Σαν ένα φόρουμ είναι αυτό εδώ το βιβλίο, όπου ο κάθε δημιουργός καταθέτει μυστικά της ιδιαίτερης σοφίας του, της τέχνης στην οποία έχει δοθεί και ασκεί. Συχνά, αλλά όχι πάντοτε, με τη μορφή μαθημάτων, παροτρύνσεων προς νέους σκηνοθέτες, οδηγιών προς σινεφίλ. Μια επιλογή είναι αυτή εδώ, από το πάνθεον αγαπημένων σκηνοθετών και κινηματογραφιστών, μια επιλογή με πλούσιο, βαθύ υλικό που περιγράφει τέλεια την όλη περιπέτεια του μεγάλου, δημιουργικού ταξιδιού. Αυτήν που φέρνει τη σύλληψη μιας αρχικά συγκεκριμένης ή αφηρημένης ιδέας, το δυνατό ερέθισμα των συναισθημάτων στην ολοκλήρωση τους σε άρτια ταινία.
Η περιπέτεια αυτή πολύ λίγο περιγράφεται με όρους τεχνικούς, ενώ δεν χάνει τίποτα από το μυστηριακό της, το χαρακτηριστικά ποιητικό της, ακριβώς γιατί βρίσκεται μέσα στα όρια της περιπέτειας του "ορισμού" του Καβάφη: ο προορισμός δεν ενδιαφέρει τόσο διότι παραμένει άγνωστος ως προς την τελική μορφή του, ενώ η πορεία μέχρι εκεί, η παραγόμενη δομή, τραβάει όλη την σκέψη και την πρακτική φροντίδα.
Πάνω απ' όλα όμως είναι ένα ταξίδι προς τα έγκατα της φαντασίας αυτών των δημιουργών, εκεί όπου πραγματικά δονείται η δημιουργική ύπαρξη και το ταλέντο τρέφεται για να μεγαλουργήσει.
Περίληψη
Σαν ένα φόρουμ είναι αυτό εδώ το βιβλίο, όπου ο κάθε δημιουργός καταθέτει μυστικά της ιδιαίτερης σοφίας του, της τέχνης στην οποία έχει δοθεί και ασκεί. Συχνά, αλλά όχι πάντοτε, με τη μορφή μαθημάτων, παροτρύνσεων προς νέους σκηνοθέτες, οδηγιών προς σινεφίλ. Μια επιλογή είναι αυτή εδώ, από το πάνθεον αγαπημένων σκηνοθετών και κινηματογραφιστών, μια επιλογή με πλούσιο, βαθύ υλικό που περιγράφει τέλεια την όλη περιπέτεια του μεγάλου, δημιουργικού ταξιδιού. Αυτήν που φέρνει τη σύλληψη μιας αρχικά συγκεκριμένης ή αφηρημένης ιδέας, το δυνατό ερέθισμα των συναισθημάτων στην ολοκλήρωση τους σε άρτια ταινία.
Η περιπέτεια αυτή πολύ λίγο περιγράφεται με όρους τεχνικούς, ενώ δεν χάνει τίποτα από το μυστηριακό της, το χαρακτηριστικά ποιητικό της, ακριβώς γιατί βρίσκεται μέσα στα όρια της περιπέτειας του "ορισμού" του Καβάφη: ο προορισμός δεν ενδιαφέρει τόσο διότι παραμένει άγνωστος ως προς την τελική μορφή του, ενώ η πορεία μέχρι εκεί, η παραγόμενη δομή, τραβάει όλη την σκέψη και την πρακτική φροντίδα.
Πάνω απ' όλα όμως είναι ένα ταξίδι προς τα έγκατα της φαντασίας αυτών των δημιουργών, εκεί όπου πραγματικά δονείται η δημιουργική ύπαρξη και το ταλέντο τρέφεται για να μεγαλουργήσει.
Ο Ingmar Bergman γεννήθηκε στις 14 Ιουλίου 1918 στην Ουψάλα. Γιος πάστορα, δεύτερο από το τρία παιδιά της οικογένειας έλαβε αυστηρή και ασκητική ανατροφή από την οποία προσπαθούσε αδιάκοπα να απελευθερωθεί.
