ΜΗΔΕΙΑ

Περίληψη

ΙΣΩΣ ΚΑΜΙΑ ΑΛΛΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ μορφὴ τοῦ εὐριπιδικοῦ στερεώματος δὲν ἀντιστέκεται τόσο στὶς συνήθεις ταξινομήσεις καὶ δὲν εἶναι τόσο πολυδιάστατη καὶ ἀντιφατικὴ ὅσο ἡ Μήδεια. Τὴν ἀρχικὴ εἰκόνα τῆς ἀπόγνωσης διαδέχονται εἰκόνες ἀνησυχητικὲς καὶ ἀπειλητικές, ποὺ ἐπιτείνονται ἀπὸ τὶς σπαρακτικὲς κραυγὲς καὶ τὶς κατάρες ποὺ ἐκστομίζει ἀθέατη ἡ Μήδεια ἔσωθεν. Ἀπὸ τὴ στιγμὴ ὡστόσο ποὺ εμφανίζεται στὴ σκηνὴ χαρακτηρίζεται ἀπὸ ἀξιοθαύμαστη αὐτοκυριαρχία. Μετερχόμενη ἄλλοτε θεμιτὰ καὶ ἄλλοτε ἀθέμιτα μέσα, προσεταιρίζεται, ἐξουδετερώνει ἢ χειραγωγεῖ ἀλληλοδιαδόχως ὅλους ὅσοι βρίσκονται ἀπέναντί της, τὸν χορὸ Κορινθίων γυναικῶν, τὸν Κρέοντα, τὸν Αἰγέα καὶ τὸν Ἰάσονα, ὥστε νὰ μπορέσει νὰ ἐξυφάνει καὶ νὰ ἐκδιπλώσει βαθμιαῖα τὸ σχέδιο ἐκδίκησης, ἀπροσδόκητο ἐπιστέγασμα τοῦ ὁποίου συνιστᾶ ἡ παιδοκτονία. Μόνο στὴν κομβικῆς σημασίας σκηνὴ τοῦ διάσημου «μονολόγου» ἡ Μήδεια ταλαντεύεται πρὸς στιγμὴν καὶ παλινδρομεῖ. Στὴ σκηνὴ τῆς ἐξόδου ἡ Μήδεια, ποὺ βρίσκεται ἤδη πάνω στὸ φτερωτὸ ἅρμα ἔχοντας μαζί της τὰ νεκρὰ σώματα τῶν παιδιῶν, σχεδὸν ἐξισώνεται μὲ θεὸ ἀπὸ μηχανῆς καὶ ἀπευθύνεται στὸν ἀποσβολωμένο Ἰάσονα, σ' αὐτὸν τὸν ἀνελέητο
ὕστατο διάλογο, ἀπὸ θέση ἀπόλυτης ἐπιβολῆς. Μιὰ πρώτη μορφὴ τῆς μετάφρασης τῆς Μήδειας παρουσιάστηκε στὸ θέατρο τὸ 2006. Στὰ χρόνια ποὺ πέρασαν ἀναθεωρήθηκε ἀρκετὲς φορές, ὡστόσο ὁ προσανατολισμὸς στὸ θέατρο παρέμεινε σταθερός, χωρίς, ἐννοεῖται, νὰ
ἀγνοεῖται ὁ ἀναγνώστης. Γιὰ τὶς δικές μου ἀντιλήψεις, ἡ ἀναφορὰ στὸ θέατρο συνεπάγεται, μεταξὺ ἄλλων, αὐξημένη μέριμνα γιὰ τὸν ρυθμὸ τοῦ μεταφρασμένου λόγου καὶ ἀποφυγὴ τῶν ποικιλώνυμων εὐκολιῶν. Συνεπάγεται ἐπίσης προσήλωση στὴν ἀκρίβεια. Καὶ δὲν ἐννοῶ τὴν (ἐνίοτε ἀπατηλή) ἀκρίβεια τοῦ γράμματος, ἀλλὰ τὸ ἀποτέλεσμα τῆς ἐπίμοχθης προσπάθειας ποὺ ἀξιοποιεῖ τὰ βαθύτερα κοιτάσματα τοῦ ἀρχαίου κειμένου καὶ φιλοδοξεῖ νὰ συγκροτήσει λόγο οὐσία περιεκτικὸ καὶ θεατρικὰ δραστικό, ἀποφεύγοντας ἰσοπεδωτικὲς ἐπιλογὲς καὶ διασώζοντας στὸν μέγιστο δυνατὸ βαθμὸ «ἀνάγλυφο» τοῦ πρωτοτύπου.
Θ. Κ. ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