ΤΟ 1821 ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ-ΑΝΘΟΛΟΓΗΣΗ
Εκδότης Κέδρος , ISBN 9789600441611
Εκατόν ενενήντα χρόνια από την κήρυξη της ελληνικής επανάστασης οι εκδόσεις "Κέδρος" εκδίδουν την ανθολογία του ποιητή Ηλία Γκρή "Το 1821 στην ελληνική ποίηση".
Πρόκειται για ένα απάνθισμα όπου πρωταγωνιστούν θρυλικά πρόσωπα και τόποι, σύμβολα της Επανάστασης του 1821.
Τα 140 ποιήματα που ανθολογούνται γράφτηκαν σε διάστημα 190 ετών από 109 Έλληνες ποιητές, με προεξάρχοντες τους Διονύσιο Σολωμό και Ανδρέα Κάλβο.
Σχεδόν όλοι οι μείζονες και καταξιωμένοι Έλληνες ποιητές ανθολογούνται σε αυτή τη συλλογή. Πολλοί ακόμη, είτε αναφέρονται στο επίμετρο ονομαστικά είτε παρατίθενται ακροθιγώς με στοιχεία της ζωής και του έργου τους. Οι 109 ανθολογούμενοι ποιητές που περιλαμβάνονται είναι οι: Διονύσιος Σολωμός, Ανδρέας Κάλβος, Κρίτων Αθανασούλης, Έφη Αιλιανού, Ρούλα Αλαβέρα, Άρης Αλεξάνδρου, Δημήτρης Αλεξίου, Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Ευάγγελος Βαλσαμίδης, Γιάννης Βαρβέρης, Κώστας Βάρναλης, Νίκος Βασιλάκης, Κώστας Βασιλείου, Γιώργος Θ. Βαφόπουλος, Μπίλη Βέμη, Όλγα Βότση, Νικηφόρος Βρεττάκος, Γιώργος Γαβαλάς, Τάσος Γαλάτης, Στέλιος Γεράνης, Γιώργος Γεωργούσης, Νίκος Γκάτσος, Θωμάς Γκόρπας, Ηλίας Γκρης, Γιάννης Δάλλας, Ιάσων Δεπούντης, Δημήτρης Δούκαρης, Νίκος Εγγονόπουλος, Οδυσσέας Ελύτης, Ανδρέας Εμπειρίκος, Γιώργος Ζιόβας, Γιώργος Θέμελης, Γιώργος Χ. Θεοχάρης, Βικτωρία Θεοδώρου, Λιλή Ιακωβίδη, Νίκος Καζαντζάκης, Έκτωρ Κακναβάτος, Τάσος Καρπενάρος, Νίκος Καρούζος, Κώστας Καρυωτάκης, Βαγγέλης Κάσσος, Μιχάλης Κατσαρός, Σωκράτης Καψάσκης, Γιώργος Κεντρωτής, Γιώργης Κότσιρας, Κώστας Κρεμμυδάς, Κώστας Κρυστάλλης, Θανάσης Κωσταβάρας, Νίκος Β. Λαδάς, Νίκος Λεβέντης, Βύρων Λεοντάρης, Κώστας Λογαράς, Ζήσιμος Λορεντζάτος, Λορέντζος Μαβίλης, Μιλτιάδης Μαλακάσης, Ζώης Μάναρης, Γιώργης Μανουσάκης, Μάριος Μαρκίδής, Γεράσιμος Μαρκοράς, Σοφία Μαυροειδή - Παπαδάκη, Μάριος Μέσκος, Βασίλης Μιχαηλίδης, Γιώργος Μπλάνας, Ρίτα Μπούμη - Παππά, Παύλος Νιρβάνας, Θεόδωρος Ξύδης, Νίκος Ορφανίδης, Κωστής Παλαμάς, Αλέξανδρος Πάλλης, Γιώργος Παναγουλόπουλος, Δημήτρης Π. Παπαδίτσας, Θανάσης Παπαθανα
Περίληψη
Εκατόν ενενήντα χρόνια από την κήρυξη της ελληνικής επανάστασης οι εκδόσεις "Κέδρος" εκδίδουν την ανθολογία του ποιητή Ηλία Γκρή "Το 1821 στην ελληνική ποίηση".
Πρόκειται για ένα απάνθισμα όπου πρωταγωνιστούν θρυλικά πρόσωπα και τόποι, σύμβολα της Επανάστασης του 1821.
Τα 140 ποιήματα που ανθολογούνται γράφτηκαν σε διάστημα 190 ετών από 109 Έλληνες ποιητές, με προεξάρχοντες τους Διονύσιο Σολωμό και Ανδρέα Κάλβο.
Σχεδόν όλοι οι μείζονες και καταξιωμένοι Έλληνες ποιητές ανθολογούνται σε αυτή τη συλλογή. Πολλοί ακόμη, είτε αναφέρονται στο επίμετρο ονομαστικά είτε παρατίθενται ακροθιγώς με στοιχεία της ζωής και του έργου τους. Οι 109 ανθολογούμενοι ποιητές που περιλαμβάνονται είναι οι: Διονύσιος Σολωμός, Ανδρέας Κάλβος, Κρίτων Αθανασούλης, Έφη Αιλιανού, Ρούλα Αλαβέρα, Άρης Αλεξάνδρου, Δημήτρης Αλεξίου, Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Ευάγγελος Βαλσαμίδης, Γιάννης Βαρβέρης, Κώστας Βάρναλης, Νίκος Βασιλάκης, Κώστας Βασιλείου, Γιώργος Θ. Βαφόπουλος, Μπίλη Βέμη, Όλγα Βότση, Νικηφόρος Βρεττάκος, Γιώργος Γαβαλάς, Τάσος Γαλάτης, Στέλιος Γεράνης, Γιώργος Γεωργούσης, Νίκος Γκάτσος, Θωμάς Γκόρπας, Ηλίας Γκρης, Γιάννης Δάλλας, Ιάσων Δεπούντης, Δημήτρης Δούκαρης, Νίκος Εγγονόπουλος, Οδυσσέας Ελύτης, Ανδρέας Εμπειρίκος, Γιώργος Ζιόβας, Γιώργος Θέμελης, Γιώργος Χ. Θεοχάρης, Βικτωρία Θεοδώρου, Λιλή Ιακωβίδη, Νίκος Καζαντζάκης, Έκτωρ Κακναβάτος, Τάσος Καρπενάρος, Νίκος Καρούζος, Κώστας Καρυωτάκης, Βαγγέλης Κάσσος, Μιχάλης Κατσαρός, Σωκράτης Καψάσκης, Γιώργος Κεντρωτής, Γιώργης Κότσιρας, Κώστας Κρεμμυδάς, Κώστας Κρυστάλλης, Θανάσης Κωσταβάρας, Νίκος Β. Λαδάς, Νίκος Λεβέντης, Βύρων Λεοντάρης, Κώστας Λογαράς, Ζήσιμος Λορεντζάτος, Λορέντζος Μαβίλης, Μιλτιάδης Μαλακάσης, Ζώης Μάναρης, Γιώργης Μανουσάκης, Μάριος Μαρκίδής, Γεράσιμος Μαρκοράς, Σοφία Μαυροειδή - Παπαδάκη, Μάριος Μέσκος, Βασίλης Μιχαηλίδης, Γιώργος Μπλάνας, Ρίτα Μπούμη - Παππά, Παύλος Νιρβάνας, Θεόδωρος Ξύδης, Νίκος Ορφανίδης, Κωστής Παλαμάς, Αλέξανδρος Πάλλης, Γιώργος Παναγουλόπουλος, Δημήτρης Π. Παπαδίτσας, Θανάσης Παπαθανα
Πληροφορίες προϊόντος
- Συγγραφέας Βέμη, Μπίλη,Βασιλείου, Κώστας,κ.ά.,Βαρβέρης, Γιάννης, 1955-2012,Βαφόπουλος, Γεώργιος,Αλεξάνδρου, Άρης,Βασιλάκης, Νίκος,Γεράνης, Στέλιος,Αλεξίου, Δημήτρης,Εμπειρίκος, Ανδρέας, 1901-1976,Αριστοτέλης, 1824-1879,Γαλάτης, Τάσος,ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ 1824-1879,Γκόρπας, Θωμάς,Δάλλας, Γιάννης, 1924-,Βαλσαμίδης, Ευάγγελος Κ.,Βότση, Όλγα,Αιλιανού, Έφη,Βάρναλης, Κώστας,Εγγονόπουλος, Νίκος, 1907-1986,ΓΑΛΑΤΗΣ ΤΑΣΟΣ 1937-,Γκάτσος, Νίκος,Αλαβέρα, Ρούλα,Βασιλείου, Κώστας,Ελύτης, Οδυσσέας, 1911-1997,Βέμη, Μπίλη,Βρεττάκος, Νικηφόρος,Αθανασούλης, Κρίτων,Γαβαλάς, Γιώργος,Γεωργούσης, Γιώργος,Δεπούντης, Ιάσων,Δούκαρης, Δημήτρης
- Eκδότης Κέδρος
- Ανθολόγος Γκρης, Ηλίας
- Ανθολόγος Γκρης, Ηλίας
- ISBN 9789600441611
- Κωδικός Ευριπίδη 010100042098
- Έτος κυκλοφορίας 2011
- Σελίδες 302
- Διαστάσεις 24χ17
- Βάρος 645 gr
Βέμη, Μπίλη
Συγγραφέας
Η Μπίλη Βέμη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1954. Σπούδασε αρχαιολογία στην Ελλάδα και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στη Σορβόννη, όπου έκανε το διδακτορικό της. Από το 1990, δίδαξε βυζαντινή αρχαιολογία και βυζαντινή τέχνη, με εφαρμογές στη μουσειακή εκπαίδευση, στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Πρωτοεμφανίστηκε στη λογοτεχνία πολύ μικρή, στα δώδεκα χρόνια της. Τα δυο πρώτα της βιβλία, "Νέλτο" (1966) και "Ο κόκορας των θεμελίων" (1971), χαρακτηρίζονται από τον τρόπο θέασης του κόσμου μέσα από τα πηγαία συναισθήματα ενός κοριτσιού. Από το τέταρτο ποιητικό βιβλίο της, "Τοπίο που σε λένε ποίημα" (1987) και μετά πέρασαν στο λόγο της τα μονιμότερα θέματα που την απασχόλησαν, πλουτισμένα από τις συχνές αναφορές σε πρόσωπα και καταστάσεις της αρχαίας και της μεσαιωνικής ιστορίας: η αγωνία για τη συντομία του χρόνου, η έλλειψη πληρότητας του ερωτικού βιώματος, η αίσθηση της οντολογικής μοναξιάς. Εξέδωσε τα βιβλία: "Νέλτο" (1966), "Ο κόκορας των θεμελίων" (1971), "Η σκουριά του Μεγαλέξανδρου" (1978), "Τοπίο που σε λένε ποίημα" (1987), "Φυτά του ύπνου" (2000), "Το δέντρο που το φέραν στο μουσείο" (δίγλωσση έκδοση, 2003). Επίσης, φρόντισε, μαζί με τον εκδότη του περιοδικού Εντευκτήριο, Γιώργο Κορδομενίδη, την έκδοση κειμένων του Κινέζου ποιητή Χι Ουέι, που έζησε στην Ελλάδα (2003). Έφυγε πρόωρα από τη ζωή τον Δεκέμβριο του 2012. Ήταν μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.
