Σε μια εποχή που διακρίνεται από ρευστότητα και επιδείνωση των τοπίων σε όλα σχεδόν τα επίπεδα, ο ρόλος της γλώσσας, που αναμετράται με την ιμπεριαλιστική εικόνα, γίνεται ολοένα και περισσότερο σημαντικός. Η εστίαση στην "ασθενή" ελληνική γλώσσα, με βάση τον γλωσσικό ηγεμονισμό, δείχνει επιτακτική και, σε ένα τέτοιο πλαίσιο, ο τόμος επιχειρεί την ενίσχυση της σύνδεσής της με τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και κοινωνικής δικτύωσης. Επιμένει στην ανάδειξη νεωτερικών ζητημάτων αιχμής, όπως η σχέση της αρχαιοελληνικής γραμματείας με τη δημοσιογραφία, η έννοια της εξουσίας σε κλασικά κείμενα και η μετα-μνημονιακή γλώσσα στη δημόσια σφαίρα. Κορυφαίοι γλωσσολόγοι, νεοελληνιστές και καθηγητές από τα Πανεπιστήμια της Ελλάδας, του Harvard και του Rio de Janeiro καταθέτουν τις απόψεις τους για τη διδασκαλία και τις χρήσεις της ελληνικής γλώσσας σε δια/πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα, την τυποποίησή της και τις γλωσσικές απεικονίσεις της κρίσης, για να καταλήξουν στην "αποθέωση" της γλώσσας ως μείζονος εργαλείου για την καταπολέμηση του φόβου και της χειραγώγησης.
Περίληψη
Σε μια εποχή που διακρίνεται από ρευστότητα και επιδείνωση των τοπίων σε όλα σχεδόν τα επίπεδα, ο ρόλος της γλώσσας, που αναμετράται με την ιμπεριαλιστική εικόνα, γίνεται ολοένα και περισσότερο σημαντικός. Η εστίαση στην "ασθενή" ελληνική γλώσσα, με βάση τον γλωσσικό ηγεμονισμό, δείχνει επιτακτική και, σε ένα τέτοιο πλαίσιο, ο τόμος επιχειρεί την ενίσχυση της σύνδεσής της με τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και κοινωνικής δικτύωσης. Επιμένει στην ανάδειξη νεωτερικών ζητημάτων αιχμής, όπως η σχέση της αρχαιοελληνικής γραμματείας με τη δημοσιογραφία, η έννοια της εξουσίας σε κλασικά κείμενα και η μετα-μνημονιακή γλώσσα στη δημόσια σφαίρα. Κορυφαίοι γλωσσολόγοι, νεοελληνιστές και καθηγητές από τα Πανεπιστήμια της Ελλάδας, του Harvard και του Rio de Janeiro καταθέτουν τις απόψεις τους για τη διδασκαλία και τις χρήσεις της ελληνικής γλώσσας σε δια/πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα, την τυποποίησή της και τις γλωσσικές απεικονίσεις της κρίσης, για να καταλήξουν στην "αποθέωση" της γλώσσας ως μείζονος εργαλείου για την καταπολέμηση του φόβου και της χειραγώγησης.
Η Νικολέττα Δ. Τσιτσανούδη-Μαλλίδη γεννήθηκε το 1966 στη Λάρισα. Είναι διδάκτωρ κοινωνιογλωσσολογίας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο γνωστικό αντικείμενο "Νεοελληνική γλώσσα και δημοσιογραφικός λόγος". Διδάσκει το μάθημα "Κριτικός Γραμματισμός και Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας" στο Τμήμα Προσχολικής Αγωγής της Σχολής Επιστημών του Ανθρώπου. Ως δημοσιογράφος έχει εργασθεί σε σειρά αθηναϊκών εφημερίδων ("Χώρα", "Αδέσμευτος Τύπος", "Επενδυτής" κ.ά.) και έχει διευθύνει περιφερειακά, τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά ΜΜΕ. Συνεργάσθηκε με τον τηλεοπτικό σταθμό NEW CHANNEL και την Ένωση Περιφερειακών Καναλιών Ελλάδος, παρουσιάζοντας πολιτικές και κοινωνικές εκπομπές.
Διετέλεσε υπεύθυνη Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων στην Αντιπροεδρία της Βουλής των Ελλήνων και ασχολήθηκε συστηματικά με το αντικείμενο της υποστήριξης του κοινοβουλευτικού έργου. Έχει συμμετάσχει ως εισηγήτρια σε σειρά διεθνών Συνεδρίων και έχει αρθρογραφήσει στον ελληνικό και ξένο έντυπο Τύπο (εφημ. "Βήμα" κ.ά.). Είναι μέλος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων.
Είναι παντρεμένη με τον κ. Γιώργο Μαλλίδη και έχουν δύο παιδιά.