Το σινεμά γίνεται θρησκεία για τον Bergman που αρχίζει την κινηματογραφική του καριέρα, παράλληλα με τη θεατρική, το 1945 με την ταινία "Κρίση". Γύρισε περισσότερες από πενήντα ταινίες, ανάμεσά τους "Κραυγές και ψίθυροι", 1972, "Σκηνές από ένα γάμο", 1974 και "Φθινοπωρινή σονάτα" 1978.
Το 1976 αναγκάστηκε να εγκατασταθεί στη Γερμανία για φορολογικούς λόγους, όπου δημιούργησε "Το αυγό του φιδιού", μια ταινία για την άνοδο του ναζισμού. Αργότερα επέστρεψε στη Σουηδία και το 1982 γύρισε το "Φάνι και Αλέξανδρος" το μεγαλοπρεπές έργο-διαθήκη για την παιδική του ηλικία και για το πάθος του για το θέαμα, που τιμήθηκε με τέσσερα βραβεία Όσκαρ.
Μετά τον θάνατο της τελευταίας του συζύγου, της Ingrid Bergman το 1995, ο διάσημος σκηνοθέτης έμενε μόνος το μεγαλύτερο διάστημα στο νησί Φουρέ στη Βαλτική, που χρησίμευσε ως ντεκόρ σε πολλές ταινίες του.
Τιμημένος με το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής, μέλος της Ακαδημίας Γραμμάτων της Σουηδίας, ο Bergman αποκάλυψε στοιχεία της ιδιωτικής και της επαγγελματικής του ζωής στα βιβλία του "Laterna magica", "Εικόνες" και "Τα Παιδιά της Κυριακής", που έγινε ταινία από τον γιό του Daniel.
Ο Bergman παντρεύτηκε πέντε φορές και απέκτησε εννέα παιδιά.
Πέθανε στις 30 Ιουλίου του 2007 σε ηλικία 89 ετών.
Antonioni, Michelangelo
Συγγραφέας
Ο Michelangelo Antonioni γεννήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου του 1912 στη Φερράρα και πέθανε στις 30 Ιουλίου του 2007.
Tο 1939 ξεκίνησε τις κινηματογραφικές του σπουδές στο Centro Sperimentale Di Cinematografia, όπου συνάντησε πολλά από τα λαμπρά ονόματα του ιταλικού σινεμά.
Το σκηνοθετικό του στυλ φθάνει σε κορύφωση με την τριλογία του "Η περιπέτεια" 1960, "Η νύκτα" 1961 και "Η έκλειψη", 1962, με πρωταγωνίστρια τη μούσα και επί δέκα χρόνια σύντροφό του Monica Vitti. Θα ακολουθήσει λίγο αργότερα το "Blow up" 1966, το "Ζαμπρίσκι Πόιντ" 1970 και το "Επάγγελμα ρεπόρτερ" 1970.
Στα 60 χρόνια καριέρας, σκηνοθέτησε 20 ταινίες, γνωρίζοντας τη διεθνή αναγνώριση που επικυρώθηκε με διεθνή βραβεία όπως ο Χρυσός Λέοντας του Φεστιβάλ της Βενετίας το 1964 για την "Κόκκινη έρημο", ο Χρυσός Φοίνικας του Φεστιβάλ των Καννών το 1967 για το "Blow up", Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στις Κάννες για την "Ταυτότητα μιας γυναίκας" το 1982, Όσκαρ στο Χόλιγουντ για το σύνολο της κινηματογραφικής του καριέρας το 1995 και Χρυσός Λέων για την καριέρα του στη Βενετία το 1997. Οι ταινίες του διακρίνονται για την αισθητική τους προσέγγιση, δίνοντας έμφαση στους χαρακτήρες.
Lynch, David
Συγγραφέας
Ο David Lynch (Ντέιβιντ Λιντς) γεννήθηκε το 1946 στην πολιτεία Μοντάνα των ΗΠΑ και ο πατέρας του ήταν ένας επιστήμονας που εργαζόταν στον τόμεα της έρευνας. Σπούδασε σε διάφορα αμερικανικά Πανεπιστήμια με ειδίκευση στο χώρο των Καλών Τεχνών.