Βαρβέρης, Γιάννης, 1955-2012
Συγγραφέας
Ο Γιάννης Βαρβέρης (1955-2011) γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά. Εξέδωσε έντεκα ποιητικές συλλογές, με πρώτη την "Εν φαντασία και λόγω" (Κούρος, Αθήνα, 1975), ενώ η τελευταία, δωδέκατη συλλογή του εκδόθηκε λίγο μετά το θάνατό του ("Βαθέος γήρατος", 2011). Επίσης μετέφρασε και εξέδωσε έργα των Αριστοφάνη, Μενάνδρου, Μολιέρου, Μαριβώ, Ουίτμαν, Σαντράρ, Πρεβέρ, Μρόζεκ, Κάριγκτον, Φέρρε, Μπρασένς καθώς και μια ανθολογία για το θάνατο. Από το 1976 έγραφε κριτική θεάτρου (περιοδικά "Τομές" και "Η Λέξη", εφημερίδα "Η Καθημερινή"). Αυτά και άλλα θεωρητικά του κείμενα για το θέατρο εκδόθηκαν σε έξι τόμους ("Η κρίση του θεάτρου" -πέντε τόμοι, "Πλατεία θεάτρου"). Το 1996 του απονεμήθηκε το Κρατικό βραβείο Κριτικής - Δοκιμίου. Ποιήματά του μεταφράστηκαν και περιλήφθηκαν σε ανθολογίες στα αγγλικά, στα γαλλικά, στα γερμανικά, στα ιταλικά, στα ισπανικά και στα ρουμανικά. Μεταφράσεις του αττικής και νέας κωμωδίας παρουσιάστηκαν στην Επίδαυρο και σε άλλα θέατρα. Το 2001 του απονεμήθηκε το Βραβείο Καβάφη για τη συγκεντρωτική έκδοση "Ποιήματα 1975-1996". Το 2002 του απονεμήθηκε το Βραβείο Ποίησης του περιοδικού "Διαβάζω" για την ποιητική συλλογή "Στα ξένα". Το 2010 τιμήθηκε με το Βραβείο του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του ποιητικού του έργου. Ήταν μέλος της Εταιρίας Συγγραφέων. Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα, ξαφνικά, στις 25 Μαΐου 2011. Εργογραφία Ποίηση - "Εν φαντασία και λόγω", Αθήνα, Κούρος, 1975, Αθήνα, Ύψιλον, 1984 - "Το ράμφος", Θεσσαλονίκη, Τραμ, 1978, Αθήνα, Ύψιλον, 1984, - "Αναπήρων Πολέμου", Αθήνα, Ύψιλον, 1982, - "Ο θάνατος το στρώνει", Αθήνα, Ύψιλον 1986, - "Πιάνο βυθού", Αθήνα, Ύψιλον 1991, - "Ο κύριος Φογκ", Αθήνα, Ύψιλον, 1993, - "Άκυρο θαύμα", Αθήνα, Ύψιλον, 1996, - "Ποιήματα 1975-1996", (συγκεντρωτική έκδοση), Αθήνα, Κέδρος, 2000, - "Στα ξένα", Αθήνα, Κέδρος, 2001, - "Πεταμένα λεφτά", Αθήνα, Κέδρος, 2005, - "Ο άνθρωπος μόνος", Αθήνα, Κέδρος, 2009 - "Βαθέος γήρατος", Αθήνα, Κέδρος, 2011 Κριτική Θεάτρου - "Κρίση του θεάτρου" (1976-1984), Αθήνα, Καστανιώτης, 1985 - "Κρίση του θεάτρου" Β΄ (1984-1989), Αθήνα, Εστία, 1991 - "Πλατεία θεάτρου", δοκίμια, Σοκόλης, 1994. - "Κρίση του θεάτρου Γ΄" (1989-1994), Σόκολης, 1995. - "Κρίση του θεάτρου Δ΄" (1994-2003), Αλεξάνδρεια, 2003. - "Κρίση του θεάτρου Ε΄" (2003-2010), Αλεξάνδρεια, 2010. Δοκίμια - "Σωσίβια λέμβος", λογοτεχνικά δοκίμια, Αθήνα, Καστανιώτης, 1999 Ανθολογία - "Ελληνική ποιητική ανθολογία θανάτου του εικοστού αιώνα" (με τον Κ.Γ. Παπαγεωργίου), Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Μελέτη - "Κρίτων Αθανασούλης: μια παρουσίαση", Αθήνα, Γαβριηλίδης, 2001. Μεταφράσεις - Λ. Φερρέ: "Μια πρώτη παρουσίαση", Αθήνα, Κούρος, 1976 - Ζ. Πρεβέρ: Θέαμα και ιστορίες", ποιήματα, Αθήνα, Νεφέλη, 1982 - Λ. Κάριγκτον, "Η αρχάρια και άλλα διηγήματα", Αθήνα, Ύψιλον 1982. - Ζ. Μπρασένς, "Ο γορίλας και άλλα ποιήματα", Αθήνα, Ύψιλον, 1983 - Σλ. Μρόζεκ, "Δεύτερη υπηρεσία", θέατρο, Αθήνα, Δωδώνη, 1985 - Μ. Σαντράρ, "Πάσχα στη Νέα Υόρκη", ποιήματα, Αθήνα, Υάκινθος - Ρόπτρον, 1987, Αθήνα, Ύψιλον, 1999 - Μολιέρου, "Ζωρζ Νταντέν", θέατρο, 1991 - Ο. Ουίτμαν, "Στη γαλάζια όχθη της Οντάριο", ποίημα, Αθήνα, Ρόπτρον, 1992, Αθήνα, Ύψιλον, 1999. - Μαριβώ, "Η ψευτροϋπηρέτρια", Θέατρο, Αθήνα, Δωδώνη, 1998 - Μενάνδρου, "Σαμία", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 1997 - Αριστοφάνους, "Όρνιθες", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 1998 - Μενάνδρου, "Επιτρέποντες", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 1998 - Αριστοφάνους, "Λυσιστράτη", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 1998 - Αριστοφάνους, "Ειρήνη", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 2000 - Μενάνδρου, "Δύσκολος", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 2001 - Αριστοφάνους, "Πλούτος", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 2001.
Βαφόπουλος, Γεώργιος
Συγγραφέας
ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΦΟΠΟΥΛΟΣ (1903-1996). Ο Γιώργος Βαφόπουλος γεννήθηκε το 1903 στη Γευγελή της τότε Γιουγκοσλαβίας, δεύτερος γιος του Θωμά Βαφόπουλου και της Ρούλας το γένος Δεμερτζή. Είχε πέντε αδέρφια. Μαθήτευσε στην Αστική Σχολή Γευγελής. Μετά το τέλος του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου η οικογένεια Βαφόπουλου εκπατρίστηκε και ο ποιητής έζησε στην Έδεσσα, το Φανό, τη Γουμένισσα και τελικά στη Θεσσαλονίκη, όπου τέλειωσε το Γυμνάσιο (1917-1924). Στο χώρο της λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε το 1921 με δημοσιεύσεις ποιημάτων του στα περιοδικά Σφαίρα (Γυναίκα) και Νουμάς (Ελεγείο στους αδικοσκοτωμένους). Το 1923 επισκέφτηκε για πρώτη φορά την Αθήνα, γράφτηκε στη Μαθηματική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και εργάστηκε ως αντιγραφέας στη Μεγάλη Γραμματική της Ελληνικής Γλώσσης του Γ.Χατζιδάκη. Επέστρεψε τη Θεσσαλονίκη λόγω προβλημάτων υγείας και το 1924 ανέλαβε τη διεύθυνση του περιοδικού Μακεδονικά Γράμματα, από κοινού με τον Κ.Κόκκινο. Τότε γνωρίστηκε με την μετέπειτα (1931) σύζυγό του και επίσης ποιήτρια Ανθούλα Σταθοπούλου (που πέθανε το 1935). Το 1925 κλήθηκε να υπηρετήσει στο Α΄ Σύνταγμα Αθηνών, απαλλάχτηκε όμως από τη θητεία του ένα χρόνο αργότερα, καθώς έπασχε από φυματίωση, και επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη. Το 1927 με εισήγηση του Κωστή Παλαμά δημοσιεύτηκαν στη Νέα Εστία εφτά ποιήματά του. Το 1931 ταξίδεψε στο Άγιο Όρος. Το 1932 διορίστηκε στο Δήμο Θεσσαλονίκης. Το 1938 ίδρυσε τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης (την οποία διηύθυνε ως το 1963). Τον ίδιο χρόνο γνωρίστηκε με την Αναστασία Γερακοπούλου, αργότερα (1946) δεύτερη σύζυγό του. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής αποσπάστηκε στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της Αθήνας, όπου γνωρίστηκε με τον Ι.Μ.Παναγιωτόπουλο, τον Γιώργο Θέμελη (με τους οποίους συνδέθηκε στενά), τη Γαλάτεια Καζαντζάκη, τον Καίσαρα Εμμανουήλ, το Στέλιο Ξεφλούδα, τον Τάσο Αθανασιάδη, τον Τέλλο Άγρα, και άλλους λογοτέχνες. Το Μάρτιο του 1951 ταξίδεψε στην Αγγλία με πρόσκληση του Βρετανικού Συμβουλίου, για να μελετήσει το σύστημα λειτουργίας των εκεί βιβλιοθηκών. Τον ίδιο χρόνο ταξίδεψε στην Ιταλία, τη Γαλλία, την Ελβετία. Ακολούθησαν πολλά ταξίδια του, στις Η.Π.Α. (1957), την Αυστρία, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία (1967), στην Ελλάδα (1967, 1968), το Βέλγιο, την Ολλανδία, τη Γερμανία (1968), την Ιταλία (1969), την Ισπανία (1970), τη Σκανδιναβία (1973), την Κύπρο (1974) και αλλού. Το 1954 πέθανε ο πατέρας του, που είχε τυφλωθεί το 1939 σε ατύχημα. Το καλοκαίρι του 1955 επέστρεψε για λίγο στη Γιουγκοσλαβία, όπου επισκέφτηκε τον τάφο του παππού του. Το καλοκαίρι του 1962 πέθανε η μητέρα του. Το 1974 έπαθε βαριά καρδιακή προσβολή. Το 1983 με δωρεά του ποιητή και της Αναστασίας ιδρύθηκε το Βαφοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης. Υπήρξε μέλος της επιτροπής απονομής λογοτεχνικών βραβείων του Δήμου Θεσσαλονίκης, της επιτροπής του διαγωνισμού Μαρίας Ράλλη, Γενικός Γραμματέας του Κρατικού Θεάτρου Θεσσαλονίκης (1944), μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Κ.Θ.Β.Ε. (1964-1967), αντεπιστέλλον μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, της επιτροπής του κινηματογραφικού φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (1966), της επιτροπής απονομής συντάξεως στους λογοτέχνες (1973), επίτιμος διδάκτωρ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1988). Τιμήθηκε με τον Α΄ Έπαινο του διαγωνισμού διηγήματος της Νέας Εστίας (1927), με το Βραβείο της πόλεως Θεσσαλονίκης (1963), με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1967), με το Βραβείο Ποίησης του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1972). Πέθανε στη Θεσσαλονίκη. Για αναλυτικότερα βιογραφικά στοιχεία του Γ.Θ.Βαφόπουλου, βλ. Λυγίζος Μήτσος, «Βαφόπουλος Γεώργιος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 3. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Παπαγεωργίου Κώστας, «Βαφόπουλος Γιώργος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984 και Παπαθανασόπουλος Θανάσης, «Βίος και έργα του Γ.Θ.Βαφόπουλου», Νεά Εατία 143, 1η-15/4/1998, ετ.ΟΒ΄, αρ.1698-1699, σ.446-456. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Αλεξάνδρου, Άρης
