καταγραφούν σε τρεις κύριες κατευθύνσεις της μελέτης του αστικού φαινομένου: την ιστορική διερεύνηση των μετασχηματισμών που υφίστανται οι πόλεις, την οικονομική ανάλυση της αναδιάρθρωσης και της ανταγωνιστικότητας των πόλεων και την πολεοδομική διάγνωση των τάσεων ανάπτυξης και οργάνωσης του αστικού χώρου. Ο σκοπός και η συμβολή του βιβλίου αναδεικνύονται τόσο από τις ειδικότερες πτυχές που πραγματεύονται τα επιμέρους κεφάλαια όσο και από την ανάδειξη των βασικών διλημμάτων που αντιμετωπίζει η Θεσσαλονίκη, αλλά σε διαφορετικό ίσως βαθμό και κάθε σύγχρονη πόλη, στη διαδικασία σφυρηλάτησης της ιστορικής της διαδρομής.
Περιεχόμενα
Α. Εισαγωγή Γρηγόρης Καυκαλάς, Λόης Λαμπριανίδης, Νίκος Παπαμίχος, "Η Θεσσαλονίκη στο μεταίχμιο: Διλήμματα και προσεγγίσεις".
Β. Διαδρομή και Μετασχηματισμός της Πόλης - Erik Swyngedouw, "Οι πόλεις στο μεταίχμιο: Επανατοποθέτηση της πόλης στον 21ο αιώνα". - Αλέκα Καραδήμου Γερόλυμπου, "Ο αστικός χώρος της Θεσσαλονίκης: Μακρές διάρκειες και γρήγοροι μετασχηματισμοί, με φόντο τη βαλκανική ενδοχώρα". - Βίλμα Χαστάογλου, "Νεωτερικότητα και μνήμη στη διαμόρφωση της μεταπολεμικής Θεσσαλονίκης" - Γιώργος Β. Αγγελόπουλος, "Πολλαπλοί χρόνοι, τόποι και πολιτισμοί: Όψεις της νεωτερικότητας". - Λόης Λαμπριανίδης, Πάνος Χατζηπροκοπίου, "Μετανάστευσε και κοινωνική αλλαγή στη Θεσσαλο
Ο Erik Swyngedouw είναι καθηγητής γεωγραφίας στη σχολή Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου του Manchester. Είναι προσανατολισμένος στην ανάλυση του σύγχρονου καπιταλισμού και έχει συγγράψει σημαντικά έργα για τα ζητήματα της οικονομικής παγκοσμιοποίησης, της περιφερειακής ανάπτυξης, της χρηματοδότησης και της αστικοποίησης. Πρόσφατα τα ενδιαφέροντά του στράφηκαν σε θέματα πολιτικής οικολογίας και το μετασχηματισμό της φύσης, ιδιαίτερα του νερού, στον Ισημερινό, στην Ισπανία, στο Ηνωμένο Βασίλειο και αλλού στην Ευρώπη. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 έως το 2006 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ως καθηγητής γεωγραφίας και εταίρος του Κολλεγίου St. Peter's.
Χατζηπροκοπίου, Πάνος
Συγγραφέας
Ο Πάνος Χατζηπροκοπίου είναι ερευνητής στο Κέντρο Ερευνών Κοινωνικής Πολιτικής (Social Policy Research Centre) του Πανεπιστημίου Middlesex στο Λονδίνο. Σπούδασε οικονομικά (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) και κοινωνιολογία (Πανεπιστήμιο Sussex) και ασχολήθηκε στη διδακτορική του διατριβή με τη δυναμική της ένταξης των μεταναστών στη Θεσσαλονίκη. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζουν στις διαστάσεις της μετανάστευσης, της ένταξης των μεταναστών, της πολυπολιτισμικότητας και της κοινωνικής αλλαγής στη σύγχρονη πόλη.
Ανδρικοπούλου, Ελένη
Συγγραφέας
Η Ελένη Ανδρικοπούλου (Δρ ΑΠΘ) είναι Καθηγήτρια Χωρικής Ανάπτυξης και Περιφερειακής Πολιτικής στον Τομέα Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Τμήματος Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ. Έχει αναπτύξει ερευνητική δραστηριότητα σε ζητήματα σχετικά με την ελληνική και ευρωπαϊκή περιφερειακή πολιτική και χωρική ανάπτυξη. Στα βιβλία που έχει γράψει και επιμεληθεί περιλαμβάνονται: "Οι Περιφέρειες στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Η εξέλιξη της περιφερειακής πολιτικής από τη Συνθήκη της Ρώμης έως το Maastricht" (Θεμέλιο 1995), "Ο Νέος Ευρωπαϊκός Χώρος: Η διεύρυνση και η γεωγραφία της Ευρωπαϊκής ανάπτυξης", επιμέλεια με Γ. Καυκαλά (Θεμέλιο 2000) και "Χωρικές επιπτώσεις των Ευρωπαϊκών Πολιτικών" με Γ. Καυκαλά (Ζήτη 2000).