Ενώ ήταν ακόμα φοιτητής, σκηνοθέτησε τις ταινίες μικρού μήκους "Six Men Getting Sick" και "The Alphabet" αλλά παράλληλα ασχολούνταν και με την ζωγραφική- ασχολία που συνεχίζει μέχρι και σήμερα.
Γρήγορα επικεντρώθηκε στον κινηματογράφο και γράφτηκε στο American Film Institutes's Center for Advanced Film Studies στο Los Angeles, όπου γύρισε τη μικρού μήκους "The Grandmother".
Το 1970 λόγω της εντύπωσης που προκάλεσαν οι μικρού μήκους ταινίες του "The Alphabet" (1968) και ειδικότερα το "The Grandmother" (1970), ένα παραμύθι για ένα αγόρι που επινοεί μια γιαγιά , ο David Lynch προσλήφθηκε στο American Film Institute του Los Angeles.
Η πρώτη του μεγάλου μήκους ήταν το "Eraserhead", τα γυρίσματα του οποίου κράτησαν 4 χρόνια (1972-1976). Η ταινία γυριζόταν τα βράδια αφού την ημέρα ο Lynch εργαζόταν για τα προς το ζην διανέμοντας εφημερίδες. Η ταινία είναι ένας κινηματογραφικός εφιάλτης και σ' αυτήν ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί μαι σειρά απο τεχνικές που αργότερα θα χαρακτηρίσουν το ύφος του. Το "Eraserhead" έγινε επιτυχία ως μια cult ταινία στο κύκλωμα των μεταμεσονύκτιων προβολών, καθώς προβαλλόταν συνεχώς για πάνω απο ένα χρόνο.
Επίσης αυτή η ταινία τράβηξε το ενδιαφέρον του γνωστού κωμικού Mel Brooks, ο οποίος τον προσέλαβε για να κινηματογραφήσει το "The Elephant Man"/ "Ο Άνθρωπος Ελέφαντας" (1980) , ταινία που χάρισε στον Lynch την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερου Σκηνοθέτη.
Οι συνολικές υποψηφιότητες για Όσκαρ ήταν 8 καθιερώνοντας έκτσι με τον πιο δυναμικό τρόπο τον David Lynch σε κοινό και κρτικικούς.
Η ασπρόμαυρη αυτή ταινία αφηγείται την ιστόρια ενός φριχτά παραμορφομένου ανθρώπου και διαδραματίζεται στη Μεγάλη Βρετανία τη βικτωριανή εποχή.
Απορρίπτωντας την πρόταση για να σκηνοθετήσει το τρίτο επεισόδιο της σειράς "Star Wars", ο Lynch θα σκηνοθετήσει το "Dune" (1984). Βασισμένο στο ομώνυμο επικό μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του Frank Herbert και σε παραγωγή του γνωστού παραγωγό Dino De Laurentis, η ταινία υπήρξε μια μεγάλη αποτυχία.
Ο Lynch είχε παράπονα απο τις επεμβάσεις του παραγωγού στο τελικό αποτέλεσμα και κυρίως στο δραστικό περiορίσμο της διάρκειας της ταινίας.
Ο Lynch δεν κάμφθηκε απο την αποτυχία και το 1986 σκηνοθέτησε το "Blue Velvet"/ "Μπλε Βελούδο". Η ταινία, η οποία θεωρείται μια απο τις καλύτερες του σκηνοθέτη, προτάθηκε για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και ο ίδιος ο Lynch για Όσκαρ Καλύτερου Σκηνοθέτη, ενώ πολλοί την θεωρούν ως ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα της τέχνης του.
Η ταινία "Ατίθαση Καρδιά"/ "Wild at Heart" (1990), με Nicolas Cage και την Laura Dern, είναι μια παράξενη ταινία δρόμου και βραβεύτηκε με Χρυσό Φοίνικα στις Cannes.