Συγγραφέας
ΑΡΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ (1922-1978). Ο Άρης Αλεξάνδρου (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Αριστοτέλη Βασιλειάδη) γεννήθηκε στο Λένινγκραντ, γιος του Βασίλη Βασιλειάδη που καταγόταν από την Τραπεζούντα και της εσθονικής καταγωγής ρωσίδας Πολίνα Άντοβνα Βίλγκεμσον. Η οικογενειακή του γλώσσα ήταν τα ρωσικά. Μετά από δύο χρόνια παραμονής στη Θεσσαλονίκη (1928-1930) εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα και έμεινε σε μια προσφυγική πολυκατοικία. Στην Αθήνα έμαθε ελληνικά στο δημοτικό σχολείο και το 1933 γράφτηκε στο Βαρβάκειο Γυμνάσιο, όπου συνδέθηκε φιλικά με τον Αντρέα Φραγκιά. Οι δυο φίλοι μαζί με τους Γεράσιμο Σταύρου, Χρίστο Θεοδωρόπουλο και Λεωνίδα Τζεφρώνη δημιούργησαν μια μυστική ομάδα μαρξιστικού προσανατολισμού κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά, στα πλαίσια της οποίας συνέχισαν να δρουν και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Το 1940 ο Άρης έδωσε εξετάσεις στο Πολυτεχνείο και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών χωρίς επιτυχία, πέτυχε όμως στις εξετάσεις της ΑΣΟΕΕ, στις οποίες πήρε μέρος λίγο αργότερα. Το 1941 προσχώρησε μαζί με τους συντρόφους του σε κομμουνιστική οργάνωση από μέλη της πρώην ΟΚΝΕ, από την οποία αποχώρησε ένα χρόνο αργότερα. Μετά την επανέναρξη των μαθημάτων στις πανεπιστημιακές σχολές επέστρεψε στην Ανωτάτη Εμπορική, εγκατέλειψε όμως τις σπουδές του λίγους μήνες αργότερα και ξεκίνησε τη μακροχρόνια μεταφραστική του εργασία στον εκδοτικό οίκο Γκοβόστη, στα πλαίσια της οποίας πρωτοχρησιμοποίησε το όνομα Άρης Αλεξάνδρου. Παράλληλα πήρε μέρος σε αντιφασιστικές εκδηλώσεις παραμένοντας εκτός οργανώσεων. Το 1944 τον συνέλαβαν τα αγγλικά στρατεύματα κατά τα Δεκεμβριανά και στάλθηκε στο στρατόπεδο Ελ Ντάμπα στη Βόρειο Αφρική, από όπου επέστρεψε το 1945. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου εξορίστηκε στο Μούδρο (1948-1949), τη Μακρόνησο (1949), τον Άγιο Ευστράτιο (1950-1951). Ως το 1958 έζησε στις φυλακές Αβέρωφ, Αίγινας και Γυάρου μετά από καταδίκη του Στρατοδικείου Αθηνών για ανυποταξία. Το 1959 παντρεύτηκε την Καίτη Δρόσου. Αμέσως μετά την επιβολή της δικτατορίας του Παπαδόπουλου έφυγε για το Παρίσι, όπου έκανε διάφορες χειρονακτικές δουλειές ενώ εργάστηκε επίσης ως συντάκτης στο λεξικό Robert ως το 1974, οπότε ξανάρχισαν οι αναθέσεις μεταφράσεων από έλληνες εκδότες. Ο Άρης Αλεξάνδρου πέθανε στις 2 Ιουλίου του 1978 από αλλεπάλληλα καρδιακά εμφράγματα σε ηλικία 56 χρόνων. Ως μεταφραστής συνεργάστηκε και με άλλους έλληνες εκδότες, καθώς επίσης με τα περιοδικά Ελεύθερα Γράμματα (1946) και Εποχές (1963) · κείμενά του δημοσίευσε στα περιοδικά Καλλιτεχνικά Νέα, Καινούρια Εποχή , Επιθεώρηση Τέχνης, Εποχές, Η συνέχεια. Το 1946 εκδόθηκε η πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο Ακόμα τούτη η Άνοιξη. Ακολούθησαν οι συλλογές Άγονος γραμμή (1952) και Ευθύτης οδών (1959). Τιμήθηκε με το βραβείο ειρήνης στο φεστιβάλ της Μόσχας του 1962. Το έργο του Άρη Αλεξάνδρου τοποθετείται στο χώρο της μεταπολεμικής ελληνικής λογοτεχνίας. Με το ποιητικό του έργο διέγραψε την πορεία από τον στρατευμένο υπέρ του κομμουνισμού λόγο στην έκφραση της απογοήτευσης για το μάταιο των αγώνων και στην ειρωνεία. Ως σταθμός ωστόσο στην ιστορία της νεώτερης λογοτεχνίας μας θεωρήθηκε το μυθιστόρημά του Το Κιβώτιο, που ολοκληρώθηκε το 1972 μετά από εφτά χρόνια συγγραφής και εκδόθηκε από τον Κέδρο το 1975. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Άρη Αλεξάνδρου βλ. Αργυρίου Αλεξ., «Άρης Αλεξάνδρου», Η ελληνική ποίηση· Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.328-330. Αθήνα, Σοκόλης, 1982, Αργυρίου Αλεξ., «Αλεξάνδρου Άρης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 1. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1983, Αργυρίου Αλεξ., «Άρης Αλεξάνδρου», Η μεταπολεμική πεζογραφία· Από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ‘67 Β’, σ.136-160. Αθήνα, Σοκόλης, 1988 και Αργυρίου Αλεξ., «Χρονολόγιο Άρη Αλεξάνδρου», Διαβάζω 212, 29/3/1989, σ.20 - 24. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Βασιλάκης, Νίκος
Συγγραφέας
Ο Νίκος Βασιλάκης έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές: "Στο χωριό: ποιήματα", Διαγώνιος, 1970, "Στην πόλη: ποιήματα", Διαγώνιος, 1973, "Στο χωριό και στην πόλη: ποιήματα", Διαγώνιος, 1980, "Όλοι χωράνε", Οκτασέλιδα του Μπιλιέτου, τ. 11, 1996, "Φαγωμένο κατώφλι", Χειρόγραφα, τ. 4, 2003 (εκτός εμπορίου), "Τα ποιήματα που γίναν χόβολη (1986 - 2004)", Μπιλιέτο, 2005.
Γεράνης, Στέλιος
Συγγραφέας
Στέλιος Γεράνης (1920). Ο Στέλιος Γεράνης (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Στέλιου Παναγιωτόπουλου) γεννήθηκε στην Αθήνα με καταγωγή από τη Νέα Έφεσο της Μικράς Ασίας. Φοίτησε στην Πάντειο για δύο χρόνια και εργάστηκε αρχικά ως βοηθός λογιστή και στη συνέχεια ως εκτελωνιστής, ενώ ασχολήθηκε και με τη δημοσιογραφία. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε με δημοσιεύσεις στίχων στα περιοδικά Νεότης και Αργώ το 1938. Το 1944 κυκλοφόρησε η πρώτη του ποιητική συλλογή, με τίτλο Μεταπτώσεις. Ακολούθησαν κι άλλες συλλογές, ενώ ασχολήθηκε επίσης με τη μελέτη της νεοελληνικής λογοτεχνίας και την επιμέλεια περιοδικών εκδόσεων (όπως η Νεοελληνική Μούσα και η Πορεία). Διετέλεσε μεταξύ άλλων αρχισυντάκτης των εφημερίδων Δημοκρατικός Φρουρός και Η Φιλολογική και διευθυντής των περιοδικών Πειραϊκή Έρευνα και Θερμοπύλες. Ποιήματά του μεταφράστηκαν στα αγγλικά, τα ρουμανικά, τα γερμανικά και τα πολωνικά. Γενικός γραμματέας του Εκπολιτιστικού Ομίλου Πειραιά Οι Φίλοι της Τέχνης και της Φιλολογικής Στέγης Πειραιά, πρόεδρος της Κινηματογραφικής Λέσχης Πειραιά και της Εταιρείας Γραμμάτων και Τεχνών του Πειραιά, ο Στέλιος Γεράνης τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1975). Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Στέλιου Γεράνη βλ. Αργυρίου Αλεξ., «Στέλιος Γεράνης», Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.176-178. Αθήνα, Σοκόλης, 1982 (στη σειρά Ελληνική ποίηση Ανθολογία – Γραμματολογία). (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Αλεξίου, Δημήτρης
Συγγραφέας
Ο Δημήτρης Αλεξίου γεννήθηκε στο Αλεποχώρι Λακωνίας το 1949. Από το 1963 ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Σπούδασε σκηνοθεσία κινηματογράφου. Κείμενά του έχουν δημοσιευθεί στις εφημερίδες: "Τα Νέα" "Το Βήμα", "Ελευθεροτυπία", καθώς και στα περιοδικά: "Το Δέντρο", "Η Λέξη", "Περίπλους", "Γραφή", "Οδός Πανός", "Νέο-επίπεδο", "Απόπειρα", "Πολιτιστική", "Ελί-τροχος", "Μανδραγόρας", "Ελλέβορος", "Γιατί", "Εμβόλιμον", "Νέα Πο-ρεία" κ.ά. Έχει μεταφράσει τους Νεκρικούς Διαλόγους του Λουκιανού. Ποιήματά του έχουν συμπεριληφθεί σε ανθολογίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Προσκεκλημένος του Πανεπιστημίου Ιλλινόις των ΗΠΑ τον Απρίλιο του 1983, μίλησε εκεί με θέμα: "Σύγχρονη Ελληνική Ποίηση". Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.
