Η ιδιότητα του πολίτη μπήκε εσχάτως με πανηγυρικό τρόπο στην ελληνική πολιτική και ακαδημαϊκή ημερήσια διάταξη, ως ζήτημα ιθαγένειας. Η νομοθετική μεταρρύθμιση του 2010 σηματοδότησε έναν στρατηγικό επαναπροσανατολισμό του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας. Ωστόσο, ανεξάρτητα από τη νομοθετική αλλαγή στην Ελλάδα, εδώ και αρκετό καιρό, η μελέτη της ιδιότητας του πολίτη έχει αναδειχθεί ως μια διαρκής πολιτική και ερευνητική πρόκληση στην Ευρώπη. Μια διεπιστημονική προσέγγιση της ιδιότητας του πολίτη στη βάση διαφορετικών ιστορικών εμπειριών πολιτικής συμμετοχής και αποκλεισμού σε συνδυασμό με την ανάδειξη της σύγχρονης προβληματικής της ιθαγένειας ως στοιχείου ενσωμάτωσης των μεταναστών αποτέλεσαν τη θεματική του διεθνούς συνεδρίου που συνδιοργάνωσαν τα μεταπτυχιακά προγράμματα του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου και του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών με τη συνεργασία του Ινστιτούτου Goethe στην Αθήνα στις 15-16 Οκτωβρίου 2010. Στον τόμο αυτόν περιλαμβάνονται επεξεργασμένα τα πρακτικά των περισσοτέρων εισηγήσεων του συνεδρίου εκείνου και μερικά άλλα κείμενα.
Το βιβλίο χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες. Το πρώτο μέρος, Η ιδιότητα του πολίτη στην Ευρώπη: κτήση και απώλεια, φιλοδοξεί να εισαγάγει τον αναγνώστη στη σύγχρονη ευρωπαϊκή προβληματική με διττό τρόπο. Πρώτον, διά της συγκριτικής παρουσίασης των πρακτικών κτήσης και απώλειας ιθαγένειας σύμφωνα με τις εθνικές νομοθετικές παραδόσεις και διοικητικές πρακτικές των κρατών-μελών και δεύτερον, διά της αναφοράς στην καθεαυτού ιθαγένεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως επικουρικής ιδιότητας δίπλα στις υπηκοότητες των κρατών-μελών. Το δεύτερο μέρος, Ιστορία και συγκυρία της ελληνικής ιδιότητας του πολίτη, εστιάζει στα καθ' ημάς. Η κατανόηση της σύγχρονης συγκυρίας της ιδιότητας του πολίτη στην Ελλάδα προϋποθέτει τη γείωση στο παρελθόν και την εμβάθυνση στην ιστορική κληρονομιά. Τα κείμενα του τρίτου μέρους, Συγκριτικές προσεγγίσεις, εξετάζουν συγκριτικά τ
Περίληψη
Η ιδιότητα του πολίτη μπήκε εσχάτως με πανηγυρικό τρόπο στην ελληνική πολιτική και ακαδημαϊκή ημερήσια διάταξη, ως ζήτημα ιθαγένειας. Η νομοθετική μεταρρύθμιση του 2010 σηματοδότησε έναν στρατηγικό επαναπροσανατολισμό του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας. Ωστόσο, ανεξάρτητα από τη νομοθετική αλλαγή στην Ελλάδα, εδώ και αρκετό καιρό, η μελέτη της ιδιότητας του πολίτη έχει αναδειχθεί ως μια διαρκής πολιτική και ερευνητική πρόκληση στην Ευρώπη. Μια διεπιστημονική προσέγγιση της ιδιότητας του πολίτη στη βάση διαφορετικών ιστορικών εμπειριών πολιτικής συμμετοχής και αποκλεισμού σε συνδυασμό με την ανάδειξη της σύγχρονης προβληματικής της ιθαγένειας ως στοιχείου ενσωμάτωσης των μεταναστών αποτέλεσαν τη θεματική του διεθνούς συνεδρίου που συνδιοργάνωσαν τα μεταπτυχιακά προγράμματα του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου και του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών με τη συνεργασία του Ινστιτούτου Goethe στην Αθήνα στις 15-16 Οκτωβρίου 2010. Στον τόμο αυτόν περιλαμβάνονται επεξεργασμένα τα πρακτικά των περισσοτέρων εισηγήσεων του συνεδρίου εκείνου και μερικά άλλα κείμενα.