Το 1990 όμως ήταν το αποκορύφωμα για την φήμη του αφού διακρίθηκε και στο χώρο της τηλεόρασης με τη σειρά "Twin Peaks", την οποία έκανε αργότερα και ταινία ("Twin Peaks Fire Walk with Me"/ "Ο Ύποπτος Κόσμος του Τουίν Πικς", 1992). Η αφήγηση επικεντρωνόταν σε μια αστυνομική έρευνα γύρω απο ένα ανεξιχνίαστο έγκλημα σε ένα μικρό χωριό. Η τηλεοπτική σειρά έφερε ένα άλλο αέρα στην αποπνικτική ατμόσφαιρα της τηλεόρασης και γρήγορα απέκτησε φανατικούς οπαδούς.
Σ' αυτήν πρωταγωνιστούν οι Isabella Rossellini και Dennis Hopper και η αφήγηση της που διαδραματίζεται με φόντο μια μικρή επαρχιακή πόλη. Η ταινία χαραρακτηρίζεται απο μια ονειρική υφή, σουρεαλιστικές επιρρόες και μια σκηνοθεσία που εμμένει στους απόκοσμους ήχους, τις σκιές, τα έντονα χρώματα .
Μετά από αυτή την επιτυχία ακολούθησαν οι ταινίες Η ταινία "Lost Highway"/ "Χαμένη Λεωφόρος" (1997) κινείται στο ίδιο ονειρικό κλίμα όπως και οι υπόλοιπες ταινίες.
Μια ταινία πολύ μακρυά απο το ύφους του -αληθινή έκπληξη- είναι "The Straight Story" (1998) που κέρδισε τ
Kiarostami, Abbas
Συγγραφέας
Ο Αμπάς Κιαροστάμι (1940-2016) γεννήθηκε στην Τεχεράνη. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Τεχεράνης. Καταπιάστηκε αρχικά με τα ζωγραφική, ασχολήθηκε για ένα διάστημα με την εικονογράφηση παιδικών βιβλίων, ενώ κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '60 εργάστηκε στο χώρο της διαφήμισης. Από το 1970 κι έπειτα, ακολούθησε η πολύ πετυχημένη πορεία του ως κινηματογραφιστή. Δημιουργός άνω των σαράντα ταινιών, βραβεύτηκε αρκετές φορές, με σημαντικότερες ίσως διακρίσεις την απονομή του Χρυσού Φοίνικα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών το 1997, για την ταινία "Η γεύση του κερασιού", και του Μεγάλου Βραβείου της Επιτροπής στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας το 1999, για το "Ο άνεμος θα μας σηκώσει". Υπήρξε εκφραστής και μέντορας της γενιάς των σκηνοθετών του ιρανικού "Νέου Κύματος", κύρια χαρακτηριστικά του οποίου αποτελούν οι ποιητικοί διάλογοι και η αλληγορία (ο Τζαφάρ Παναχί ήταν βοηθός του). Οι δύο τελευταίες ταινίες του, "Γνήσιο αντίγραφο"/"Certified Copy", 2010, και "Κάτι σαν έρωτας"/"Like Someone in Love", 2012-υποψήφιο για τον Χρυσό Φοίνικα, και πάλι, στις Κάννες, ήταν οι πρώτες που σκηνοθέτησε εκτός του Ιράν (στην Ιταλία και στην Ιαπωνία, αντίστοιχα). Έφυγε από τη ζωή στο Παρίσι από επιπλοκές του καρκίνου που λίγο καιρό νωρίτερα είχε διαγνωστεί, στις 4 Ιουλίου 2016, σε ηλικία 76 ετών.
