Η μελέτη της σχέσης γλώσσας και σεξουαλικότητας, μετεξέλιξη της μελέτης γλώσσας και φύλου, αποτελεί το αντικείμενο αυτού του συλλογικού τόμου, στον οποίο συμπράττουν γλωσσολόγοι και ανθρωπολόγοι σε μια προσπάθεια διερεύνησης ποικίλων όψεων ενός ελάχιστα μελετημένου αντικειμένου. Δώδεκα κείμενα που οργανώνονται σε τέσσερις θεματικές ενότητες αναδεικνύουν την πολύπλοκη ενδεικτική σχέση γλώσσας-φύλου-σεξουαλικότητας σε ποικίλα συμφραζόμενα που περιλαμβάνουν τις γνωστές σεξουαλικές ταυτοτικές κατηγοριοποιήσεις χωρίς να περιορίζονται σε αυτές. Βασική αφετηρία για τους συγγραφείς είναι η γλωσσική συγκρότηση του φύλου και -δεδομένης της άρρητης προσδοκίας για ετεροφυλόφιλη σεξουαλική επιθυμία και συμπεριφορά (ετεροκανονικότητα)- η ενδεικτική σχέση φύλου και σεξουαλικότητας μέσω της γλώσσας. Ο έμφυλος εαυτός συγκροτείται γλωσσικά παραπέμποντας στη συνέχεια σε σεξουαλικές υποκειμενικότητες οι οποίες, παρότι εν πολλοίς προκαθορισμένες, γίνονται αντικείμενο έντονης και συνεχούς διαπραγμάτευσης και αμφισβήτησης. Στα κείμενα του τόμου οι αναγνώστες θα βρουν μια ποικιλία προσεγγίσεων της σεξουαλικότητας και της γλώσσας στην οποία αυτή εκφράζεται. Σημαντικό πλεονέκτημα αυτού του τόμου είναι ότι καλύπτει μια ευρύτατη γκάμα θεμάτων -από το τηλεφωνικό σεξ, την κονσομασιόν και τη συγκρότηση ετερο- και ομοσεξουαλικών ταυτοτήτων γυναικών και ανδρών, έως έναν επικήδειο που αποσιωπά τη ζωή του νεαρού εκλιπόντος από τον ιό του AIDS, το λόγο της γκέι πορνογραφίας και των "θαυμαστών" προεγχειρητικών διεμφυλικών γυναικών, μεταξύ άλλων- ενώ αποφεύγει μια προσέγγιση της σεξουαλικότητας σαν να αφορούσε αποκλειστικά την ομοφυλοφιλική ή μη-ετεροσεξουαλική συμπεριφορά. Με αυτόν τον τρόπο συνεισφέρει στην κατανόηση της ετεροφυλοφιλίας ως (ακόμη μίας) σεξουαλικότητας, πράγμα αναγκαίο προκειμένου να συνειδητοποιήσουμε το κανονιστικό της δυναμικό -αυτό που την καθιστά το μέτρο βάσει του οποίου μετριόμαστε όλοι και όλες, ακόμη κι όταν επιλέγουμε παρτενέρ του άλλου φύλου.
Περίληψη
Η μελέτη της σχέσης γλώσσας και σεξουαλικότητας, μετεξέλιξη της μελέτης γλώσσας και φύλου, αποτελεί το αντικείμενο αυτού του συλλογικού τόμου, στον οποίο συμπράττουν γλωσσολόγοι και ανθρωπολόγοι σε μια προσπάθεια διερεύνησης ποικίλων όψεων ενός ελάχιστα μελετημένου αντικειμένου. Δώδεκα κείμενα που οργανώνονται σε τέσσερις θεματικές ενότητες αναδεικνύουν την πολύπλοκη ενδεικτική σχέση γλώσσας-φύλου-σεξουαλικότητας σε ποικίλα συμφραζόμενα που περιλαμβάνουν τις γνωστές σεξουαλικές ταυτοτικές κατηγοριοποιήσεις χωρίς να περιορίζονται σε αυτές. Βασική αφετηρία για τους συγγραφείς είναι η γλωσσική συγκρότηση του φύλου και -δεδομένης της άρρητης προσδοκίας για ετεροφυλόφιλη σεξουαλική επιθυμία και συμπεριφορά (ετεροκανονικότητα)- η ενδεικτική σχέση φύλου και σεξουαλικότητας μέσω της γλώσσας. Ο έμφυλος εαυτός συγκροτείται γλωσσικά παραπέμποντας στη συνέχεια σε σεξουαλικές υποκειμενικότητες οι οποίες, παρότι εν πολλοίς προκαθορισμένες, γίνονται αντικείμενο έντονης και συνεχούς διαπραγμάτευσης και αμφισβήτησης. Στα κείμενα του τόμου οι αναγνώστες θα βρουν μια ποικιλία προσεγγίσεων της σεξουαλικότητας και της γλώσσας στην οποία αυτή εκφράζεται. Σημαντικό πλεονέκτημα αυτού του τόμου είναι ότι καλύπτει μια ευρύτατη γκάμα θεμάτων -από το τηλεφωνικό σεξ, την κονσομασιόν και τη συγκρότηση ετερο- και ομοσεξουαλικών ταυτοτήτων γυναικών και ανδρών, έως έναν επικήδειο που αποσιωπά τη ζωή του νεαρού εκλιπόντος από τον ιό του AIDS, το λόγο της γκέι πορνογραφίας και των "θαυμαστών" προεγχειρητικών διεμφυλικών γυναικών, μεταξύ άλλων- ενώ αποφεύγει μια προσέγγιση της σεξουαλικότητας σαν να αφορούσε αποκλειστικά την ομοφυλοφιλική ή μη-ετεροσεξουαλική συμπεριφορά. Με αυτόν τον τρόπο συνεισφέρει στην κατανόηση της ετεροφυλοφιλίας ως (ακόμη μίας) σεξουαλικότητας, πράγμα αναγκαίο προκειμένου να συνειδητοποιήσουμε το κανονιστικό της δυναμικό -αυτό που την καθιστά το μέτρο βάσει του οποίου μετριόμαστε όλοι και όλες, ακόμη κι όταν επιλέγουμε παρτενέρ του άλλου φύλου.
