Γιατί τσακώνονται οι γυναίκες; Είναι ο γυναικείος καβγάς διαφορετικός από τον ανδρικό; Γιατί οι συγκρούσεις μεταξύ γυναικών χαρακτηρίζονται κατά ένα παράδοξο τρόπο ως "συναισθηματικές", "τραυματικές" αλλά και ως "ασήμαντες", "προσωπικές", ότι πρόκειται απλώς για ζήλιες -και μάλιστα για τα μικρά, τα ευτελή; Η ολοένα και μεγαλύτερη συνειδητοποίηση των γυναικών ως οριοθετημένων ατόμων έχει προσδώσει νέες διαστάσεις στις συγκρούσεις τους; Μπορούν οι γυναίκες να δουν τις συγκρούσεις αυτές, όπως οι άνδρες, ως δυνάμεις κοινωνικής αλλαγής; Τα άρθρα αυτού του τόμου θέτουν ερωτήματα για το φύλο της σύγκρουσης στις σύγχρονες κοινωνίες, τοποθετώντας αυτή την προβληματική στο πλαίσιο της κοινωνικής αλλαγής στη σύγχρονη Ελλάδα. Τέσσερα κείμενα, σε διάλογο με την ανθρωπολογική και ψυχαναλυτική μελέτη του φύλου και με ιδιαίτερη αναφορά σε φεμινιστικές θεωρήσεις, πλαισιώνουν οκτώ αφηγήματα -μικρά ιστορικά με πρωταγωνίστριες και πλοκή, που εξυφαίνονται από υλικό έρευνας που η κάθε συγγραφέας έχει εκπονήσει στην Ελλάδα. Προερχόμενες από διαφορετικά γνωστικά πεδία, όλες οι αφηγήσεις αναδεικνύουν τελικά τους τρόπους με τους οποίους αναμετρώνται αντίπαλες αντιλήψεις για το τι σημαίνει και τι συνεπάγεται η γυναικεία ταυτότητα σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό και ιδεολογικό χώρο. Κάνοντας να αναδυθεί η πολυμορφία κίνησης και αδράνειας, ισορροπίας και ρευστότητας που βιώνουν οι πρωταγωνίστριες στις σχέσεις τους, τα κείμενα αυτά θίγουν παράλληλα ευρύτερα ζητήματα που βρίσκονται στο επίκεντρο της κοινωνικής αλλαγής στην Ελλάδα σήμερα.
Περίληψη
Γιατί τσακώνονται οι γυναίκες; Είναι ο γυναικείος καβγάς διαφορετικός από τον ανδρικό; Γιατί οι συγκρούσεις μεταξύ γυναικών χαρακτηρίζονται κατά ένα παράδοξο τρόπο ως "συναισθηματικές", "τραυματικές" αλλά και ως "ασήμαντες", "προσωπικές", ότι πρόκειται απλώς για ζήλιες -και μάλιστα για τα μικρά, τα ευτελή; Η ολοένα και μεγαλύτερη συνειδητοποίηση των γυναικών ως οριοθετημένων ατόμων έχει προσδώσει νέες διαστάσεις στις συγκρούσεις τους; Μπορούν οι γυναίκες να δουν τις συγκρούσεις αυτές, όπως οι άνδρες, ως δυνάμεις κοινωνικής αλλαγής; Τα άρθρα αυτού του τόμου θέτουν ερωτήματα για το φύλο της σύγκρουσης στις σύγχρονες κοινωνίες, τοποθετώντας αυτή την προβληματική στο πλαίσιο της κοινωνικής αλλαγής στη σύγχρονη Ελλάδα. Τέσσερα κείμενα, σε διάλογο με την ανθρωπολογική και ψυχαναλυτική μελέτη του φύλου και με ιδιαίτερη αναφορά σε φεμινιστικές θεωρήσεις, πλαισιώνουν οκτώ αφηγήματα -μικρά ιστορικά με πρωταγωνίστριες και πλοκή, που εξυφαίνονται από υλικό έρευνας που η κάθε συγγραφέας έχει εκπονήσει στην Ελλάδα. Προερχόμενες από διαφορετικά γνωστικά πεδία, όλες οι αφηγήσεις αναδεικνύουν τελικά τους τρόπους με τους οποίους αναμετρώνται αντίπαλες αντιλήψεις για το τι σημαίνει και τι συνεπάγεται η γυναικεία ταυτότητα σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό και ιδεολογικό χώρο. Κάνοντας να αναδυθεί η πολυμορφία κίνησης και αδράνειας, ισορροπίας και ρευστότητας που βιώνουν οι πρωταγωνίστριες στις σχέσεις τους, τα κείμενα αυτά θίγουν παράλληλα ευρύτερα ζητήματα που βρίσκονται στο επίκεντρο της κοινωνικής αλλαγής στην Ελλάδα σήμερα.