Welles, Orson
Συγγραφέας
Ο αμερικανός σκηνοθέτης, σεναριογράφος, παραγωγός και ηθοποιός Όρσον Ουέλς γεννήθηκε το 1915 στο Γουισκόνσιν των ΗΠΑ και πέθανε το 1985 στο Χόλιγουντ από καρδιακή προσβολή. Ξεκίνησε ως ηθοποιός σε μικρές θεατρικές ομάδες, στη Ν. Υόρκη και αλλού, και στο ραδιόφωνο, και έγινε διάσημος μέσα σε μια νύχτα με τη ραδιοφωνική σκηνοθεσία του έργου του Χ. Τζ. Ουέλς "Ο πόλεμος των κόσμων" (1938). Το Χόλιγουντ "εκτίμησε" το σκάνδαλο και το 1941 του έδωσε την ευκαιρία να σκηνοθετήσει την πρώτη του ταινία, τον "Πολίτη Καίην", μια από τις καλύτερες ταινίες στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου, που σημείωσε, ωστόσο, στην εποχή της, εμπορική αποτυχία, αφήνοντας χρέος 150.000 δολαρίων στην εταιρεία παραγωγής RKO. Συνέχισε την καριέρα του γράφοντας, παίζοντας και σκηνοθετώντας με πληθωρικό τρόπο, αρνούμενος κατά κανόνα να υποταχτεί στους όρους των παραγωγών του, με καταστροφικά αποτελέσματα τόσο για τον ίδιο όσο και για την τύχη των περισσότερων από τις ταινίες του. Αυτό τον οδήγησε να αναζητήσει, συχνά, καταφύγιο στην Ευρώπη και σε ανεξάρτητες παραγωγές χαμηλού κόστους, ενώ πάρα πολλά σχέδιά του για ταινίες δεν ολοκληρώθηκαν.
Τιμήθηκε με Όσκαρ σεναρίου, το 1941, για τον "Πολίτη Καίην", με υποψηφιότητα για Όσκαρ, το 1948, για τον "Μακμπέθ" του (όταν το βραβείο κέρδισε ο "'Αμλετ" του Λώρενς Ολίβιε), με Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ Κανών το 1952 για τον "Οθέλο" (βραβείο που είχε απονεμηθεί και στον "Τρίτο άνθρωπο", του Κάρολ Ριντ, το 1949, με τον ίδιο πρωταγωνιστή), με βραβείο ερμηνείας του Φεστιβάλ Κανών το 1959 για τον ρόλο του στο "Άγγιγμα του κακού", με Βραβείο Εικοσαετίας του Φεστιβάλ Κανών, το 1966, για το "Φάλσταφ ή οι καμπάνες του μεσονυχτίου", και με ειδικό Όσκαρ, το 1970, για το σύνολο της προσφοράς του στον κινηματογράφο.
Φιλμογραφία:
-"Πολίτης Καίην", 1941
-"Οι υπέροχοι Άμπερσον", 1942
-"Ταξίδι στο φόβο", 1943
-"Ο ξένος", 1946
-"Η κυρία απ' τη Σαγκάη", 1947
-"Μακμπέθ", 1948
-"Οθέλος", 1952
-"Ο κύριος Αρκάντιν", 1955
-"Άγγιγμα του κακού", 1958
-"Η δίκη", 1962 (μεταφορά του βιβλίου του Φραντς Κάφκα)
-"Φάλσταφ, ή οι καμπάνες του μεσονυχτίου", 1965
-"Η αθάνατη ιστορία", 1968 (για τη γαλλική τηλεόραση)
-"Η αλήθεια και το ψέμα" (αγγλ.: "F for fake"), 1976
Μετά το θάνατό του εκδόθηκαν, σε κάποια μορφή, επεξεργασμένες από συνεργάτες του, οι ημιτελείς ταινίες:
-"Η άλλη πλευρά του ανέμου", (1970-76)
-"Δον Κιχώτης", (1955)
-"Είναι όλα αλήθεια", (1942)
-"Μόμπι Ντικ", μικρού μήκους, (1971)
κ.ά.