Ο Αργύρης Αρχάκης είναι επίκουρος καθηγητής γλωσσολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα εντοπίζονται στους χώρους της ανάλυσης του λόγου, της κοινωνιογλωσσολογίας και της πραγματολογίας.
Μπακαλάκη, Αλεξάνδρα
Συγγραφέας
Η Αλεξάνδρα Μπακαλάκη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1953. Σπούδασε Κοινωνιολογία και Κοινωνική Ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο Buffalo στις Η.Π.Α. Έχει διδάξει ως Επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Κοινωνικής. Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου και τώρα διδάσκει στο Τμήμα Αρχαιολογίας και Ιστορίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης. Ερευνητικά έχει ασχοληθει με ζητήματα που αφορούν το φύλο και το σώμα και πρόσφατα τη φιλανθρωπία. Ενδεικτικά έργα: "Ανθρωπολογία, γυναίκες και φύλο" (επιμ.) Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 1994· "Locked into Security, Keyed into Modernity: The Selection of Burglaries as source of risk in Greece", Ethnos 68: 209-229, 2003. Έχει επίσης δημοσιεύσει άρθρα σε ξένα και ελληνικά περιοδικά πάνω σε ζητήματα κοινωνικού φύλου και πολιτισμού.
Καντσά, Βενετία
Συγγραφέας
Η Βενετία Καντσά έχανε προπτυχιακές σπουδές στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και μεταπτυχιακές στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Ειδικεύτηκε στη φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και ολοκλήρωσε το διδακτορικό της στην ανθρωπολογία στο London School of Economics and Political Science. Οι δημοσιεύσεις της αναφέρονται σε λεσβιακούς χώρους, την "ορατότητα" της ομοφυλόφιλης επιθυμίας, τη λεσβιακή μητρότητα, την έννοια του χρόνου στα πλαίσια της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής καθώς και θεωρητικές προσεγγίσεις της συγγένειας, του φύλου και της σεξουαλικότητας. Διδάσκει κοινωνική ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου.
Πανόπουλος, Παναγιώτης
Συγγραφέας
Ο Παναγιώτης Πανόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1967. Σπούδασε Παιδαγωγικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Κοινωνική Ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, απ' όπου πήρε το διδακτορικό του το 1998. Διδάσκει Ανθρωπολογία της Μουσικής στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Ασχολείται ερευνητικά με ζητήματα εθνογραφίας των μουσικών επιτελέσεων και ανθρωπολογίας του ήχου.
Αμπατζή, Λιόπη
Συγγραφέας
Η Λιόπη Αμπατζή γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Κοινωνική Ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου όπου ολοκλήρωσε το διδακτορικό της το 2004. Συνεργάστηκε με το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών και ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια με το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 2008 εκδόθηκε από το ΕΚΚΕ η μελέτη της με τίτλο "Προσεγγίζοντας το φαινόμενο του trafficking". Ασχολήθηκε με τη μελέτη του φύλου και της σεξουαλικότητας, της εργασίας και της μετανάστευσης στη σύγχρονη Ελλάδα.
Το ντοκιμαντέρ με τίτλο "Βυζιά" (σκηνοθεσία Ανιές Σκλάβου και Στέλιος Τατάκης) που προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης του 2017, βασίστηκε πάνω στην μελέτη που είχε ξεκινήσει η ίδια από το 2013.
Έφυγε από τη ζωή στις 25 Φεβρουαρίου 2018 σε ηλικία 47 ετών, μετά από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο.