Εμπειρίκος, Ανδρέας, 1901-1976
Συγγραφέας
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος γεννήθηκε το 1901 στην Μπράιλα της Ρουμανίας και πέθανε στην Αθήνα το 1975. Το 1926-31 βρίσκεται στο Παρίσι όπου συνδέεται με τον Andre Breton και τους υπερρεαλιστές και αρχίζει την ψυχανάλυση με τον Rene Laforgue. Το 1935 δίδει στην Αθήνα την περίφημη διάλεξη περί "Περί σουρρεαλισμού" και εκδίδει την "Υψικάμινο", το κατεξοχήν υπερρεαλιστικό κείμενο, ενώ αρχίζει την άσκηση της ψυχανάλυσης, την οποία θα διακόψει το 1951. Το 1945 κυκλοφορεί η "Ενδοχώρα" και ακολουθούν τα "Γραπτά ή Προσωπική μυθολογία", το 1960, και η "Αργώ ή Πλους αεροστάτου" το 1964-65 στο περ. "Πάλι", με περικοπές. Μετά το θάνατό του, το 1980 κυκλοφορεί πλήρης η "Αργώ", η συλλογή "Οκτάνα" καθώς και το θεατρικό έργο του Πικάσσο, "Τα τέσσερα κοριτσάκια" σε μετάφραση του ποιητή. Το 1985 εκδίδεται το "Αι γενεαί Πάσαι ή Η Σήμερον ως Αύριον και ως Χθες" και το "Άρμαλα ή Εισαγωγή σε μία πόλι" (εισαγωγή σ' ένα μυθιστόρημα που δεν γράφτηκε). Τον Δεκέμβριο του 1990 άρχισε να εκδίδεται, σύμφωνα με τη θέληση του ποιητή, ο "Μέγας Ανατολικός", το τεράστιο έργο ζωής του Ανδρέα Εμπειρίκου που το επεξεργαζόταν επί 25 χρόνια. Άρχισε να γράφεται το 1945 και ολοκληρώνεται ύστερα από ενδιάμεσες φάσεις το 1970. Το μυθιστόρημα αποτελείται από 100 κεφάλαια, που συγκροτούν πέντε μέρη, και η έκδοσή του ολοκληρώθηκε το 1992 σε οκτώ τόμους. Πρόκειται για το μεγαλύτερο και τολμηρότερο μυθιστόρημα της ελληνικής γλώσσας. Το 1995, για να τιμηθούν τα 20 χρόνια από το θάνατο του ποιητή, εκδόθηκε μια πλακέτα με το ποίημά του "ΕΣ-ΕΣ-ΕΣ-ΕΡ Ρωσσία". Το 1997 κυκλοφόρησε το ανέκδοτο πεζό του "Ζεμφύρα ή Το μυστικόν της Πασιφάης", που ανήκει στην ενότητα "Τα χαϊμαλιά του έρωτα", όπου ανήκει και η "Αργώ". Το 1999 κυκλοφόρησαν σε ανεξάρτητη έκδοση τα δύο εγκώμια για τον Ν. Εγγονόπουλο: "Νικόλαος Εγγονόπουλος ή Το θαύμα του Ελμπασάν και του Βοσπόρου" και "Διάλεξη 1963". Επίσης το 2001 κυκλοφόρησε και το "Ημερολόγιο" και οι φωτογραφίες του ποιητή από το Ταξίδι στη Ρωσσία τον Δεκέμβριο του 1962 με τον Ο. Ελύτη και τον Γ. Θεοτοκά. Ο Ανδρέας Εμπειρίκος είναι από τους κύριους εισηγητές της επιστήμης της ψυχανάλυσης στην Ελλάδα με τον Δ. Κουρέτα και τον Γ. Ζαβιτζιάνο, με τη συνεργασία και τη συνδρομή της Μαρίας Βοναπάρτη. Ο ίδιος άσκησε την ψυχαναλυτική πρακτική επί δεκαέξι έτη (1935-1951). Τα Ψυχαναλυτικά κείμενα του Ανδρέα Εμπειρίκου εκδόθηκαν για πρώτη φορά το 2001. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του Ανδρέα Εμπειρίκου κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Άγρα, όπου έχουν εκδοθεί και το κείμενο του Έκτορα Κακναβάτου "Για τον Μεγάλο Ανατολικό" καθώς και η μελέτη του Σάββα Μιχαήλ, "Πλους και κατάπλους του Μεγάλου Ανατολικού" και τα κριτικά μελετήματα του Guy (Michel) Saunier, με τίτλο: "Ανδρέας Εμπειρίκος: Μυθολογία και ποιητική". Το 2001 κηρύχτηκε Έτος Εμπειρίκου με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του ποιητή και οργανώθηκαν πολλές τιμητικές εκδηλώσεις (συνέδρια, εκδόσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αφιερώματα εφημερίδων και περιοδικών κ.λπ.) (πηγή: Εκδόσεις Άγρα)
Αριστοτέλης, 1824-1879
Συγγραφέας
Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1824-1879). Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1824, γιος του επιχειρηματία και γερουσιαστή Ιωάννη Βαλαωρίτη και της Αναστασίας το γένος Τυπάλδου Φορέστη. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο Λύκειο της Λευκάδας (1830-1837), κατόπιν φοίτησε στην Ιόνιο Ακαδημία στην Κέρκυρα (1838-1841) και ταξίδεψε στην Ιταλία και την ελεύθερη Ελλάδα (1841-1842). Ακολούθησαν σπουδές στη Γενεύη (όπου πήρε πτυχίο προλύτη Γραμμάτων και επιστημών από το εκεί κολλέγιο), το Παρίσι (νομικά) και τέλος την Πίζα, όπου ανακηρύχτηκε διδάκτωρ νομικής στο εκεί πανεπιστήμιο. Μεσολάβησε (1846) προσβολή του από τυφώδη πυρετό και επιστροφή στη γενέτειρά του. Ακολούθησαν ταξίδια του στην Ιταλία και την Αυστρία, όπου με κίνδυνο της ζωής του πήρε μέρος σε ενέργειες υπέρ της ελληνικής απελευθέρωσης. Παράλληλα μελέτησε γερμανική φιλοσοφία και το 1847 είχε ήδη τυπώσει την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο "Στιχουργήματα" στην Κέρκυρα. Ακολούθησε μια περίοδος περιπλάνησής του στην Ιταλία, κυρίως στη Βενετία. Εκεί πήρε μέρος σε φοιτητικές κινητοποιήσεις και γνώρισε την κόρη του Αιμιλίου Τυπάλδου Ελοϊσία, την οποία παντρεύτηκε το 1852. Από το γάμο του απέκτησε τρεις κόρες (τη Μαρία, που πέθανε το 1855 σε βρεφική ηλικία, μια δεύτερη, επίσης Μαρία, που πέθανε το 1866 και τη Ναθαλία, που πέθανε το 1875 στη Βενετία) και δύο γιους, το Νάνο και τον Αιμίλιο. Μετά το γάμο του ταξίδεψε στην Ευρώπη για ένα χρόνο και όταν επέστρεψε στη Λευκάδα ενίσχυσε το επαναστατικό κίνημα της Ηπείρου με άντρες και χρήματα, με αποτέλεσμα να προκαλέσει τη δυσαρέσκεια του τότε άγγλου αρμοστή και να αναγκαστεί να φύγει για την Ιταλία ξανά. Το 1856 πέθανε ο πατέρας του και η μητέρα του. Το 1857 δημοσίευσε τη δεύτερη ποιητική συλλογή του με τίτλο "Μνημόσυνα", που τιμήθηκε από τον Όθωνα με τον Χρυσό Σταυρό του Σωτήρος. Την ίδια χρονιά απέκτησε το δεύτερο γιο του, τον Αιμίλιο και εξελέγη βουλευτής Λευκάδας στην Ιόνιο Βουλή, θέση την οποία κράτησε από το 1857 ως το 1864. Το 1864 επισκέφτηκε την Αθήνα μαζί με τον πρόεδρο της Ιονίου Βουλής και άλλους επιφανείς πολιτικούς και συνέταξε το σχέδιο για το ψήφισμα της Ένωσης. Η εμφάνισή του στην Εθνοσυνέλευση στέφτηκε από μεγάλη επιτυχία. Εκλέχτηκε δυο φορές βουλευτής στην κυβέρνηση Κουμουνδούρου (1865 και 1868), αρνήθηκε όμως να αναλάβει υπουργικά καθήκοντα. Μετά τις εκλογές του 1868, απογοητευμένος από την πολιτική αποσύρθηκε και απομονώθηκε στη Μαδουρή, ένα μικρό νησί κοντά στη Λευκάδα. Εκεί συνέθεσε το ποίημα Διάκος και τον Αστραπόγιαννο, έργα που τύπωσε μαζί το 1867. Κατόπιν πρόσκλησης του πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1871 έγραψε και απήγγειλε με μεγάλη επιτυχία ένα ποίημα για τον Πατριάρχη στην αποκάλυψη του ανδριάντα του. Πέθανε το 1879. Λίγο πριν το θάνατό του έγραψε τα τρία πρώτα άσματα του "Φωτεινού", έργου που έμεινε ημιτελές λόγω του θανάτου του. Ο "Φωτεινός" εντάχθηκε στο δεύτερο συγκεντρωτικό τόμο των έργων του που εκδόθηκαν μετά το θάνατό του, το 1891. Έγραψε επίσης λίγες μεταφράσεις ("Η λίμνη" του Λαμαρτίνου, "Το τριακοστό τρίτο άσμα της Κόλασης" του Δάντη, κ.α.) και δημοσίευσε άρθρα πολιτικού και ιστορικού προβληματισμού. Στο έργο του Βαλαωρίτη συναντιέται η γλωσσική τεχνοτροπία της Επτανησιακής Σχολής με εκείνη της Αθηναϊκής. Τα ποιητικά του έργα είναι γραμμένα σε απλή γλώσσα ενώ τα πεζά του στην καθαρεύουσα. Ο επικός χαρακτήρας των έργων του, καθώς επίσης οι αγώνες του για την Πατρίδα, του χάρισαν τον τιμητικό τίτλο του εθνικού ποιητή, ενόσω ακόμη ήταν εν ζωή. Η κριτική διχάστηκε στην περίπτωση του Βαλαωρίτη και ποικίλει από την πλήρη αποδοχή (Παλαμάς, Ροΐδης, Σικελιανός) ως την πλήρη άρνηση (Πολυλάς, Πανάς, Βερναρδάκης). Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη βλ. "Βιοχρονογραφία του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη", στα "Τετράδια Ευθύνης", τχ. 10, 1979, Αθηνά Γεωργαντά - Γ.Π. Σαββίδης, "Αθησαύριστα κείμενα του Βαλαωρίτη ΙΙ (και άγνωστες πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του)", περιοδικό "Παλίμψηστον", τχ. 3 (Ηράκλειο Κρήτης), 12/1986, Γεράσιμος Γρηγόρης, "Χρονικό του βίου και των έργων του,
Γαλάτης, Τάσος
Συγγραφέας
Ο Τάσος Γαλάτης γεννήθηκε στο Αργοστόλι της Κεφαλλονιάς το Δεκέμβριο του 1937, με καταγωγή από τη Νέα Φιγαλεία της Ολυμπίας. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ποιήματά του δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στο περιοδικό "Πανσπουδαστική" (Απρίλιος 1962). Το πρώτο του βιβλίο "Μυθολογία του δάσους" (1962), χαρακτηρίστηκε από την κριτική "σαν μια παρουσία από τις σπανιότερες μέσα στην παραγωγή των νεοτέρων" (περ. "Διάλογος", τχ. 2, Θεσσαλονίκη 1962). Για το δεύτερο βιβλίο του "Τα παροράματα" (1968), ο Οδυσσέας Ελύτης παρατήρησε: "σπάνια το ποιητικό πρόβλημα αντιμετωπίζεται με τόση σοβαρότητα". Το 2006 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το βιβλίο του "Ανιπτόποδες και Σφενδονήτες". Ποιήματά του μεταφράστηκαν στα αγγλικά από τον George Thaniel (Γιώργο Δανιήλ). Ο Τάσος Γαλάτης υπηρέτησε ως φιλόλογος σε διάφορα σχολεία του εσωτερικού και του εξωτερικού.
Γκόρπας, Θωμάς
Συγγραφέας
Ο Θωμάς Γκόρπας (1935-2003) γεννήθηκε στο Μεσολόγγι. Από το 1954 έζησε στην Αθήνα, από το 1975 έως το 1980 στο Παρίσι, και από το 1990 μοίραζε τον καιρό του ανάμεσα στην Αθήνα και την Αίγινα. Έκανε μια ντουζίνα επαγγέλματα: εργάτης, λογιστής, παλαιοβιβλιοπώλης, βιβλιοπώλης, επιμελητής εκδόσεων, εκδότης (εκδόσεις "Πανόραμα" και εκδόσεις "Έξοδος"), μεταφραστής, κ.ά., πριν και μετά τη λεγόμενη δημοσιογραφία (συντάκτης στον ημερήσιο Τύπο: "Ανεξάρτητος Τύπος", "Μεσημβρινή", "Εξπρές", "Νέα Πολιτεία"). Ακόμα υπήρξε συντάκτης ή αρχισυντάκτης στα περιοδικά "Ρουμελιώτικο Ημερολόγιο", "Ρουμελιώτικη Βίγλα", "Ο Λογοτέχνης", "Η Τέχνη στην Αθήνα", "Η Καλλιτεχνική", "Πολιτικά Θέματα", "Μουσικά Θέματα". Έγραψε για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση και δίδαξε σε θεατρική σχολή ιστορία λογοτεχνίας και αγωγή του λόγου. Στη δεκαετία του 1950 σύχναζε στο Πρακτορείο Πνευματικής Συνεργασίας, στη Στοά Μαυρίδη, στο Πατάρι του Λουμίδη και στο Βυζάντιον. Από το 1955 έως το 1967 συμμετείχε σε ομάδες που πρωτοστάτησαν για μια πρωτοπορία στο θέατρο, στον κινηματογράφο, στα εικαστικά, και για την υπεράσπιση του λαϊκού τραγουδιού. Από τους πρώτους που μίλησαν και έγραψαν για τον Καραγκιόζη και το ρεμπέτικο. Το 1979 εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Πρώτο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Μπιτ στην Όστια της Ρώμης. Πέθανε στην Αθήνα το 2003.