Το βιβλίο χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες. Το πρώτο μέρος, Η ιδιότητα του πολίτη στην Ευρώπη: κτήση και απώλεια, φιλοδοξεί να εισαγάγει τον αναγνώστη στη σύγχρονη ευρωπαϊκή προβληματική με διττό τρόπο. Πρώτον, διά της συγκριτικής παρουσίασης των πρακτικών κτήσης και απώλειας ιθαγένειας σύμφωνα με τις εθνικές νομοθετικές παραδόσεις και διοικητικές πρακτικές των κρατών-μελών και δεύτερον, διά της αναφοράς στην καθεαυτού ιθαγένεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως επικουρικής ιδιότητας δίπλα στις υπηκοότητες των κρατών-μελών. Το δεύτερο μέρος, Ιστορία και συγκυρία της ελληνικής ιδιότητας του πολίτη, εστιάζει στα καθ' ημάς. Η κατανόηση της σύγχρονης συγκυρίας της ιδιότητας του πολίτη στην Ελλάδα προϋποθέτει τη γείωση στο παρελθόν και την εμβάθυνση στην ιστορική κληρονομιά. Τα κείμενα του τρίτου μέρους, Συγκριτικές προσεγγίσεις, εξετάζουν συγκριτικά τ
Ο Κύρκος Δοξιάδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1955. Το 1986 πήρε διδακτορικό δίπλωμα από το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Κοινωνιολογίας του Birkbeck College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Είναι αναπληρωτής καθηγητής της Κοινωνικής Θεωρίας με ειδίκευση στην Επικοινωνία στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Κυκλοφορούν και τα βιβλία του: "Υποκειμενικότητα και εξουσία: Για τη θεωρία της ιδεολογίας" (1992), "Ιδεολογία και τηλεόραση: Για τη διασκευή ενός μυθιστορήματος" (1993), "Εθνικισμός, ιδεολογία, μέσα μαζικής επικοινωνίας" (1995), "Κοινωνία, ιδεολογία, ηθική" (2001). Το 2008 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πλέθρον το βιβλίο του "Ανάλυση λόγου: Κοινωνικο-φιλοσοφική θεμελίωση", που εκδόθηκε και στα αγγλικά το 2011 από τις εκδόσεις Common Ground.
Χριστόπουλος, Δημήτρης Κ.
Συγγραφέας
Ο Δημήτρης Χριστόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1969. Είναι καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, όπου διδάσκει από το 2000.
Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εντάσσονται στο πεδίο της πολιτειολογίας και των δικαιωμάτων και εστιάζουν στην ιδιότητα του πολίτη, τη μετανάστευση, τη λογοκρισία και τις μειονότητες.
Είναι ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Ερευνών Μειονοτικών Ομάδων (ΚΕΜΟ). Την περίοδο 2003-11 υπήρξε πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Από το 2016, είναι πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Μπαλτσιώτης, Λάμπρος
Συγγραφέας
Ο Λάμπρος Μπαλτσιώτης αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του ΔΠΘ και εκπόνησε Diplome ιστορίας στην EHESS. Είναι διδάκτωρ Ιστορίας (Πάντειο Πανεπιστήμιο) και εργάζεται ως ειδικός επιστήμονας στον Συνήγορο του Πολίτη. Ειδικεύεται σε ζητήματα γλωσσικής και θρησκευτικής ετερότητας στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια και σε ζητήματα ιθαγένειας.
Τσιτσελίκης, Κωνσταντίνος
Συγγραφέας
Ο Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης (1967) είναι αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Διδάσκει δικαιώματα του ανθρώπου, διεθνείς οργανισμούς και διεθνές δίκαιο. Μέλος της Γραμματείας του Κέντρου Ερευνών Μειονοτικών Ομάδων και πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Συγγραφέας βιβλίων, μελετών και άρθρων σε θέματα διεθνούς δικαίου δικαιωμάτων του ανθρώπου, των μειονοτήτων και των μεταναστών. Έχει εργαστεί στο Συμβούλιο της Ευρώπης και έχει συνεργαστεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα Ηνωμένη Έθνη και τον ΟΑΣΕ σε αποστολές επί του πεδίου σχετικά με την προστασία δικαιωμάτων του ανθρώπου και εκδημοκρατισμού.