Κανάκης, Κώστας
Συγγραφέας
Ο Κώστας Κανάκης είναι επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Σπούδασε γλωσσολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το University of Chicago και στη συνέχεια δίδαξε στα Πανεπιστήμια Princeton, Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Η έρευνά του εμπίπτει στη διασταύρωση κοινωνιογλωσσολογίας, πραγματολογίας, γνωστικής γλωσσολογίας και ανθρωπογλωσσολογίας, όπως αποτυπώνεται στη μονογραφία "Εισαγωγή στην πραγματολογία: Γνωστικές και κοινωνικές όψεις της γλωσσικής χρήσης" (Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, 2007, 2η έκδοση 2011) και τους συλλογικούς τόμους "Subjectification: Various Paths to Subjectivit" (με τους B. Cornillie και A, Athanasiadou, Mouton de Gruyter, 2006), "Language and Sexuality: (Through and) beyond Gender" (με τους V. Kantsa και K. Yannacopoulos, CSP, 2010).
Κοσετζή, Κωνσταντίνα
Συγγραφέας
Η Κωνσταντίνα Κοσετζή, απόφοιτος του Τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, συνέχισε τις μεταπτυχιακές σπουδές της στη γλωσσολογία στο Πανεπιστήμιο του Λάνκαστερ όπου και εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή. Τα ενδιαφέροντά της περιλαμβάνουν την κριτική ανάλυση λόγου, ειδικά στην έμφυλη γλώσσα και το λόγο των ΜΜΕ. Από το 2007 διδάσκει στο Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Αποστολίδου, Άννα
Συγγραφέας
Η Άννα Αποστολίδου ολοκλήρωσε τη διδακτορική της διατριβή στην κοινωνική ανθρωπολογία στο University College του Λονδίνου (2011). Την απασχολούν ζητήματα φύλου και σεξουαλικότητας, η ανθρωπολογία της τέχνης και του οπτικού πολιτισμού (M.A., U.C.L.), η εθνομουσικολογία και ο εκπαιδευτικός πολιτισμός σε συστήματα εξ αποστάσεως μάθησης.
Valentine, David
Συγγραφέας
Ο David Valentine είναι αναπληρωτής καθηγητής ανθρωπολογίας στο University of Minnesota. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν ζητήματα φύλου και σεξουαλικότητας, γλώσσας, αστικών κοινωνικών κινημάτων και με την πολιτισμική κατασκευή της φαντασίας. Είναι συγγραφέας του "Imagining Transgender: An Ethnography of a Category (Duke University Press, 2007) ενώ η πρόσφατη έρευνά του διερευνά τις χρονικές φανταστικές/νοερές απεικονίσεις των ανθρώπων στην εμπορική βιομηχανία του διαστήματος στις ΗΠΑ.
Κεφαλά, Μαρία
Συγγραφέας
Η Μαρία Κεφαλά είναι νηπιαγωγός, απόφοιτη του Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (Τ.Ε.Α.Π.Η.) του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές της στο ΠΜΣ: "Γυναίκες και Φύλα: Ανθρωπολογικές και Ιστορικές Προσεγγίσεις" του Τμήματος Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου το 2010.
Δαλεζίου, Μαργαρίτα
Συγγραφέας
Η Μαργαρίτα Δαλεζίου σπούδασε δημοσιογραφία στο Δ.Ι.Ε.Κ. Χαλανδρίου και στη συνέχεια ευρωπαϊκό πολιτισμό στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Είναι απόφοιτη του ΠΜΣ "Γυναίκες και Φύλα: Ανθρωπολογικές και Ιστορικές Προσεγγίσεις" του Τμήματος Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου (2010).
Λαμπροπούλου, Σοφία
Συγγραφέας
Η Σοφία Λαμπροπούλου είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Department of Linguistics and English Language του Πανεπιστημίου του Λάνκαστερ, όπου και φοίτησε ως υπότροφος του ΙΚΥ και του Πανεπιστημίου του Λάνκαστερ. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εντοπίζονται στον χώρο της κοινωνιογλωσσολογίας και της ανάλυσης του λόγου. Η τρέχουσα έρευνά της χρηματοδοτείται από τον φορέα ESRC στη Μεγάλη Βρετανία.
Γιαννακόπουλος, Κώστας
Συγγραφέας
O Kώστας Γιαννακόπουλος είναι επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Tα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν το φύλο, τη σεξουαλικότητα, την υγεία, τη σχέση μεταξύ ανθρωπολογίας και ψυχανάλυσης, τον αστικό χώρο και τις πολιτικές της διαφοράς. Έχει επιμεληθεί τον συλλογικό τόμο "Σεξουαλικότητα: Θεωρίες και πολιτικές της ανθρωπολογίας" (εκδ. Αλεξάνδρεια, 2006) και έχει συνεπιμεληθεί τον επίσης συλλογικό τόμο "Αμφισβητούμενοι χώροι στην πόλη" (Αλεξάνδρεια & Παν. Αιγαίου, 2010) καθώς και το αφιέρωμα "Ψυχανάλυση και Κοινωνική Ανθρωπολογία" στο περιοδικό Εκ των Υστέρων, τεύχος 14, 2006.
