Η ΠΑΜΦΙΛΗ ΣΤΟΝ ΑΜΦΙΛΑΝΘΟ

Περίληψη

Η Lady Mary Wroth ήταν η πρώτη Αγγλίδα ποιήτρια που έγραψε κύκλο ερωτικών σονέτων. Αν και η συλλογή της δημοσιεύτηκε το 1621, δεν έλαβε τη δέουσα προσοχή από τους κριτικούς λογοτεχνίας. Ωστόσο, η ποίησή της αναγνωρίστηκε από αρκετούς σύγχρονούς της: ο Ben Jonson επαίνεσε τα σονέτα για την ψυχολογική ανάλυση του έρωτα και δήλωσε ότι οι στίχοι της τον έκαναν «καλύτερο εραστή κι ακόμα καλύτερο ποιητή». Τα χειρόγραφα με την έντυπη έκδοση διαφέρουν κυρίως ως προς την επιλογή και τη σειρά των επιμέρους ποιημάτων, αλλά παρουσιάζουν τα ίδια δύο κεντρικά πρόσωπα: την Παμφίλη, το ποιητικό «εγώ» των σονέτων, και τον αγαπημένο της Αμφίλανθο.

Επιλέγοντας ονόματα ελληνικής προέλευσης για τους χαρακτήρες της, η Wroth ακολούθησε το μοντέλο του "Astrophil and Stella" του θείου της, Sir Philip Sidney, ενός από τους πρώτους και πιο επιδραστικούς κύκλους αγγλικών σονέτων. Το όνομα της Παμφίλης αντανακλά τη δοτική και συμπονετική της φύση, ενώ έλκεται από τον -όπως μαντεύουμε- άστατο Αμφίλανθο.

Αφορμή για τη συγγραφή του έργου υπήρξε η σχέση της ποιήτριας με τον πρώτο της ξάδερφο, με τον οποίο απέκτησε δυο παιδιά: ο William Herbert, κόμης του Pembroke, υπήρξε φιλότεχνος χορηγός και το όνομά του συνδέθηκε με το Σαιξπηρικό έργο· από πολλούς θεωρείται ότι κατά πάσα πιθανότητα υπήρξε ο "fair youth" των Σαιξπηρικών σονέτων.

Αξιοπρόσεκτη είναι μια εσωτερική ομάδα 14 σονέτων, ένας «στέφανος», όπως τον αποκαλεί, που πραγματικά μοιάζει με κυκλικό στέμμα ή στεφάνι, γιατί η ποιήτρια μιμείται την ιταλική corona, στην οποία ο τελευταίος στίχος κάθε σονέτου επαναλαμβάνεται στην αρχή του επόμενου, ενώ το τελευταίο σονέτο κλείνει με τον πρώτο στίχο της ομάδας αυτής:

Σ' αυτόν τον παράξενο λαβύρινθο πού να στραφώ;

Παντού έχει δρόμους, αλλά ο δικός μου έχει χαθεί.

Αν πάω δεξιά, στη φωτιά εκεί θε να καώ.

Να προχωρήσω, μα κίνδυνος κι εκεί καραδοκεί.

(...)

Όλες τις δυνάμεις της μαζεύει η καταραμένη ζήλια

να με ξεκάνει· έτσι βλέπω πόσο έχω ζημιωθεί.