Δάλλας, Γιάννης, 1924-
Συγγραφέας
Ο Γιάννης Δάλλας γεννήθηκε το 1924 στη Φιλιππιάδα. Είναι ποιητής, νεοελληνιστής και μεταφραστής έργων της αρχαίας γραμματείας. Σπούδασε κλασική φιλολογία στην Αθήνα. Υπηρέτησε στη μέση και στην ανώτατη εκπαίδευση (καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου). Eξέδωσε δεκατρείς ποιητικές συλλογές από τις οποίες οι δέκα πρώτες περιέχονται στη συγκεντρωτική τους επανέκδοση "Ποιήματα 1948-1988" (Νεφέλη, 1990) και οι τρεις επόμενες είναι οι: "Αποθέτης" (1993), "Στοιχεία ταυτότητας" (1999) και "Γεννήτριες" (2004). Επίσης σειρά συγκεντρωτικών μελετημάτων ("H δημιουργική δεκαετία στην ποίηση του Βάρναλη" και "Κωνσταντίνος Θεοτόκης, κριτική σπουδή μιας πεζογραφικής πορείας"), φιλολογικές εκδόσεις των πεζών του Κωνσταντίνου Θεοτόκη (Διηγήματα, Oι σκλάβοι στα δεσμά τους), των συνθετικών συλλογών του K. Βάρναλη ("Σκλάβοι πολιορκημένοι" και "Tο φως που καίει") και των έργων του A. Κάλβου ("Ωδαί", "H Ιωνιάς", "Oι Ψαλμοί του Δαβίδ"). Δημοσίευσε ακόμη δύο κριτικά βιβλία γύρω από το θέμα της ποιητικής και το θέμα του κλασικισμού του Κάλβου και άλλα τέσσερα για την ποίηση του Καβάφη (από τα οποία, τα σημαντικότερα είναι τα: "Καβάφης και ιστορία" και "Ο Καβάφης και η δεύτερη σοφιστική"). Αρκετά δοκίμια που αναφέρονται σε θέματα και κείμενα της παλαιότερης, της μεσοπολεμικής και της μεταπολεμικής λογοτεχνίας ("Εποπτείες A΄", 1954, "Υπερβατική Συντεχνία", 1958, "Πλάγιος λόγος", 1989, "Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης", 1997, "Ευρυγώνια", 2000, "Μανόλης Αναγνωστάκης - Ποίηση και ιδεολογία", 2000). Tο 2002 κυκλοφόρησε στις εκδόσεις "Άγρα" το βιβλίο του "Σκαπτή ύλη - Από τα σολωμικά μεταλλεία". Είναι επίσης συστηματικός μεταφραστής των αρχαίων λυρικών και των Αλεξανδρινών ποιητών: "Αρχαίοι λυρικοί" ("Χορικολυρικοί", "Μελικοί", "Ελεγειακοί", "Ιαμβογράφοι"), τα "Επιγράμματα" του Καλλίμαχου και "Tα δημώδη των αρχαίων" και "Αττικά συμποτικά", 2001). Τιμήθηκε με τη διάκριση του πρώτου Κρατικού Βραβείου Κριτικής και Δοκιμίου (1987) και του Μεγάλου Βραβείου Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του (1999).
Βαλσαμίδης, Ευάγγελος Κ.
Συγγραφέας
Ο Ευάγγελος Κ. Βαλσαμίδης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Νομική και Γλωσσολογία. Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές "Γυμνές υδρίες" 1969, "Αδαμιαία Περιβολή" 1971, "Μοτοσακό - Εν Ακανθηρώ Έλληνι Λόγω" 1979, "Μετωνυμικά - Ειδάλλως περί Ύφους" 1995, "Οι αγνωστικισμοί της Harley Davidson" 2000, "Οι Τυπολογίες της Τέφρας" 2005, "Θύραθεν θήρα" 2007, "Το Κτήνος ή Το Έπος Των Απωλειών" 2010, "ω Υπαρξιακά Αφεδρώνια" 2013. Μετέφρασε το "Φινλανδικό έπος Καλεβάλα" και τα "Ποιητικά" του Τζαίημς Τζόϋς. "Γλωσσολογικά Ονοματολογικά Α'" 1996, "Ονοματολογικά Β'" 1997, "Ονοματολογικά Γ'" 1998. Έγραψε δοκίμια και κριτικές. Υπήρξε συνεκδότης και διευθυντής του περιοδικού Παραλλάξ.
Βότση, Όλγα
Συγγραφέας
Όλγα Βότση (1922-1998). Η Όλγα Βότση (λογοτεχνικό ψευδώνυμο της Όλγας Μπούκη - Πλατή) γεννήθηκε στον Πειραιά. Φοίτησε στο τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και από το 1959 και για τρία χρόνια παρακολούθησε μαθήματα Γερμανικής Φιλολογίας και Ιστορίας Τέχνης στο Πανεπιστήμιο της Βόννης. Εργάστηκε ως καθηγήτρια φιλόλογος στη δημόσια και ιδιωτική εκπαίδευση στην Ελλάδα και την Κύπρο. Στο χώρο της λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε το 1943 με τη δημοσίευση του ποιήματος "Προσευχή" στο περιοδικό "Νεοελληνική Μούσα" του Πειραιά. Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές: "Ερημικά", 1951, "Ενδόμυχα", 1953, "Αγερινά", 1955, "Ύπαρξη και σιωπή", 1958, "Πρώτη ρίζα", 1962, "Ο μεγάλος ήχος", 1965, "Κρύπτη και σύνορο", 1970 (Κρατικό βραβείο ποίησης), "Γυμνά πέλματα", 1973, "Οι σκάλες", 1976, "Ξέφωτα", 1979, "Η άλλη γνώση", 1982, "La fuente y el oyo" (επιλογή ποιημάτων της στα ισπανικά), 1984, "Πήλινο σχήμα" (Βραβείο Λ. Πορφύρα της Ακαδημίας Αθηνών), 1985, και "Η εξέδρα", 1988. Εξέδωσε, επίσης, δύο τόμους με στοχασμούς: "Πολύεδρα", 1978, "Οδύνη και ευδία", 1984. Συνεργάστηκε με τα περιοδικά "Φιλολογική Πρωτοχρονιά", "Πνευματική Κύπρος", "Ευθύνη", "Νέα Εστία", "Φοιτητική Τέχνη", "Ηπειρωτική Εστία", "Το Περιοδικό μας" και άλλα. Μέλος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς, τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1990), το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1971), το βραβείο Λάμπρου Πορφύρα της Ακαδημίας Αθηνών (1987) και το Βραβείο της Ελληνικής Εταιρείας Χριστιανικών Γραμμάτων. Ασχολήθηκε επίσης με τη λογοτεχνική μετάφραση (έργων του Φραντς Κάφκα, του Γκέοργκ Τρακλ, κ.ά.), ενώ έργα της μεταφράστηκαν στα ιταλικά, γαλλικά, ισπανικά και πολωνικά. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία της Όλγας Βότση βλ. Αργυρίου Αλεξ., "Όλγα Βότση", στο "Η ελληνική ποίηση· Η πρώτη μεταπολεμική γενιά", σ. 520-522, Αθήνα, Σοκόλης, 1982 και Σιμόπουλος Ηλίας, "Βότση Όλγα", Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, τ. 4, Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών γεννημένων πριν το 1935, Ε.ΚΕ.ΒΙ.)
Αιλιανού, Έφη
Συγγραφέας
Η Έφη Αιλιανού (1924-1993) γεννήθηκε στην Ανδρίτσαινα της Πελοποννήσου. Φοίτησε στο Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο τμήμα Cours Special του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών και στο Εθνικό Ωδείο (δίπλωμα βιολιού). Από το 1948 ως το 1986 διετέλεσε στέλεχος της της Συμφωνικής Ορχήστρας του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών και καθηγήτρια στο Ωδείο Αθηνών. Παντρεύτηκε τον σύμβουλο του Γενικού Συμβουλίου του Κράτους Μιχάλη Κυριλλόπουλο. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1952 με την ποιητική συλλογή "Τραγούδια του μαύρου καπετάνιου και της ηλιογέννητης". Ακολούθησαν οι συλλογές: "Δώδεκα παραλλαγές στο γεφύρι της Άρτας", 1958, "Ελεγείες", 1966, "Θάλασσα του ζόφου", 1973, "Κατοπτρισμοί", 1976, "Η Ευρυδίκη στο φως", 1980, "Θάλασσα Κυθήρων", 1983, "Το βλέμμα της Μέδουσας", 1987, "Τα ποιήματα, τόμος Ι", 1989, "Τα ποιήματα, τόμος ΙΙ", 1990. Τιμήθηκε με το βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1990). Μέλος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς, καθώς επίσης του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου. Συνεργάτις της "Νέας Εστίας", δημοσίευσε το τελευταίο ποίημά της με τίτλο "Να μην ξεχνάς" στο περιοδικό "Κοινωνικές Τομές". 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία της Έφης Αιλιανού βλ. Διοματάρη Ουρανία, "Αιλιανού Έφη", Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, τ. 1, Χάρη Πάτση, Αθήνα 1968, και Μόσχος Ε.Ν., "Έφη Αιλιανού", "Νέα Εστία" 135, 1/1/1994, ετ. ΞΗ΄, αρ.1596, σ.53-54. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Βάρναλης, Κώστας
Συγγραφέας
ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ (1884-1974). Ο Κώστας Βάρναλης γεννήθηκε το 1884 στον Πύργο της Βουλγαρίας (τότε Ανατολικής Ρωμυλίας), όπου βίωσε το κλίμα του ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897. Το 1898 τέλειωσε το Ελληνικό Σχολείο και γράφτηκε στα Ζαρίφεια Διδασκαλεία. Ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του το 1902 και διορίστηκε δάσκαλος στο σχολείο του Πύργου σε ηλικία δεκαοχτώ ετών. Τον ίδιο χρόνο έφυγε για σπουδές στην Αθήνα με υποτροφία του κληροδοτήματος του Νικόλαου Παρασκευά από τη Βάρνα. Φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή και πήρε μέρος στη διαμάχη για το Γλωσσικό Ζήτημα ως υποστηρικτής των δημοτικιστών. Το 1907 συμμετείχε στην ίδρυση του ποιητικού περιοδικού Ηγησώ το οποίο κυκλοφόρησε δέκα τεύχη. Το 1908 αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή και διορίστηκε ελληνοδιδάσκαλος στην Αμαλιάδα. Από εκεί έστειλε στο περιοδικό Νέα Ζωή της Αλεξάνδρειας το ποίημα Θυσία. Μετά από άρνηση του περιοδικού να το δημοσιεύσει, μέλη της Νέας Ζωής αποχώρησαν και δημιούργησαν το περιοδικό Γράμματα, όπου και δημοσιεύτηκε η Θυσία. Τρία χρόνια αργότερα έγινε σχολάρχης στην Αργαλαστή του Πηλίου και μετά από κατηγορίες εναντίον του για εμπλοκή στην υπόθεση των Αθεϊκών του Βόλου μετατέθηκε στα Μέγαρα. Μετά το δεύτερο Βαλκανικό Πόλεμο, στον οποίο πήρε μέρος με τους «απαλλαγέντας και αγυμνάστους του 1900-1902», φοίτησε στο Διδασκαλείο Μέσης Εκπαίδευσης του Γληνού και το 1915 διορίστηκε σχολάρχης στην Κερατιά Αττικής. Από το 1910 άρχισε να ασχολείται με τη λογοτεχνική μετάφραση και ως το 1916 ολοκλήρωσε τους Ηρακλείδες του Ευριπίδη, τον Αίαντα του Σοφοκλή, τα Απομνημονεύματα του Ξενοφώντα και τον Πειρασμό του Αγίου Αντωνίου του Φλωμπέρ. Το 1916 επιστρατεύτηκε ξανά, αυτή τη φορά στη Λήμνο (είχε προηγηθεί η λήξη της Βουλγαρικής ουδετερότητας). Το 1917 διορίστηκε καθηγητής στο Γυμνάσιο Πειραιά, και το 1919 έφυγε με υποτροφία για μετεκπαίδευση στην αισθητική και τη νεοελληνική φιλολογία στο Παρίσι. Η εκεί παραμονή του σηματοδότησε την ιδεολογική προσχώρησή του στο μαρξιστικό διαλεκτικό υλισμό, καρπός της οποίας στάθηκε το ποίημα Προσκυνητής. Μετά την πτώση της κυβέρνησης Βενιζέλου η υποτροφία του διακόπηκε και ο Βάρναλης επέστρεψε στην Αθήνα, όπου στις αρχές του 1821 διορίστηκε καθηγητής στο Γ΄ Γυμνάσιο του Πειραιά. Το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου έγραψε στην Αίγινα Το Φως που καίει, που εξέδωσε ένα χρόνο αργότερα στην Αλεξάνδρεια με το ψευδώνυμο Δήμος Τανάλιας (δέυτερη αναθεωρημένη έκδοση