Η Έφη Πλεξουσάκη έκανε νομικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη συνέχεια μεταπτυχιακές σπουδές στην Κοινωνική Ανθρωπολογία στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales, απ' όπου πήρε διδακτορικό της. Έχει διδάξει στα Πανεπιστήμια Κρήτης και Αθηνών και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Από το 2000 διδάσκει στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα στρέφονται γύρω από ζητήματα ανθρωπολογίας της εκπαίδευσης, μειονοτήτων και εθνοτικών ομάδων με αναφορά στη γεωγραφική περιοχή της Μεσογείου.
Ενδεικτικά έργα: "Πολιτισμός και σχολείο" (στη σειρά "Κλειδιά και Αντικλείδια"), Πανεπιστήμιο Αθηνών, 2003· "Κραυγές και ψίθυροι: Συγκρούσεις και ταυτότητες στο λόγο μειονοτικών γυναικών στη Θράκη", στο Χ. Βλαχούτσικου και L. Hart (επιμ.), "Όταν οι γυναίκες έχουν διαφορές: Αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις γυναικών στη σύγχρονη Ελλάδα", Εκδόσεις Μέδουσα -Σέλας, 2004.
Φολερού, Φανή
Συγγραφέας
Η Φανή Φολερού είναι κοινωνιολόγος της εκπαίδευσης. Η ερευνητική της δραστηριότητα επικεντρώνεται στην πολιτική διάσταση του σχολικού δεσμού. Το 1991 δημοσίευσε μαζί με την Αλεξάνδρα Φρειδερίκου το βιβλίο "Οι δάσκαλοι του δημοτικού σχολείου: Μια κοινωνιολογική προσέγγιση", και το 2004 το βιβλίο "Τα κορίτσια παίζουν: Αναπαραστάσεις του φύλου στην αυλή του δημοτικού σχολείου". Επίσης, έχει δημοσιεύσει άρθρα σε συλλογικούς τόμους και περιοδικά.
Φρειδερίκου, Αλεξάνδρα
Συγγραφέας
Η Αλεξάνδρα Φρειδερίκου γεννήθηκε στην Κέρκυρα και σπούδασε στην Ιταλία, την Ελλάδα και τη Γερμανία. Είναι κοινωνιολόγος της εκπαίδευσης. Από το 1980 ασχολείται με έρευνα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Με τη Φανή Φολερού έχει εκδώσει τα βιβλίο "Οι δάσκαλοι του δημοτικού σχολείου" (Ύψιλον, 1991) και "Τα κορίτσια παίζουν" (Ελληνικά Γράμματα, 2004). Έχει δημοσιεύσει άρθρα για την εκπαίδευση σε ειδικά έντυπα και περιοδικά.
Γιαννακόπουλος, Κώστας
Συγγραφέας
O Kώστας Γιαννακόπουλος είναι επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Tα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν το φύλο, τη σεξουαλικότητα, την υγεία, τη σχέση μεταξύ ανθρωπολογίας και ψυχανάλυσης, τον αστικό χώρο και τις πολιτικές της διαφοράς. Έχει επιμεληθεί τον συλλογικό τόμο "Σεξουαλικότητα: Θεωρίες και πολιτικές της ανθρωπολογίας" (εκδ. Αλεξάνδρεια, 2006) και έχει συνεπιμεληθεί τον επίσης συλλογικό τόμο "Αμφισβητούμενοι χώροι στην πόλη" (Αλεξάνδρεια & Παν. Αιγαίου, 2010) καθώς και το αφιέρωμα "Ψυχανάλυση και Κοινωνική Ανθρωπολογία" στο περιοδικό Εκ των Υστέρων, τεύχος 14, 2006.
Παντελίδου Μαλούτα, Μάρω
Συγγραφέας
Η Μάρω Παντελίδου Μαλούτα είναι καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Τμήμα ΠΕΔΔ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Κεντρικό αντικείμενο της επιστημονικής της διερεύνησης αποτελούν οι πολιτισμικές συνιστώσες της πολιτικής διαδικασίας και ιδιαίτερα η διαδικασία διαμόρφωσης και οι εκφράσεις της πολιτικής ταυτότητας. Ασχολείται ιδιαίτερα με την έμφυλη ανισότητα στη σχέση της με τη δημοκρατία, και με τις πολιτικές για την αντιμετώπιση της. Έχει διευθύνει/συμμετάσχει σε πολλά ερευνητικά προγράμματα, ελληνικά και ευρωπαϊκά. Στις δημοσιεύσεις της περιλαμβάνονται: "Πολιτικές στάσεις και αντιλήψεις στην αρχή της εφηβείας", Αθήνα, Gutenberg, 1987, "Γυναίκες και πολιτική: Η πολιτική φυσιογνωμία των Ελληνίδων", Αθήνα, Gutenberg, 1992, "Πολιτική συμπεριφορά", Αθήνα, Σάκκουλας, 1993 κ.ά.