Kusturica, Emir
Συγγραφέας
O Εμίρ Κουστουρίτσα γεννήθηκε στο Σαράγεβο της Βοσνίας το 1954. Η ζωή του είναι όπως οι ταινίες του: έντονη, πλούσια, προκλητική, μακριά από το πολιτικά ορθό, με τη μουσική πανταχού παρούσα. Στο βιβλίο του "Κι εγώ πού είμαι σ' αυτή την ιστορία;", το μοναδικό του, αυτοβιογραφία και μανιφέστο μαζί, που πρωτοκυκλοφόρησε στα γαλλικά το 2011 (ελλ. έκδ. Εκδόσεις Πατάκη, 2012), πίσω από την ανατρεπτική εικόνα της προσωπικότητας και των ταινιών του, αποδεικνύεται ένας βαθιά ανθρώπινος δημιουργός, που συμπαρίσταται με όλη του την ψυχή στη θυελλώδη ιστορία της πατρίδας του. Με τις ταινίες "Ο μπαμπάς λείπει σε ταξίδι για δουλειές" (1985) και "Underground" (1995), ανήκει στον πολύ κλειστό κύκλο σκηνοθετών που τιμήθηκαν δύο φορές με τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών. Με τον "Καιρό των τσιγγάνων" (1988) και το "Arizona Dream" (1993) κατέκτησε το κοινό ολόκληρου του κόσμου.
Kieslowski, Krysztof
Συγγραφέας
Ο Κριστόφ Κισλόφσκι γεννήθηκε στη Βαρσοβία το 1941. Στα πρώτα του χρόνια αναγκάστηκε να μετακινηθεί σε αρκετές πόλεις, ενώ σε ηλικία 16 ετών γράφτηκε σε σχολή πυροσβεστών, την οποία παράτησε πολύ σύντομα.
Το 1965, μετά από δύο προηγούμενες αποτυχημένες αιτήσεις, έγινε δεκτός στην Κινηματογραφική Σχολή του Λοντζ και την επόμενη χρονιά γύρισε την πρώτη μικρού μήκους ταινία του "Tramwaj" (1966). Το 1969 αποφοίτησε από τη σχολή έχοντας γυρίσει τέσσερις ταινίες μικρού μήκους, και για τα επόμενα χρόνια σκηνοθέτησε αρκετά ντοκιμαντέρ.
Η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας είναι το "Personel" (1975) το οποίο κέρδισε το πρώτο βραβείο στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Μανχάιμ. Η συγκεκριμένη ταινία όπως και η επόμενή του ("Το Σημάδι" - 1976) είναι έργα κοινωνικού ρεαλισμού με ένα εξαιρετικά μεγάλο επιτελείο ηθοποιών. Στο ίδιο μοτίβο κινείται και με τις ταινίες "Ερασιτέχνης Κινηματογραφιστής" (1979) - κέρδισε το Μέγα Βραβείο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μόσχας - και "Blind Chance" ("Przypadek" - γυρίστηκε το 1981 αλλά εξαιτίας λογοκρισίας προβλήθηκε το 1987), μόνο που εδώ δίνει έμφαση περισσότερο στο άτομο παρά στο κοινωνικό σύνολο.
Η ταινία "Δίχως Τέλος" (1984) είναι ίσως η πιο ξεκάθαρη, πολιτικά, ταινία του, ενώ ο περίφημος κύκλος ταινιών με γενικό τίτλο "Ο Δεκάλογος" αποτελείται από 10 ταινίες μικρού μήκους εμπνευσμένες από τις Δέκα Εντολές. Από αυτόν τον κύκλο ταινιών προέκυψαν και οι μεγαλύτερου μήκους αριστουργηματικές εκδοχές του πέμπτου και έκτου επεισοδίου με τον τίτλο "Μικρή Ιστορία για ένα Φόνο"(1988) και "Μικρή Ερωτική Ιστορία" (1988). Οι ταινίες που τον έκαναν γνωστό στο ευρύ κοινό και του χάρισαν τη διεθνή αναγνώριση είναι οι τέσσερις τελευταίες δημιουργίες της ζωής του:"Η Διπλή Ζωή της Βερόνικα" (1991) και ο κινηματογραφικός κύκλος "Τρία Χρώματα: Η Μπλε/Λευκή/Κόκκινη Ταινία" (1993-1994). Ο σπουδαίος Πολωνός σκηνοθέτης απεβίωσε το 1996 σε ηλικία 55 ετών από ανακοπή κατά τη διάρκεια μιας εγχείρισης ανοιχτής καρδιάς.