πραγματοποίησε το 1933). Το 1922 δημοσίευσε επίσης τους Μοιραίους στο περιοδικό Νεολαία και τη Λευτεριά στο περιοδικό Μούσα. Το φθινόπωρο του 1923 μετά από ανάκληση της διακοπής της υποτροφίας του ξαναπήγε στο Παρίσι, όπου έμεινε στο σπίτι του φίλου του χαράκτη Γιάννης Κεφαληνού. Το 1924 γύρισε στην Αθήνα και δίδαξε νεοελληνική λογοτεχνία στην Παιδαγωγική Ακαδημία υπό τη διεύθυνση του Γληνού. Ένα χρόνο αργότερα σημειώθηκε η κριτική διαμάχη του Βάρναλη με τον Γιάννη Αποστολάκη. Ο Βάρναλης δημοσίευσε το δοκίμιο Ο Σολωμός χωρίς μεταφυσική, αντιτιθέμενος στην ιδεαλιστική ποιητική θεωρία που είχε εκφράσει ο Αποστολάκης στο έργο του Η ποίηση στη ζωή μας. Το 1926 παύτηκε από τη θέση του ως καθηγητή της Παιδαγωγικής Ακαδημίας, αρχικά προσωρινά και στη συνέχεια οριστικά, με αφορμή ένα δημοσίευμα της Εστίας που δημοσίευσε ως παράδειγμα της αντεθνικής δράσης των μεταρρυθμιστών Παιδαγωγών ένα απόσπασμα από Το φως που καίει. Ο Βάρναλης στράφηκε στη δημοσιογραφία και έφυγε για τη Γαλλία ως ανταποκριτής της Προόδου. Το 1927 επέστρεψε στην Αθήνα και τύπωσε τους Σκλάβους Πολιορκημένους. Το 1929 παντρεύτηκε την ποιήτρια Δώρα Μοάτσου. Το 1932 εξέδωσε την Αληθινή απολογία του Σωκράτη . Το 1935 πήρε μέρος ως αντιπρόσωπος των ελλήνων συγγραφέων στο Συνέδριο Σοβιετικών Συγγραφέων στη Μόσχα μαζί με το Γληνό και μετά από εντολή του Κονδύλη εξορίστηκε στη Μυτιλήνη και τον Άγιο Ευστράτιο. Παρέμεινε πιστός στην ιδεολογία του κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και του εμφυλίου, το 1856 τιμήθηκε από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών και το 1959 τιμήθηκε με το βραβείο Λένιν. Είχαν προηγηθεί μεταξύ άλλων εκδόσεις των έργων
Εγγονόπουλος, Νίκος, 1907-1986
Συγγραφέας
Γεννήθηκε στις 21 Οκτωβρίου του 1907 στην Αθήνα. Ο πατέρας του Παναγιώτης ήταν Κωνσταντινουπολίτης και ασκούσε το επάγγελμα του εμπόρου. Από το 1923 (σε ηλικία 12 χρονών) μέχρι το 1927 γράφεται εσωτερικός σε ένα Λύκειο στο Παρίσι. Εκεί διδάσκεται την κλασική γαλλική ποίηση. Το 1924 το μανιφέστο του Αντρέ Μπρετόν θα επηρεάσει και τον ίδιο. Το 1927 επιστρέφει στην Ελλάδα για να υπηρετήσει την θητεία του. Εργάστηκε αρχικά ως σχεδιαστής εξωφύλλων σε περιοδικά και το 1932 γράφτηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με δάσκαλο τον Κωνσταντίνο Παρθένη. Παράλληλα μαζί με τον Γιάννη Τσαρούχη θα φοιτήσει και στο καλλιτεχνικό εργαστήρι του Φώτη Κόντογλου. Την ίδια εποχή αρχίζει να δημοσιεύει και τις πρώτες του ποιητικές συλλογές (είναι επηρεασμένος αρχικά από τον Σολωμό και τον Μπωντλαίρ). Από τότε ξεκινά και ο διασυρμός της ποίησής του. Πολλά περιοδικά και εφημερίδες, ελληνικές και ξένες, παρωδούσαν τα ποιήματά του με εξευτελιστικά στο τέλος σχόλια. Το 1939 οργανώνει και την πρώτη έκθεση των έργων του ζωγραφικής, στο σπίτι του Νίκου Καλαμάρη. Από το 1940 αρχίζει η προσωπική του περιπέτεια. Με την επιστράτευση στέλνεται κατευθείαν στην πρώτη γραμμή του Αλβανικού μετώπου. Το μεταξικό καθεστώς τον κρατάει στην πρώτη γραμμή πυρός, αδιαλείπτως, έως το τέλος του πολέμου. Στο τέλος συλλαμβάνεται από τους Γερμανούς, στις 13 Απριλίου 1941, μετά από φονικότατη μάχη της Στρατιάς Κεντρικής Μακεδονίας, και στέλνεται παράνομα σε στρατόπεδο "εργασίας αιχμαλώτων", από όπου δραπετεύει και επιστρέφει στην Αθήνα με τα πόδια. Δεν σταματά να γράφει ποιήματα με όποιον τρόπο μπορεί. Στην ελεύθερη Ελλάδα αποκτά ένα πλήθος από καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες με την ίδρυση συλλόγων στους οποίους συμμετέχει ενεργά, χωρίς να σταματήσει ποτέ να ζωγραφίζει ή να γράφει. Το 1967 γίνεται καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο στο ελεύθερο σχέδιο. Από το 1967 μέχρι και τον Αύγουστο του 1973 (οπότε και συνταξιοδοτείται) θα επηρεάσει σημαντικά τη φοιτητική ζωή μέσα και έξω από το Πολυτεχνείο. Στις 31 Οκτωβρίου 1985 θα αφήσει την τελευταία του πνοή στην Αθήνα. Τα έργα του είναι: - "Μην ομιλείτε εις τον οδηγόν", 1938 - "Τα κλειδοκύμβαλα της σιωπής", 1939 - "Επτά ποιήματα", 1944 - "Μπολιβάρ", 1944 - "Η επιστροφή των πουλιών", 1946 - "Έλευσις", 1948 - "Ο Ατλαντικός" (ανάτυπο από το περιοδικό "Αγγλοελληνική Επιθεώρηση"), 1954 - "Εν ανθηρώ Έλληνι λόγω", 1957 (Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης, 1958) - "Ποιήματα", τ. Α', Ίκαρος, 1966 (συγκεντρωτική έκδοση των συλλογών "Μην ομιλείτε εις τον οδηγόν" και "Τα κλειδοκύμβαλα της σιωπής") - "Ελληνικά σπίτια", 1972 - "Ποιήματα", τ. Β', Ίκαρος, 1977 (συγκεντρωτική έκδοση των συλλογών "Μπολιβάρ", "Η επιστροφή των πουλιών", "Έλευσις", "Ο Ατλαντικός", "Εν ανθηρώ Έλληνι λόγω") - "Στην κοιλάδα με τους Ροδώνες", 1978 (Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης, 1979) - "Ο Καραγκιόζης, ένα ελληνικό θέατρο σκιών", Ύψιλον, 1980, Μετά το θάνατό του εκδόθηκαν τα βιβλία: - "Πεζά κείμενα" (συγκεντρωτική έκδοση), Ίκαρος, 1987 - "... και σ' αγαπώ παράφορα: Γράμματα στη Λένα 1959-1967" (επιμ. Δημήτρης Δασκαλόπουλος), Ίκαρος, 1993 - "Οι άγγελοι στον παράδεισο μιλού ελληνικά... (συνεντεύξεις, σχόλια και γνώμες, σε επιμ. Γιώργου Κεντρωτή)", Ύψιλον, 1999 - "Το μέτρον, ο άνθρωπος: πέντε ποιήματα και δέκα πίνακες", Ύψιλον, 2005 - "Ωραίος σαν Έλληνας: ποιήματα/The Beauty of a Greek: Poems" (δίγλωσση έκδοση, σε ανθολόγηση, μετάφραση & επιμ. David Connolly), Ύψιλον, 2007 Μετέφρασε, επίσης, πολλά έργα ξένων ποιητών. Βαθύτατα πνευματικός άνθρωπος ο Νίκος Εγγονόπουλος, δεν ήταν μόνο ένας ζωγράφος και ποιητής, αλλά και ένας αληθινός στοχαστής. Παθιασμένος με τον υπερρεαλισμό μας κληρονόμησε ένα διαχρονικό έργο μίας αποκλειστικά δικής του ατμόσφαιρας. Το έργο του Εγγονόπουλου αντιμετώπισε αρνητικές αντιδράσεις που έφτασαν τα όρια του εμπαιγμού και της κατασυκοφάντησης. Μοναδικός συμπαραστάτης του υπήρξε ο επίσης υπερρεαλιστής Εμπειρίκος. Στη
Γκάτσος, Νίκος
Συγγραφέας
Νίκος Γκάτσος (1911 ή 1914-1992). Ο Νίκος Γκάτσος γεννήθηκε στα Χάνια Φραγκόβρυσης της Αρκαδίας. Τέλειωσε το Γυμνάσιο στην Τρίπολη και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε με τη μητέρα και την αδελφή του στην Αθήνα, όπου σπούδασε στο τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου. Την περίοδο 1935-1936 ταξίδεψε στη Νότιο Γαλλία και το Παρίσι. Την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία έκανε το 1931 με τη δημοσίευση του ποιήματος "Της μοναξιάς" στο περιοδικό "Νέα Εστία", ενώ την ίδια περίοδο μπήκε στον κύκλο του περιοδικού "Νέα Γράμματα" με το οποίο συνεργάστηκε και ως κριτικός λογοτεχνίας, δραστηριότητα που ανέπτυξε και σε άλλα λογοτεχνικά περιοδικά της Αθήνας. Το 1943 εξέδωσε την "Αμοργό", ποιητική συλλογή που θεωρήθηκε ως ορόσημο στην ιστορία της ελληνικής υπερρεαλιστικής ποίησης και επηρέασε σύγχρονους και μεταγενέστερούς του ποιητές. Μετά την "Αμοργό" ωστόσο δε δημοσίευσε παρά τρία ποιήματα στον περιοδικό τύπο. Στη μεταπολεμική περίοδο συνεργάστηκε με το περιοδικό του Κ.Γ. Κατσίμπαλη "Αγγλοελληνική Επιθεώρηση" και με το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας. Ασχολήθηκε επίσης με τη θεατρική μετάφραση (Λόρκα, Στρίντμπεργκ, Ο’Νηλ, Λόπε ντε Βέγκα, Τενεσσή Ουΐλλιαμς κ.α.) σε παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου, του Θεάτρου Τέχνης και άλλων αθηναϊκών θιάσων και από τη δεκαετία του ’50 με τη στιχουργική. Στίχοι του μελοποιήθηκαν από το Μάνο Χατζιδάκι, το Μίκη Θεοδωράκη, το Σταύρο Ξαρχάκο και άλλους έλληνες συνθέτες. Τιμήθηκε με το Βραβείο του Δήμου Αθηναίων για το σύνολο του έργου του (1987) και εκλέχτηκε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας της Βαρκελώνης για τη συμβολή του (μέσω των μεταφράσεών του) στην προώθηση της ισπανικής λογοτεχνίας (1991). Πέθανε στην Αθήνα. Το 1995 κυκλοφόρησε στην Κωνσταντινούπολη τουρκική μετάφραση του ποιητικού έργου του από τον Ηρακλή Μήλλα. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Νίκου Γκάτσου βλ. "Γκάτσος Νίκος" στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 3, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985, Δημοσθένης Κούρτοβικ, "Νίκος Γκάτσος", στο "Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς: ένας οδηγός", Αθήνα, Πατάκης, 1995, σ. 55-56, Αλέξης Ζήρας, "Γκάτσος Νίκος", στο "Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", Αθήνα, Πατάκης, 2007, σ. 403-404, και Φίλιππος Μανδηλαράς-Αγγελική Πασσιά, "Νίκος Γκάτσος: Εργογραφία", περιοδικό "Ελί-τροχος", τχ. 11, Χειμώνας 1996-1997, σ. 8-13. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Αλαβέρα, Ρούλα
Συγγραφέας
H Ρούλα Αλαβέρα γεννήθηκε, σπούδασε και εργάστηκε στη Θεσσαλονίκη. Πρωτοεμφανίσθηκε στην ποίηση το 1964 και το 2005 εκδόθηκαν δύο συγκεντρωτικοί τόμοι με την ποιητική της δουλειά α) 1964-1984, β) 1985-2005, εκδ. Νέας Πορείας. Ορισμένες από τις μελέτες της και τις ποιητικές πρόζες-διηγήματα, δημοσιεύτηκαν στα λογοτεχνικά περιοδικά Νέα Πορεία, Ευθύνη, Εντευκτήριο, Παρέμβαση, κ.α. Συνεργάστηκε κατά καιρούς με τις εφημερίδες Αυγή και Αγγελιοφόρο και το Κρατικό Ραδιόφωνο Θεσσαλονίκης και Αθήνας. Ήταν από τους βασικούς συνεργάτες της Νέας Πορείας. Ποιήματα μεταφράστηκαν γερμανικά, ιταλικά, σερβικά, γαλλικά, βουλγάρικα, ρουμανικά, αλβανικά. Ποιητική δουλειά της μελοποίησαν οι Γιώργος Θέμελης, Δήμητρης Ζαφειρέλης, Κώστας Βόμβόλος και οι αδελφοί Κατσιμίχα. Ήταν παντρεμένη με τον πεζογράφο Τηλέμαχο Αλαβέρα και απέκτησαν δύο γιούς. Τον ζωγράφο Χρήστο Αλαβέρα και τον πολιτικό μηχανικό Παναγιώτη Αλαβέρα.