Καραδήμου - Γερόλυμπου, Αλεξάνδρα
Συγγραφέας
Η Αλέκα Καραδήμου - Γερόλυμπου σπούδασε αρχιτεκτονική στη Θεσσαλονίκη και πολεοδομία στο Παρίσι, όπου εργάστηκε για πολλά χρόνια σε αρχιτεκτονικά γραφεία. Από το 1976 διδάσκει αστικό σχεδιασμό και ιστορία της πολεοδομίας στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ασχολείται με το σχεδιασμό και την ιστορική έρευνα και έχει δημοσιεύσει πολλές μελέτες για την πολεοδομική ιστορία των οικισμών στην Ελλάδα, τα Βαλκάνια και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Έχει συνεργαστεί σε μελέτες για τη Θεσσαλονίκη και συμμετέχει ενεργά σε κινήσεις και πρωτοβουλίες πολιτών για τη βελτίωση του χώρου της πόλης.
Αγγελόπουλος, Γιώργος Β., κοινωνικός επιστήμονας
Συγγραφέας
Ο Γιώργος Αγγελόπουλος σπούδασε κοινωνιολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και κοινωνική ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ, απ' όπου πήρε το διδακτορικό του το 1994. Διδάσκει στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζουν στον εθνικισμό, στις πολιτικές ταυτοτήτων, στη μετανάστευση και στις διασυνοριακές συνεργασίες στα Βαλκάνια. Ενδεικτικά έργα: "Ταυτότητες στη Μακεδονία" (συνεπιμέλεια με τους Β. Γούναρη και Ι. Μιχαηλίδη), Εκδόσεις Παπαζήση, 1997- "Life Among Anthropologists in Greek Macedonia", "Social Anthropology 11: 249-263", 2003.
Healey, Patsy
Συγγραφέας
Η Patsy Healey είναι επίτημη καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτονικής, Πολεοδομίας και Τοπίου του Πανεπιστημίου Newcastle upon Tyne. Έχει σπουδές στη γεωγραφία και την πολεοδομία και είναι ειδική στη θεωρία και πολιτική του χωρικού σχεδιασμού, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στον στρατηγικό χωρικό σχεδιασμό σε πόλεις-περιφέρειες και στις πολιτικές αστικής αναζωογόνησης.
Γιαννακού, Αθηνά
Συγγραφέας
Η Αθηνά Γιαννακού (Μ.Sc, Ρh.D.LSΕ) είναι μελετήτρια χωροταξικών και πολεοδομικών μελετών και διδάσκει (με εντολή διδασκαλίας του Π.Δ. 407/80) το μάθημα Ρύθμιση του Αστικού Χώρου στον Τομέα Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Τμήματος Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ. Έχει γράψει άρθρα σε επιστημονικά βιβλία, πρακτικά συνεδρίων και περιοδικά και έχει συμμετάσχει σε ερευνητικά προγράμματα εθνικού και ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Διετέλεσε επικεφαλής μελετήτρια πολλών χωροταξικών, πολεοδομικών, περιβαλλοντικών και αναπτυξιακών μελετών. Τα ενδιαφέροντα της εστιάζονται στον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό με έμφαση στην πολιτική γης, την πολεοδομική πολιτική και νομοθεσία, το περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξη και τη σχέση μεταφορικών υποδομών και αστικής και περιφερειακής ανάπτυξης.
Θωίδου, Ελισάβετ
Συγγραφέας
Η Ελισάβετ Θωίδου είναι εντεταλμένη διδασκαλίας στο τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ και στο τμήμα Μηχανικών Πολεοδομίας Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, και από τους βασικούς ερευνητές της Ερευνητικής Μονάδας Χωρικής Ανάπτυξης του ΑΠΘ. Είναι διπλωματούχος αρχιτέκτων μηχανικός (ΑΠΘ, 1983) με μεταπτυχιακό δίπλωμα του Ινστιτούτου Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου (1991) και διδακτορικό στο τμήμα Αρχιτεκτόνων ΑΠΘ (2005). Έχει συμμετάσχει σε ερευνητικά προγράμματα, έχει πάρει μέρος σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά συνέδρια, με δημοσιεύσεις στα πρακτικά τους. Έχει δημοσιεύσεις σε συλλογικούς τόμους στην Ελλάδα και το εξωτερικό καθώς και σε επιστημονικά περιοδικά.
Dunford, Michael
Συγγραφέας
Ο Micκ Dunford είναι καθηγητής οικονομικής γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο του Sussex και πρώην εκδότης του περιοδικού "Regional Studies" (1997 - 2002). Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων ενώ έχει δημοσιεύσει πολυάριθμα άρθρα και κεφάλαια σε βιβλία για την άνιση ανάπτυξη στην Ευρώπη.