Πετρονώτη, Μαρίνα
Συγγραφέας
Γεννημένη στην Αθήνα το 1952, ξεκίνησε τις σπουδές της από το χώρο των Καλών Τεχνών για να στραφεί έπειτα στην Κοινωνιολογία (Deree Pierce College, Αθήνα) και στην κοινωνική ανθρωπολογία (MPhil-University of Kent at Canterbury και διδακτορική διατριβή - Πάντειο Πανεπιστήμιο). Εργάζεται στο ΕΚΚΕ, και η ερευνητική της εμπειρία καλύπτει τον ελληνικό αστικό και αγροτικό χώρο και την Ερυθραία (Κέρας της Αφρικής). Έχει συμμετάσχει σε διακρατικά προγράμματα, ελληνικά και ξένα συνέδρια και έχει δημοσιεύσει άρθρα και βιβλία. Στα ενδιαφέροντά της συγκαταλέγονται οι κοινωνικοί μετασχηματισμοί, η συμβολική αλληλόδραση, η μετανάστευση και η προφορική ιστορία.
Τερζοπούλου, Μιράντα
Συγγραφέας
Η Μιράντα Τερζοπούλου είναι Λαογράφος-Εθνολόγος (Ερευνήτρια Β΄ βαθμίδας, Κέντρο Έρευνας Ελληνικής Λαογραφίας, Ακαδημία Αθηνών). Έχει πραγματοποιήσει μακροχρόνια επιτόπια έρευνα εντός και εκτός Ελλάδας σχετικά με την παραδοσιακή μουσική, τη λαϊκή λατρεία και τις λαϊκές τελετουργίες καθώς και τη θέση και τους ρόλους των φύλων σε διάφορες εθνοτικές, θρησκευτικές, γλωσσικές μειονοτικές ομάδες. Έχει πραγματοποιήσει πολλά ερευνητικά προγράμματα, μαθήματα, σεμινάρια, διαλέξεις και δημοσιεύσεις στις παραπάνω θεματικές, ενώ συμμετείχε και σε εκδόσεις δίσκων παραδοσιακής μουσικής και σε εθνογραφικά ντοκιμαντέρ, σε συνεργασίες για τη δημιουργία ψηφιακών βάσεων δεδομένων κ.λπ.
Τοπάλη, Πηνελόπη
Συγγραφέας
Η Πηνελόπη Τοπάλη σπούδασε μαθηματικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στην κοινωνική ανθρωπολογία στο City University of New York (M.A. in Applied Urban Anthropology) και στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου (διδακτορικό δίπλωμα) όπου και διεξήγαγε ως κύρια ερευνήτρια μεταδιδακτορική έρευνα. Σήμερα διδάσκει ανθρωπολογία στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν την ανθρωπολογία της μετανάστευσης και ζητήματα εργασίας και οικιακού χώρου με επικέντρωση στην Ελλάδα και τις Φιλιππίνες. Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε ελληνικά και ξενόγλωσσα περιοδικά και συλλογικούς τόμους.
Βλαχούτσικου, Χριστίνα
Συγγραφέας
Η Χριστίνα Βλαχούτσικου γεννήθηκε στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Σπούδασε κοινωνιολογία στο London School of Economics and Political Science (LSE) του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και πήρε διδακτορικό δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο της Καμπέρα. Εργάστηκε στο LSE και στην Ελλάδα διεξάγοντας έρευνες για δημόσιους οργανισμούς καθώς και έρευνες αγοράς, με πιο πρόσφατη την έρευνα στη Βούλα το 2002, υπό την αιγίδα του Κέντρου Έρευνας Ελληνικής Κοινωνίας της Ακαδημίας Αθηνών. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην οικογένεια, το φύλο και την κατανάλωση.
Αγγελάκη - Ρουκ, Κατερίνα
Συγγραφέας
Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρούκ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939. Σπούδασε στην Αθήνα, στη Νότια Γαλλία και Ελβετία (Πανεπιστήμιο Γενεύης). Είναι διπλωματούχος της Σχολής Μεταφραστών και Διερμηνέων (αγγλικά, γαλλικά, ρωσικά). Πρωτοδημοσίευσε στην "Καινούργια Εποχή" το 1956. Άρθρα και δοκίμια για την ελληνική ποίηση και τη μετάφραση της ποίησης έχει δημοσιεύσει σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει εκδώσει περίπου 20 ποιητικές συλλογές. Το 1962 τιμήθηκε με το Α΄ Βραβείο Ποίησης της πόλης της Γενεύης (Prix Hensch). Το 1985 τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Έχει δώσει διαλέξεις και διάβασε ποιήματά της σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και Καναδά (Harvard, Cornell, Daztmouth, N.Y. State, Princeton, Columbia κ.α.) Το 2000 τιμήθηκε με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη (Ακαδημία Αθηνών).
Έργα της έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από δέκα γλώσσες και ποιήματά της βρίσκονται σε πολλές ανθολογίες σε όλο τον κόσμο.