Γαβριηλίδου, Ζωή
Συγγραφέας
Η Ζωή Γαβριηλίδου αποφοίτησε το 1993 από το Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ με ειδίκευση Γλωσσολογίας. Το 1994 απέκτησε το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης (DEA) και το 1997 το Διδακτορικό της δίπλωμα στις Επιστήμες της Γλώσσας από το Πανεπιστήμιο Paris-Nord XIII της Γαλλίας. Από το 1998 εργάζεται ως εκλεγμένο μέλος ΔΕΠ στο Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης στην Προσχολική Ηλικία του ΔΠΘ. Συνεργάστηκε με την καθηγήτρια ψυχολογίας Λ. Μπεζέ και την επίκουρη καθηγήτρια παιδαγωγικής Μ. Σφυρόερα για την έκδοση του εκπαιδευτικού υλικού "Πινακωτή" (εκδ. Ελληνικά Γράμματα), που αφορά στη διδασκαλία των φθόγγων της Ελληνικής και την προετοιμασία για την ανάγνωση και τη γραφή.
Γρίβα, Ελένη Α.
Συγγραφέας
Η Ελένη Α. Γρίβα είναι Αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Είναι επίσης συντονίστρια της Θεματικής Ενότητας "Testing and Assessment in Language Learning" (AGG65) στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου. Ερευνά και διδάσκει σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα τις γνωστικές περιοχές: διδασκαλία της δεύτερης/ξένης γλώσσας, διγλωσσία/ πολυγλωσσία και εκπαίδευση, διγλωσσία/ πολυγλωσσία και μάθηση, διδασκαλία της ελληνικής ως Γ2/ΞΓ, ζητήματα γλωσσικής πολιτικής, στρατηγικές γλωσσικής ανάπτυξης και επικοινωνίας, τυπικές και εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης των γλωσσικών δεξιοτήτων, συνδυαστική εκμάθηση περιεχομένου και γλώσσας. Συμμετέχει σε διάφορα ερευνητικά προγράμματα και είναι μέλος συντακτικών επιτροπών και κριτής σε πολλά έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Έχει συγγράψει τέσσερα βιβλία και έχει δημοσιεύσει πάνω από 140 εργασίες σε διεθνή και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων και συλλογικούς τόμους.
Καψάλης, Διονύσης, 1952-
Συγγραφέας
Ο Διονύσης Καψάλης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1952. Σπούδασε κλασική και αγγλική φιλολογία στις Η.Π.Α. (1970-1974) και νεοελληνική φιλολογία στο Λονδίνο (1981-1984), όπου επίσης δίδαξε για δύο χρόνια. Από το 1978 έχει δημοσιεύσει ποιητικά βιβλία, δοκίμια, ποιητικές μεταφράσεις, άρθρα, μελέτες και βιβλιοκρισίες σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες. Από το 1986 ως το 1997 εργάστηκε ως υπεύθυνος εκδόσεων στο Βιβλιοπωλείον της Εστίας. Από το Σεπτέμβριο του 1998 εργάζεται στο Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, όπου, από το Νοέμβριο του 1999, κατέχει τη θέση του διευθυντή.
Ζορμπάς, Κωνσταντίνος Β.
Συγγραφέας
Ο Κωνσταντίνος Β. Ζορμπάς είναι πολιτικός επιστήμονας, κοινωνιολόγος και θεολόγος. Γεννήθηκε στη Λάρισα και έχει κάνει βασικές και μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Γαλλία, Γερμανία, Αμερική). Έχει διδάξει στη δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια Εκπαίδευση, δίδοντας έμφαση στην κοινωνική ηθική, τα πολιτικά και ευρωπαϊκά θέματα.
Παπαδοπούλου, Σμαράγδα
Συγγραφέας
Η Σμαράγδα Παπαδοπούλου (- Μανταδάκη: λογοτεχνικό ψευδώνυμο), γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1969. Σπούδασε στην Ελλάδα και στην Αμερική και σήμερα διδάσκει ως επίκουρη καθηγήτρια με έδρα διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Το 1997 επιμελήθηκε ως αρχισυντάκτρια το παιδικό περιοδικό "Το Παγώνι", με ανάθεση έργου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, Θεσσαλονίκη 1997. Έχει εργαστεί για πολλά χρόνια ως εκπαιδευτικός στη δημόσια και ιδιωτική εκπαίδευση στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει πάρει μέρος ως εισηγήτρια σε συνέδρια για τη γλώσσα και τη λογοτεχνία και έχει επιμεληθεί σενάρια για εκπαιδευτικά ντοκυμαντέρ δήμων της Θεσσαλονίκης. Άλλα βιβλία της στο λογοτεχνικό και επιστημονικό χώρο είναι: "Τα όνειρα του Προφήτη", Δόμος, 1995 -" Το παραμύθι της Ασπροπαπουτσίτσας", Καστανιώτης, 1996 - "Η μυστική βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας", Αρχέτυπο, 1999 - "Η ολική γλώσσα στη διδακτική της γλωσσικής έκφρασης για την Α/βάθμια εκπαίδευση", Τυπωθήτω, 2000 δημοσιευμένο με το πραγματικό όνομα της συγγραφέως Σμαράγδα Παπαδοπούλου - "Το κάλεσμα", Αρμός, 2001 - "Η ιστορία των οκτώ αστεριών", Τυπωθήτω, 2002 δημοσιευμένο με το πραγματικό όνομα της συγγραφέως Σμαράγδα Παπαδοπούλου.