Κωνσταντακόπουλος, Σταύρος
Συγγραφέας
Ο Σταύρος Κωνσταντακόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και έκανε μεταπτυχιακό στο Παρίσι (Paris II, Doctorat d' Etat). Από το 1992 ως το 2003 δίδαξε στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Από το 2003 δίδαξε στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Δημοσίευσε ένα βιβλίο για τον Τοκβίλ, ενώ αρθρογραφούσε στα περιοδικά "Αξιολογικά", "Σύγχρονα Θέματα", "Δοκιμές", "Νέα Εστία", "Πολίτης" καθώς και στην "Εφημερίδα των Συντακτών" και την "Αυγή".
Από τα φοιτητικά του χρόνια συμμετείχε στο κίνημα της Αριστεράς, ως στέλεχος της Ε.Κ.Ο.Ν.- ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΑΙΟΣ. Μέλος της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ και συντονιστής της Οργάνωσης των Πανεπιστημιακών του ΣΥΡΙΖΑ.
Έφυγε από τη ζωή ξαφνικά στις 27 Φεβρουαρίου 2015, στα 57 του χρόνια.
Παπαστυλιανός, Χρήστος
Συγγραφέας
Ο Χρήστος Παπαστυλιανός είναι Ειδικός επιστήμονας στον Συνήγορο του Πολίτη, Απόφοιτος της Νομικής Σχολής Α.Π.Θ, εκπόνησε τη Διδακτορική του Διατριβή στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλορεντίας με θέμα τη σχέση της Ελευθερίας της Έκφρασης και τη Δημόσια Τάξη. Τα πρόσφατα ακαδημαϊκά και ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στα ζητήματα της ιδιότητας του πολίτη, της ιθαγένειας ως παράγοντα συμπερίληψης/αποκλεισμού και του συνταγματισμού στο επίπεδο της ΕΕ.
Δημούλης, Δημήτρης
Συγγραφέας
Ο Δημήτρης Δημούλης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1965. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα, στο Παρίσι (D.E.A. δημοσίου δικαίου) και στο Saarbrucken (διδακτορική διατριβή). Επιστημονικός συνεργάτης και εντεταλμένος διδασκαλίας στο Νομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Saarland. Δίδαξε ευρωπαϊκό δίκαιο στο Πανεπιστήμιο του Metz. Καθηγητής συνταγματικού και δημόσιου διεθνούς δικαίου στο Πανεπιστήμιο Bandeirante του Sao Paulo. Έχει δημοσιεύσει τις μονογραφίες: Έθνη-τάξεις-πολιτική. Η διαλεκτική του πολέμου, Κριτική, Αθήνα 1995 (σε συνεργ. με τη Χριστίνα Γιαννούλη), Die Begnadigung in vergleichender Perspektive. Rechtsphilosophische, verfassungs und strafrechtliche Probleme, Dunker und Humblot, Berlin 1996. Δημοσίευσε μελέτες συνταγματικού δικαίου, εγκληματολογίας και θεωρίας του κράτους και του δικαίου, ιδίως στα πορτογαλικά, αγγλικά, ελληνικά και γερμανικά. Μέλος του Κέντρου Ερευνών Μειονοτικών Ομάδων. Γραμματέας σύνταξης του περιοδικού "Θέσεις".
Τάκης, Ανδρέας Χ.
Συγγραφέας
Ο Ανδρέας Τάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1965. Σπούδασε νομικά και φιλοσοφία στην Αθήνα και τις Βρυξέλλες και σήμερα είναι Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη, υπεύθυνος του Τομέα Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, και έχει εκλεγεί επίκουρος καθηγητής στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σήμερα είναι Γενικός Γραμματέας Μεταναστευτικής Πολιτικής στο Υπουργείο Εσωτερικών. Έχει δημοσιεύσει τα έργα "Η ηθική αδιαφορία του νόμου" (2006) και "Για την ελευθερία της τέχνης" (2008), καθώς και πολλά άρθρα πολιτικής και ηθικής φιλοσοφίας και συνταγματικού δικαίου, έχει επιμεληθεί επιστημονικά την ελληνική έκδοση της "Θεωρίας της δικαιοσύνης" του John Rawls και έχει εκδώσει, μαζί με τον Αντώνη Μανιτάκη τον συλλογικό τόμο "Τρομοκρατία και δικαιώματα".