Ελύτης, Οδυσσέας, 1911-1997
Συγγραφέας
Το πραγματικό του όνομα είναι Οδυσσέας Αλεπουδέλης και γεννήθηκε το 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης, αλλά η καταγωγή του ήταν από την Λέσβο. Το 1914 η οικογένεια Αλεπουδέλη εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Εκεί έκανε τις εγκύκλιες σπουδές του ο νεαρός Οδυσσέας και στη συνέχεια άρχισε πανεπιστημιακές σπουδές στη Νομική Σχολή που τις εγκατέλειψε το 1936 για να υπηρετήσει τη θητεία του στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών της Κέρκυρας. Στα γράμματα ο Ελύτης εμφανίστηκε το 1935, δημοσιεύοντας ποιήματά του στο περιοδικό "Τα Νέα Γράμματα" που συγκέντρωνε τους περισσότερους λογοτέχνες της ονομαζόμενης "Γενιάς του Τριάντα". Η γνωριμία του τον ίδιο χρόνο με τον Ανδρέα Εμπειρίκο ενίσχυσε τις επαναστατικές υπερρεαλιστικές του απόψεις. Κατά την ιταλική επίθεση το 1940 κατά της Ελλάδας κατατάχτηκε στο στρατό και πολέμησε στο μέτωπο της Αλβανίας. Στην κατεχόμενη Αθήνα έγραψε τον "Ήλιο τον πρώτο" και τα πρώτα σημαντικά πεζά του. Από το 1948 ως το 1951 πραγματοποίησε διάφορα ταξίδια στη δυτική Ευρώπη, με ορμητήριο το Παρίσι, όπου, μέσα στο εχθρικό γι' αυτόν κλίμα της υπαρξιακής στράτευσης, στερεώθηκαν οι δικές του πεποιθήσεις, αυτές που διακυρύσσονται στο "Άξιον Εστί". Το 1969 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου, ανάμεσα στο σύνθημα "η φαντασία στην εξουσία" που εξήγγειλε η επανάσταση του Μάη, και τη δυσφορία για την Απριλιανή δικτατορία στην Ελλάδα, έγραψε τα ποιήματα "Το φωτόδεντρο", "Το μονόγραμμα", "Ο ήλιος ο ηλιάτορας", "Τα ρω του έρωτα". Στην Αθήνα επέστρεψε το 1971. Την περίοδο αυτή και ως την βράβευσή του το 1979 από τη Σουηδική Ακαδημία με το Βραβείο Νόμπελ, έγραψε πεζά κείμενα για το Θεόφιλο ("Ο ζωγράφος Θεόφιλος", 1973), τον Παπαδιαμάντη ("Η μαγεία του Παπαδιαμάντη", 1974), τον Εμπειρίκο ("Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο", 1979) και το "σκηνικό ποίημα" "Η Μαρία Νεφέλη" (1978). Πριν και ύστερα από το διεθνές βραβείο, ανακηρύχτηκε διδάκτορας από διάφορα πανεπιστήμια, όπως της Θεσσαλονίκης (1975), του Παρισίου (Σορβόνη, 1980) και του Λονδίνου (1981). Άλλα έργα του: "Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας" (1945), "Καλοσύνη στις λυκοποριές" (1947), "Αλβανιάδα" (1962), "Ετεροθαλή" (1974), το "Σηματολόγιον" (1977), "Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας" (1982), το "Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου" (1984), μια σύνθεση-μετάφραση των σωζόμενων αποσπασμάτων της Σαπφώς με τίτλο "Σαπφώ, ανασύνθεση και απόδοση" (1984), "Αποκάλυψη του Ιωάννη" (1985), και "Ο μικρός ναυτίλος" (1985). Ποιήματα του μελοποιήθηκαν από τους Μ.Χατζιδάκη, Μ.Θεοδωράκη, Γ.Μαρκόπουλο, κ.ά.Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, γερμανικά, ισπανικά, και σε άλλες γλώσσες. Πέθανε το 1996 σε ηλικία 85 ετών.
Βέμη, Μπίλη
Συγγραφέας
Η Μπίλη Βέμη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1954. Σπούδασε αρχαιολογία στην Ελλάδα και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στη Σορβόννη, όπου έκανε το διδακτορικό της. Από το 1990, δίδαξε βυζαντινή αρχαιολογία και βυζαντινή τέχνη, με εφαρμογές στη μουσειακή εκπαίδευση, στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Πρωτοεμφανίστηκε στη λογοτεχνία πολύ μικρή, στα δώδεκα χρόνια της. Τα δυο πρώτα της βιβλία, "Νέλτο" (1966) και "Ο κόκορας των θεμελίων" (1971), χαρακτηρίζονται από τον τρόπο θέασης του κόσμου μέσα από τα πηγαία συναισθήματα ενός κοριτσιού. Από το τέταρτο ποιητικό βιβλίο της, "Τοπίο που σε λένε ποίημα" (1987) και μετά πέρασαν στο λόγο της τα μονιμότερα θέματα που την απασχόλησαν, πλουτισμένα από τις συχνές αναφορές σε πρόσωπα και καταστάσεις της αρχαίας και της μεσαιωνικής ιστορίας: η αγωνία για τη συντομία του χρόνου, η έλλειψη πληρότητας του ερωτικού βιώματος, η αίσθηση της οντολογικής μοναξιάς. Εξέδωσε τα βιβλία: "Νέλτο" (1966), "Ο κόκορας των θεμελίων" (1971), "Η σκουριά του Μεγαλέξανδρου" (1978), "Τοπίο που σε λένε ποίημα" (1987), "Φυτά του ύπνου" (2000), "Το δέντρο που το φέραν στο μουσείο" (δίγλωσση έκδοση, 2003). Επίσης, φρόντισε, μαζί με τον εκδότη του περιοδικού Εντευκτήριο, Γιώργο Κορδομενίδη, την έκδοση κειμένων του Κινέζου ποιητή Χι Ουέι, που έζησε στην Ελλάδα (2003). Έφυγε πρόωρα από τη ζωή τον Δεκέμβριο του 2012. Ήταν μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.
Βρεττάκος, Νικηφόρος
Συγγραφέας
Ο Νικηφόρος Βρεττάκος (1912-1991) γεννήθηκε στο χωριό Κροκεές της Λακωνίας, δευτερότοκος γιος του Κωνσταντίνου Βρεττάκου και της Ευγενίας, το γένος Παντελεάκη. Τα μαθητικά του χρόνια πέρασε στις Κροκεές και το Γύθειο (το 1927 αποφοίτησε από το Ελληνικό Σχολείο του Γυθείου). Το 1928, σε ηλικία δεκάξι μόλις χρόνων, έδωσε δύο διαλέξεις στην Εμπορική Λέσχη Γυθείου με θέμα "Χριστιανισμός - Μαρξισμός". Το 1929 έφυγε για την Αθήνα για να σπουδάσει, δεν τα κατάφερε όμως, κυρίως λόγω οικονομικής ανέχειας (είχε προηγηθεί ασθένεια και χρεοκοπία του πατέρα του). Εγκαταστάθηκε στα Κάτω Πατήσια και με τη βοήθεια του παιδικού του φίλου Θαλή Στ. Κουτούπη προσλήφθηκε στην εταιρεία υδραυλικών έργων αποξήρανσης του έλους Τιρνάσου στη Λακωνία. Από το 1930 ως το 1931 έκανε διάφορες περιστασιακές, χειρωνακτικές κυρίως δουλειές για να κερδίσει τα προς το ζην, ενώ παράλληλα στράφηκε στη μελέτη από καθαρά προσωπικό ενδιαφέρον. Το 1932 κατατάχθηκε στο στρατό στην Τρίπολη για τέσσερις μήνες (καθώς ήταν προστάτης πολυμελούς οικογένειας). Το 1934 εργάστηκε ως γραφέας στις γενικές αποθήκες στρατού στον Πειραιά. Εκεί γνωρίστηκε με την Καλλιόπη Αποστολίδη, την οποία παντρεύτηκε τον ίδιο χρόνο και με την οποία απέκτησε μια κόρη τη Τζένη και ένα γιο τον Κώστα. Το 1935 εργάστηκε στα Μεταξουργία Νέας Ιωνίας και ένα χρόνο αργότερα ως ιδιωτικός υπάλληλος και ως εργάτης υφαντουργείου. Το 1938 διορίστηκε στο Υπουργείο Εργασίας με παρέμβαση του φίλου του Θέμου Αμουργή. Το 1940 στρατεύτηκε στην πρώτη γραμμή και κινδύνεψε να σκοτωθεί στο ύψωμα της Κλεισούρας. Το 1941 μετά από διάλυση του Συντάγματος στο οποίο υπηρετούσε επέστρεψε στην Αθήνα με τα πόδια. Η ημερολογιακές σημειώσεις του από αυτή την περίοδο αποτέλεσαν τη βάση του βιβλίου του Το αγρίμι. Από το 1942 ως το 1944 συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση, οργανώθηκε στο Ε.Α.Μ. και γράφτηκε στο Κ.Κ.Ε. Την περίοδο εκείνη πέθανε ο πατέρας του και η ταφή του έγινε στην Πλούμιτσα. Το 1946 προσλήφθηκε ως γραφέας στον Οικονομικό Συνεταιρισμό Εκτελωνιστών του Πειραιά. Τον ίδιο χρόνο υπέγραψε τη διαμαρτυρία των ελλήνων λογοτεχνών "Προς τη Δ’ Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων και τη Διεθνή Κοινή Γνώμη: Περί εκτάκτων μέτρων κατά των επιβουλευομένων την Δημοσίαν Τάξιν και την ακεραιότητα της χώρας". Το 1948 γνωρίστηκε με τον Άγγελο Σικελιανό, φίλο του μέχρι το τέλος της ζωής του. Το 1958, μετά το ταξίδι του στη Ρωσία κυκλοφόρησε το βιβλίο του "Ο ένας από τους δύο κόσμους", με αφορμή το οποίο κατηγορήθηκε (μαζί με τους Γιάννη Ρίτσο και Μάρκο Αυγέρη) για παράβαση του Ν.509. Το 1949 εξέδωσε το λυρικό δοκίμιο "Δυο άνθρωποι μιλούν για την ειρήνη του κόσμου", εξαιτίας του οποίου διαγράφτηκε από το ΚΚΕ και απομακρύνθηκε από το περιοδικό "Ελεύθερα Γράμματα", στο οποίο ήταν διευθυντής. Τότε γνωρίστηκε με την Τατιάνα Γκρίτση - Μilliex και τον Roger Milliex, με τους οποίους συνδέθηκε φιλικά. Το 1954 η γυναίκα του απολύθηκε από τη θέση της στον Ο.Λ.Π. λόγω των πολιτικών της φρονημάτων. Κατά το σχολικό έτος 1955-1956 αναγκάστηκε να εργαστεί σε σχολείο των Ιωαννίνων. Μετά από προσφυγή στο Συμβούλιο Επικρατείας επέστρεψε στην παλιά της θέση. Το 1955 ο Βρεττάκος εκλέχτηκε στο Δήμο Πειραιά (1955-1959). Σημαντική υπήρξε η συμβολή του από τη θέση αυτή στην πολιτιστική αναβάθμιση της πόλης (ίδρυση Πειραϊκού Θεάτρου του Δημήτρη Ροντήρη, Ιστορικού Αρχείου, Φιλαρμονικής Πειραιώς, Δημοτικής Πινακοθήκης). Το 1957 ταξίδεψε στη Σοβιετική Ένωση μαζί με τους Στρατή Μυριβήλη, Άγι Θέρο, Λ.Κουκούλα κ.α. στα πλαίσια της Παγκόσμιας Συνάντησης Δημοκρατικής Νεολαίας, προσκεκλημένος των σπουδαστών της Μόσχας. Στη Μόσχα γνωρίστηκε με τη γυναίκα του Μαξίμ Γκόρκυ. Το 1961 επισκέφτηκε τον τάφο του πατέρα του στην Πλουμίτσα. Το 1962 διαλύθηκε ο Συνεταιρισμός Εκτελωνιστών και ο Βρεττάκος έμεινε άνεργος. Το 1964 εργαζόταν ως ιματιοφύλακας στο Εθνικό Θέατρο με παρέμβαση του Λουκή Ακρίτα. Μετά το πραξικόπημα του 1967 ο Βρεττάκος αυτοεξορίστηκε στην Ελβετία από όπου ταξίδεψε ανά την Ευρώπη (Βουκουρέστι, Βενετία, Δαλματικές ακτές, Ζάγκρεμπ, Ρώμη, Παρίσι, Βirmingham, Λονδίνο