Καυκαλάς, Γρηγόρης
Συγγραφέας
Ο Γρηγόρης Καυκαλάς (D.Phil, M.A. (Sussex), Δρ. ΑΠΘ) είναι Καθηγητής στον Τομέα Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Τμήματος Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ και διευθύνει την Ερευνητική Μονάδα Χωρικής Ανάπτυξης (ΕΜΧΑ). Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων. Έχει διευθύνει και συμμετάσχει σε ελληνικά και διεθνή ερευνητικά και εκπαιδευτικά προγράμματα. Τα ενδιαφέροντά το εστιάζονται στην ανάλυση και στον προγραμματισμό της χωρικής ανάπτυξης. Είναι συν-διευθυντής του εξαμηνιαίου επιστημονικού περιοδικού "Τόπος: Επιθεώρηση αστικών και περιφερειακών μελετών".
Χαστάογλου, Βίλμα
Συγγραφέας
Η Βίλμα Χαστάογλου είναι καθηγήτρια στο τμήμα Αρχιτεκτόνων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σπούδασε αρχιτεκτονική στη Θεσσαλονίκη και πολεοδομία και αστική πολεοδομία στο Παρίσι, Universita Paris VIII και Ecole de Hautes Etudes en Sciences Sociales. Έχει διδάξει σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ και της Ευρώπης και έχει δημοσιεύσει μεγάλο αριθμό επιστημονικών μελετών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό με θέματα ιστορίας και σχεδιασμού της νεοελληνικής πόλης, καθώς και των πόλεων της Ανατολικής Μεσογείου.
Κουρτέσης, Αρτέμης
Συγγραφέας
Ο Αρτέμης Κουρτέσης είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος οικονομικών επιστημών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και, εκτός από τις ερευνητικές του δραστηριότητες εργάζεται ως γενικός διευθυντής τεχνικής εταιρείας με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Από το 1989 έως το 2003 διετέλεσε μόνιμο στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες, όπου εργάστηκε στους τομείς των Διαρθρωτικών πολιτικών και της πολιτικής Έρευνας και Τεχνολογίας. Συνεργάζεται με την Ερευνητική Μονάδα Περιφερειακής Ανάπτυξης και Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, συμμετέχει ως ερευνητής σε έργα σχετικά με την περιφερειακή ανάπτυξη, την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, την ευρωπαϊκή πολιτική Ε&Τ, τα οικονομικά της καινοτομίας και της γνώσης, και έχει δημοσιεύσει σχετικά άρθρα.
Καμάρας, Αντώνης
Συγγραφέας
Ο Αντώνης Καμάρας είναι διδακτορικός φοιτητής στο London School of Economics. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Connecticut College και πολιτική θεωρία στο LSE. Επίσης έχει διατελέσει ερευνητής στο Ελληνικό Παρατηρητήριο του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου του LSE όπου και δημοσίευσε μελέτες για τη διεθνοποίηση του ελληνικού κεφαλαίου στα Βαλκάνια και την επίπτωση των μεταρρυθμίσεων της αγοράς στην αστική ανισότητα στην Ελλάδα. Εργάστηκε ως σύμβουλος διοίκησης στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος για μία εξαετία.
Πιτσιάβα Λατινοπούλου, Μαγδαληνή Χ.
Συγγραφέας
Καθηγήτρια του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός, ΑΠΘ (1973), DIC και M.Sc in Transportation, Imperial College University of London (1977), Διδάκτωρ του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών, ΑΠΘ (1984). Διευθύντρια του Τομέα Συγκοινωνιών και Οργάνωσης (1996-98). Διευθύντρια του Εργαστηρίου Συγκοινωνιακής Τεχνικής στον τομέα Μεταφορών, Συγκοινωνιακής Υποδομής, Διαχείρισης Έργων και Ανάπτυξης του τμήματος Πολιτικών Μηχανικών το ΑΠΘ. Έχει δημοσιεύσει σειρά άρθρων σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά και έχει συμμετάσχει σε μεγάλο αριθμό συνεδρίων και επιστημονικών συναντήσεων. Είναι επιστημονικώς υπεύθυνη και κύρια ερευνήτρια σε μεγάλο αριθμό ερευνητικών προγραμμάτων σε θέματα Κυκλοφοριακής Τεχνικής και Διαχείρισης της Κυκλοφορίας. Ασχολείται πάνω από 20 χρόνια ως σύμβουλος-μελετητής, με μελέτες μεταφορών και κυκλοφορίας. Συμμετέχει ως εξειδικευμένος επιστήμονας σε διάφορες επιτροπές για τις μεταφορές σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Σεφερτζή, Έλενα
Συγγραφέας
Η Έλενα Σεφερτζή είναι κοινωνιολόγος (Πανεπιστήμιο Rene Descartes, Σορβόννη) και διδάκτωρ της Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales, Παρίσι. Διετέλεσε ειδικός επιστήμονας στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ (1985-1989) και επίκουρος καθηγήτρια στο Πολυτεχνείο Κρήτης (1990-1998). Σήμερα είναι ερευνήτρια στην Ερευνητική Μονάδα Αστικής και Περιφερειακής Καινοτομίας (URENIO) του ΑΠΘ. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν σε θέματα πολιτικών/στρατηγικών καινοτομίας, περιφερειακής ανάπτυξης και μεταφοράς τεχνολογίας, και έχει συμμετάσχει και διαχειριστεί πολλά ερευνητικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας.
view large photo