Παντελίδου Μαλούτα, Μάρω
Συγγραφέας
Η Μάρω Παντελίδου Μαλούτα είναι καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Τμήμα ΠΕΔΔ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Κεντρικό αντικείμενο της επιστημονικής της διερεύνησης αποτελούν οι πολιτισμικές συνιστώσες της πολιτικής διαδικασίας και ιδιαίτερα η διαδικασία διαμόρφωσης και οι εκφράσεις της πολιτικής ταυτότητας. Ασχολείται ιδιαίτερα με την έμφυλη ανισότητα στη σχέση της με τη δημοκρατία, και με τις πολιτικές για την αντιμετώπιση της. Έχει διευθύνει/συμμετάσχει σε πολλά ερευνητικά προγράμματα, ελληνικά και ευρωπαϊκά. Στις δημοσιεύσεις της περιλαμβάνονται: "Πολιτικές στάσεις και αντιλήψεις στην αρχή της εφηβείας", Αθήνα, Gutenberg, 1987, "Γυναίκες και πολιτική: Η πολιτική φυσιογνωμία των Ελληνίδων", Αθήνα, Gutenberg, 1992, "Πολιτική συμπεριφορά", Αθήνα, Σάκκουλας, 1993 κ.ά.
Αθανασίου, Αθηνά
Συγγραφέας
Η Αθηνά Αθανασίου είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Πήρε το διδακτορικό της δίπλωμα από το New School for Social Research της Νέας Υόρκης και έκανε μεταδιδακτορικές σπουδές στο Pembroke Center for Teaching and Research on Women του Πανεπιστημίου Brown των ΗΠΑ. Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε ελληνικά και ξένα περιοδικά γύρω από ζητήματα φύλου, τεχνολογιών σώματος και βιοπολιτικής.
Χριστόπουλος, Δημήτρης Κ.
Συγγραφέας
Ο Δημήτρης Χριστόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1969. Είναι καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, όπου διδάσκει από το 2000.
Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εντάσσονται στο πεδίο της πολιτειολογίας και των δικαιωμάτων και εστιάζουν στην ιδιότητα του πολίτη, τη μετανάστευση, τη λογοκρισία και τις μειονότητες.
Είναι ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Ερευνών Μειονοτικών Ομάδων (ΚΕΜΟ). Την περίοδο 2003-11 υπήρξε πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Από το 2016, είναι πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Κουζέλης, Γεράσιμος
Συγγραφέας
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1953. Σπούδασε κοινωνιολογία και φιλοσοφία στο Μάρμπουργκ και τη Φραγκφούρτη, όπου πήρε και το διδακτορικό του δίπλωμα. Είναι καθηγητής Επιστημολογίας και Κοινωνιολογίας της Γνώσης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει ασχοληθεί ερευνητικά και συγγραφικά με την «κριτική θεωρία», την κοινωνιολογία της γνώσης, της εκπαίδευσης και της τεχνολογίας, την επιστημολογία των κοινωνικών επιστημών, τις μορφές εξουσίας στις καθημερινές σχέσεις, τη φτώχεια και τον ρατσισμό. Έργα του: "Das symbolische Mehrprodukt" (1985), "Από τον βιωματικό στον επιστημονικό κόσμο. Ζήτημα κοινωνικής αναπαραγωγής της γνώσης" (1992), "Η Κριτική Θεωρία σήμερα" (2000) κ.ά.
Κουζέλης, Γεράσιμος
Συγγραφέας
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1953. Σπούδασε κοινωνιολογία και φιλοσοφία στο Μάρμπουργκ και τη Φραγκφούρτη, όπου πήρε και το διδακτορικό του δίπλωμα. Είναι καθηγητής Επιστημολογίας και Κοινωνιολογίας της Γνώσης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει ασχοληθεί ερευνητικά και συγγραφικά με την «κριτική θεωρία», την κοινωνιολογία της γνώσης, της εκπαίδευσης και της τεχνολογίας, την επιστημολογία των κοινωνικών επιστημών, τις μορφές εξουσίας στις καθημερινές σχέσεις, τη φτώχεια και τον ρατσισμό. Έργα του: "Das symbolische Mehrprodukt" (1985), "Από τον βιωματικό στον επιστημονικό κόσμο. Ζήτημα κοινωνικής αναπαραγωγής της γνώσης" (1992), "Η Κριτική Θεωρία σήμερα" (2000) κ.ά.