Αθανασούλης, Κρίτων
Συγγραφέας
Ο Κρίτων Αθανασούλης (1916-1979)γεννήθηκε στην Τρίπολη Αρκαδίας. Παρακολούθησε μαθήματα στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου στην Αθήνα (διέκοψε τις σπουδές του στο τρίτο έτος), και εργάστηκε αρχικά στο συμβολαιογραφικό γραφείο του ποιητή Ρήγα Γκόλφη (στο έργο του οποίου αφιέρωσε τη μελέτη "Ο ποιητής Ρήγας Γκόλφης", το 1951) και στη συνέχεια στο Συμβολαιογραφικό Σύλλογο Αθηνών, του οποίου διετέλεσε διευθυντής. Η πρώτη του ποιητική συλλογή εκδόθηκε το 1940 και είχε τίτλο "Κάιν και Άβελ". Συνεργάστηκε ως κριτικός ποίησης με το περιοδικό "Η Εφημερίδα των Ποιητών" (1956-1958), του οποίου ήταν μέλος της εκδοτικής ομάδας. Τιμήθηκε με το Βραβείο της Ομάδας των Δώδεκα (1963 για τη συλλογή "Αγριόχοιρος"), το Β’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1969 για τη συλλογή "Το μικρό μου σύμπαν") και το Α' βραβείο ποίησης του ιταλικού περιοδικού "Bataglia Letteraria" (1956 για τη συλλογή "Ξενοδοχείον ο κόσμος"). Ήταν μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Η ποιητική πορεία του Αθανασούλη ξεκίνησε από το χώρο του λυρικού και κοινωνικού λόγου και οδηγήθηκε σταδιακά στην υπαρξιακή αγωνία και τον εσωτερικό λόγο. Ασχολήθηκε επίσης με το κριτικό δοκίμιο και το θέατρο. Έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές ξένες γλώσσες. Πέθανε από καρδιακή ανακοπή. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Κρίτωνα Αθανασούλη βλ. Αλέξανδρος Αργυρίου, "Κρίτων Αθανασούλης", στο "Η ελληνική ποίηση· η πρώτη μεταπολεμική γενιά", Αθήνα, Σοκόλης, 1982, Δημήτρης Σταμέλος, "Αθανασούλης Κρίτων", στη "Μεγάλη εγκυκλοπαίδεια της νεοελληνικής λογοτεχνίας", τ. 1, Αθήνα, Χάρη Πάτση, 1968, χ.σ., "Αθανασούλης Κρίτων", στο "Παγκόσμιο βιογραφικό λεξικό", τ.1, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1983, Γιάννης Βαρβέρης, "Ο αγαθάγγελος ποιητής", εισαγωγή στον τόμο "Κρίτων Αθανασούλης: Μια παρουσίαση" (σε επιμέλεια Γ. Βαρβέρη), Αθήνα, Εκδόσεις Γαβριηλίδης (σειρά: "Εκ Νέου"), 2000, και Αλέξης Ζήρας, "Αθανασούλης Κρίτων, στο "Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας", Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη, 2007. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ).
Γεωργούσης, Γιώργος
Συγγραφέας
O Γιώργος Ε. Γεωργούσης γεννήθηκε το 1940 στην Αθήνα, όπου και σπούδασε Ιατρική, με ειδίκευση στην Καρδιολογία. Ακολούθησαν μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι (1966 - 1969) και στο Λονδίνο (1970-1973). Ήταν Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, και εργάστηκε για πολλά χρόνια ως γιατρός καρδιολόγος στην Καρδιολογική Κλινική του Σισμανόγλειου Νοσοκομείου. Στη λογοτεχνία ασχολήθηκε κυρίως με την ποίηση και δευτερευόντως, με το δοκίμιο και τη μετάφραση. Εμφανίστηκε στα γράμματα το 1966, με το πρώτο του ποιητικό βιβλίο "Nυκτιλύκη". Διετέλεσε Ταμίας στο Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας Συγγραφέων. Έφυγε από τη ζωή τον Μάρτιο του 2017, σε ηλίκία 77 ετών.
Δεπούντης, Ιάσων
Συγγραφέας
Ιάσων Δεπούντης (7.8.1917 - 23.6.2008). Ο Ιάσων Δεπούντης γεννήθηκε στην Κέρκυρα. Αποφοίτησε από την καλλιτεχνική σχολή Προσαλέντη και ήρθε στην Αθήνα, όπου παρακολούθησε μαθήματα κοινωνιολογίας, παιδαγωγικής, ψυχολογίας και δικαίου. Το 1954 έφυγε στο Παρίσι για μαθήματα εφαρμοσμένης ψυχολογίας και από το 1970 ως το 1972 έζησε στη Ζυρίχη, όπου παρακολούθησε μαθήματα μοντέρνων μαθηματικών. Μετά το 1969 έζησε στην Ελβετία, εξαιτίας της δικτατορίας των συνταγματαρχών. Παίρνοντας ενεργό μέρος στη μετατροπή της κηδείας του Παλαμά σε πράξη αντίστασης κατά των κατακτητών (1943), ο Ιάσων Δεπούντης ξεκινά ουσιατικά από τότε τη μακρά κι επώδυνη πορεία του με την ποίηση. Στο χώρο της λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε από τις σελίδες του περιοδικού "Φιλολογικά Χρονικά" το 1946, με τη συλλογή "Η εξορία των αθανάτων". Δύο χρόνια αργότερα εκδίδεται η πρώτη του ποιητική συλλογή, που είχε τίτλο "Από τη θάλασσα". Στη συνέχεια δημοσίευσε στο περιοδικό "Επιθεώρηση Τέχνης" -του οποίου υπήρξε συνεργάτης με ανταποκρίσεις από την Κέρκυρα- τις ποιητικές ενότητες "Τρεις επικίνδυνες εικόνες με θέμα τον ήλιο" και "Το ξύλινο μαχαίρι" (στα τεύχη 46-48, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 1958 και 57-58, Οκτώβριος 1959). Συνδέθηκε στενά με τους Νίκο Σπάνια και Μιχάλη Κατσαρό, με τους οποίους και συνεργάστηκε στα ποιητικά πράγματα της εποχής. Ασχολήθηκε επίσης με τη μελέτη, την πεζογραφία και τη λογοτεχνική μετάφραση. Το 1969 εγκαταστάθηκε αναγκαστικά στην Ελβετία, εξαιτίας της χούντας των συνταγματαρχών, όταν υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τη θέση του ως υπαλλήλου του ΙΚΑ (βλ. μαρτυρία του Μιχάλη Κατσαρού στην "Απογευματινή της Κυριακής", 18.9.1988). Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1985 και από τότε μοίραζε το χρόνο του μεταξύ Αθήνας, Κέρκυρας και Ζυρίχης. Φίλος του χαράκτη Νικόλαου Βεντούρα, προσπάθησε να καταστήσει γνωστό το έργο του, δωρίζοντας στην Εθνική Πινακοθήκη της Κέρκυρας ένα μεγάλο αριθμό χαρακτικών. Στη μεταπολίτευση συνεργάστηκε με τα λογοτεχνικά περιοδικά "Συντέλεια", "Νέα Συντέλεια" και "Μανδραγόρας" (μετά το 1994) από τις εκδόσεις του οποίου εκδόθηκαν έξι ποιητικά βιβλία του. Ποιήματά του μεταφράστηκαν στα αγγλικά και τα γερμανικά. Πέθανε στη Ζυρίχη στις 23 Ιουνίου 2008, σε ηλικία 89 ετών, μετά από σύντομη περιπέτεια της υγείας του. Από τους σημαντικούς δημιουργούς της Α' Μεταπολεμικής γενιάς, ο Ιάσων Δεπούντης σχεδιάζει τα "ποιητικά" του κείμενα μέσα από την πάγια διατυπωμένη θέση του για την αποδόμηση της ποιητικής τέχνης, που σημαίνει την ουσιατική διάσωση, δικαίωση, απελευθέρωσή της και ταύτισή της με τη ζωή. Μέσα από έναν τυπικά δοκιμιακό λόγο της ποίησης, που ο ίδιος (όχι άδικα) επιμένει να ορίζει συνολικά ως ποίηση -όπου συνεκτιμάται η εικόνα, το κολάζ, η φωτογραφία, τα αποκόμματα των εφημερίδων, το πληροφοριακό του υλικό, η θέση και η διάσταση του ποιητικού του σχεδιασμού-, συνεχίζει να συνθέτει το έργο του με τον ίδιο ανήσυχο, νεανικό και αντισυμβατικό τρόπο. Το Σύμπαν, η σχέση της πυκνότητας της ύλης με τη μάζα της, ο Πλούταρχος, ο Ηράκλειτος, ο Όμηρος, ο Ιάνης Ξενάκης, ο Γούντι Άλεν, ο Εμίλ Ζολά, ο Αϊνστάιν, η εκμηδένιση του χρόνου, το όνειρο, η Σύλβια Πλαθ, η έννοια της κλωνοποίησης, ο κερκυραίος γλύπτης Νικόλαος Βεντούρας, ο Νίκος Καρούζος, περνούν με συχνότητα μέσα από τα κείμενα του Ιάσονα Δεπούντη, συνεπικουρώντας τις θέσεις του, τις λέξεις και τα νοήματα που επιχειρεί να διατυπώσει. Για άλλες πληροφορίες σχετικά με τον Ιάσονα Δεπούντη, βλ. Αλέξανδρος Αργυρίου, "Ιάσων Δεπούντης", στον τόμο "Η πρώτη μεταπολεμική γενιά", σ. 310-311, Αθήνα: Σοκόλης, 1982. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ. και περιοδικό "Μανδραγόρας")
Δούκαρης, Δημήτρης
Συγγραφέας
Ο Δημήτρης Δούκαρης (1925-1982) ήταν ποιητής.