Γούτσος, Διονύσης
Συγγραφέας
Ο Διονύσης Γούτσος διδάσκει ως αναπληρωτής καθηγητής στον Τομέα Γλωσσολογίας (Τμήμα Φιλολογίας) του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σπούδασε γλωσσολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στα Πανεπιστήμια του Strathclyde και του Birmingham στη Μεγάλη Βρετανία. Έχει διδάξει επίσης στο Πανεπιστήμιο του Birmingham και στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Έχει δημοσιεύσει, μόνος του ή σε συνεργασία, τα βιβλία "Modeling Discourse Topic", "Κείμενο και επικοινωνία", "Ο λόγος της μετάφρασης: Ανθολόγιο σύγχρονων μεταφραστικών θεωριών", "Discourse Analysis: An Introduction", "Η ελληνική ως ξένη γλώσσα: Από τις λέξεις στα κείμενα", αλλά και πλήθος γλωσσολογικών άρθρων σε επιστημονικά περιοδικά. Συμμετείχε επίσης στην επιστημονική επιμέλεια βιβλίων όπως: "La communication touristique. Approches discursives de l' identite et de l' alterite", "The Sociolinguistics of Cyprus", "Ο κόσμος των κειμένων", "Η ελληνική γλώσσα στην Κύπρο από την αρχαιότητα ως σήμερα". Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα κινούνται στις περιοχές της κειμενογλωσσολογίας και της ανάλυσης λόγου, καθώς και στην ανάπτυξη και επεξεργασία ηλεκτρονικών σωμάτων κειμένων.
Μήτσης, Ναπολέων Σ.
Συγγραφέας
Ο Ναπολέων Σπ. Μήτσης σπούδασε Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και υπηρέτησε για πολλά χρόνια ως φιλόλογος στη δημόσια Μέση Εκπαίδευση. Στη συνέχεια πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές, ως υπότροφος του ΙΚΥ, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και λίγο αργότερα ανακηρύχθηκε διδάκτωρ της γλωσσολογίας από το ίδιο Πανεπιστήμιο. Το 1991 εξελέγη Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, και με την ιδιότητά του αυτή έλαβε μέρος, ως συγγραφέας ή συντονιστής συγγραφικών ομάδων, στη σύνταξη πολλών διδακτικών εγχειριδίων. Δίδαξε, ως συμβασιούχος καθηγητής (1991-94), θεωρητική και εφαρμοσμένη γλωσσολογία στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Δίδαξε επίσης στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ως Επιστημονικός Συνεργάτης, εφαρμοσμένη γλωσσολογία και συγκεκριμένα διδακτική της Ελληνικής ως μητρικής και ως ξένης γλώσσας (1993-96). Το 1995 εξελέγη ομόφωνα αναπληρωτής καθηγητής της Γλωσσολογίας στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και τον Δεκέμβριο του 1999 έγινε καθηγητής στο ίδιο τμήμα όπου και υπηρετεί μέχρι σήμερα. Έχει δημοσιεύσει πλήθος εργασιών σχετικών με τη διδασκαλία της Νεοελληνικής, τόσο ως μητρικής όσο και ως ξένης γλώσσας. Υπήρξε μέλος της ομάδας σχεδιασμού του προγράμματος "Λογομάθεια", που εκπονήθηκε στα πλαίσια του Ινστιτούτου Επεξεργασίας Λόγου. Διετέλεσε συνεργάτης της Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης (1979-81), γραμματέας της "Επιτροπής για την Ελληνική Γλώσσα" που συγκροτήθηκε και λειτούργησε στο Υπουργείο Παιδείας κατά την περίοδο 1987-88, μέλος της ερευνητικής ομάδας του Ωνασείου Ιδρύματος για αποτελεσματικότερη διδασκαλία του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών και Διευθυντής του ΠΕΚ (Περιφερειακού Επιμορφωτικού Κέντρου) Λάρισας από το 1998 μέχρι σήμερα. Από το 1993 συνεργάζεται ως επιστημονικός σύμβουλος με το Landes-Institut του Soest (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας της Γερμανίας) για τη σύνταξη σειράς εγχειριδίων που προορίζονται για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής ως δεύτερης γλώσσας στη Γερμανία. Έχει διδάξει σε πολλά προγράμματα (εξομοίωσης δασκάλων, επανεκπαίδευσης αδιορίστων δασκάλων εξωτερικού κ.λπ.) το γλωσσικό μάθημα, ενώ κατά καιρούς έχει λάβει μέρος σε διάφορα σεμινάρια και συνέδρια ως εισηγητής για θέματα της ειδικότητάς του, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
