ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΜΑΙΑ

Κούνδουρος, Νίκος

Συγγραφέας

Ο Νίκος Κούνδουρος (1926-2017) γεννήθηκε στον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης. Σπούδασε ζωγραφική και γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, από την οποία αποφοίτησε το 1948. Κατά τη διάρκεια του πολέμου εντάχθηκε στην Εθνική Αντίσταση από τις τάξεις του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, και μετά το τέλος του εξορίστηκε στη Μακρόνησο λόγω των πολιτικών του φρονημάτων. Στα 28 του αποφάσισε να ασχοληθεί με τον κινηματογράφο. Στην πρώτη του ταινία, "Μαγική Πόλη" (1954), που προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Βενετίας, οι επιρροές του από το νεορεαλισμό συνδυάστηκαν με την εικονοπλαστική σκηνοθετική του ματιά. Με τη σύνθετη και πρωτοποριακή στη σύλληψη δεύτερη ταινία του, "Ο δράκος" (1956), ο Κούνδουρος καθιερώθηκε τόσο στη χώρα μας όσο και στο εξωτερικό ως ένας από τους σκηνοθέτες που ανοίγουν το δρόμο για έναν ελληνικό "κινηματογράφο του δημιουργού" (cinema d' auteur), στο πλάι του λαϊκού, εμπορικού ελληνικού κινηματογράφου. "Ο δράκος" προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Βενετίας και ψηφίστηκε ως η καλύτερη ελληνική ταινία της δεκαετίας 1950-1960. Πιστές στο αισθητικό του πρότυπο είναι και οι επόμενες ταινίες του, "Οι παράνομοι" (1958), με συμμετοχή στο Φεστιβάλ Βερολίνου, "Το ποτάμι" (1960), πρώτο βραβείο σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, "Μικρές αφροδίτες" (1963), Βραβεία σκηνοθεσίας στα Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και Βερολίνου, με εξαιρετικές κριτικές. Ακολούθησαν οι ταινίες, "Vortex ή Το πρόσωπο της Μέδουσας" (1967), "Τραγούδια της φωτιάς" (ντοκιμαντέρ, 1974), "Κλήδωνας" (ντοκιμαντέρ μ.μ., 1976), "1922" (1978), "Μπορντέλο" (1985), "Μπάυρον: Η μπαλάντα ενός δαιμονισμένου" (1992), "Οι φωτογράφοι" (1998) και "Ένα πλοίο για την Παλαιστίνη" (2012). Διετέλεσε πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Σκηνοθετών. Το 1998 εξέδωσε τον τόμο "Stop Carre" με μακέτες, σχέδια, stills και φωτογραφίες από τα πρόσωπα, τα σκηνικά και τα κοστούμια των ταινιών του. Το 2009 κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία του, από τις εκδόσεις Ίκαρος, με τίτλο "Ονειρεύτηκα πως πέθανα". Το 2011 ο θεατρικός μονόλογος "Η απολογία του Θεόφιλου Τσάφου", από τις εκδόσεις Αιγόκερως. Εξέδωσε επίσης τα αυτοβιογραφικά κείμενα "Γράμματα από την Κριμαία" (Επιστολές του 1991 στη σύντροφό του, Σωτηρία Ματζίρη), Άγρα 2016, και "Μνήμη απειθάρχητη", Άγρα, 2016. Ταινίες του προβλήθηκαν πολλές φορές σε ελληνικά και ξένα τηλεοπτικά δίκτυα, ενώ αντίγραφά τους περιλαμβάνονται στις συλλογές του Ευρωπαϊκού Μουσείου Κινηματογράφου, της Γαλλικής Ταινιοθήκης και του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης. Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα το μεσημέρι της Τετάρτης 22 Φεβρουαρίου 2017, στο σπίτι του στο Μετς, σε ηλικία 91 ετών.