Σ' αυτόν τον δεύτερο τόμο της σειράς για την Κυπριακή λογοτεχνία ανθολογούνται ποιητές των αρχών του 20ού αιώνα (Γλαύκος Αλιθέρσης, Τεύκρος Ανθίας, Παύλος Βαλδασαρίδης, Νίκος Βραχίμης, Λευτέρης Γιαννίδης, Δημ. Δ. Δημητριάδης, Πυθαγόρας Δρουσιώτης, Μάνος Κράλης, Νίκος Κρανιδιώτης, Γιάννης Λεύκης, Ζήνων Ρωσσίδης κ.ά.).
Εξετάζονται η θέση τους στην ιστορία της λογοτεχνίας καθώς και κεντρικά θέματα του έργου τους: η μοναξιά, το όνειρο, η συνομιλία με τη φύση, η σχέση με τη μουσική. Παρουσιάζεται έτσι μία, εν πολλοίς άγνωστη στο ελλαδικό κοινό, ποίηση χαμηλών τόνων και εσωτερικών τοπίων, που παραμένει καίρια και δραστική και στις μέρες μας.
Περίληψη
Σ' αυτόν τον δεύτερο τόμο της σειράς για την Κυπριακή λογοτεχνία ανθολογούνται ποιητές των αρχών του 20ού αιώνα (Γλαύκος Αλιθέρσης, Τεύκρος Ανθίας, Παύλος Βαλδασαρίδης, Νίκος Βραχίμης, Λευτέρης Γιαννίδης, Δημ. Δ. Δημητριάδης, Πυθαγόρας Δρουσιώτης, Μάνος Κράλης, Νίκος Κρανιδιώτης, Γιάννης Λεύκης, Ζήνων Ρωσσίδης κ.ά.).
Εξετάζονται η θέση τους στην ιστορία της λογοτεχνίας καθώς και κεντρικά θέματα του έργου τους: η μοναξιά, το όνειρο, η συνομιλία με τη φύση, η σχέση με τη μουσική. Παρουσιάζεται έτσι μία, εν πολλοίς άγνωστη στο ελλαδικό κοινό, ποίηση χαμηλών τόνων και εσωτερικών τοπίων, που παραμένει καίρια και δραστική και στις μέρες μας.
Ο Γιάννης Λεύκης (πραγματικό όνομα Γιάννης Παπαγγέλου) γεννήθηκε στη Λάρνακα της Κύπρου. Η οικογένειά του ήταν φτωχή, ενώ οικονομικές δυσκολίες τον συνόδεψαν σ' όλη τη ζωή του. Αποφοίτησε από το Εμπορικό Λύκειο της Λάρνακας (1917). Εργάστηκε στην εταιρεία Khedivial Mail Steamship and Craning Dock Company (1917-1927) και στην Κυπριακή Εταιρεία Οινοπνευματωδών (1927-1958). Από νεαρή ηλικία στράφηκε στην ποίηση και πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο της λογοτεχνίας με ένα δημοσίευμα στην κυπριακή εφημερίδα "Ηχώ" το 1915. Συνιδρυτής με τον Παναγιώτη Κτωρίδη του φιλολογικού περιοδικού της Λάρνακας "Μούσα", του οποίου η κυκλοφορία απαγορεύτηκε από την αποικιακή κυβέρνηση της Κύπρου, και με τον Αιμίλιο Χουρμούζιο του περιοδικού "Αβγή", συνεργάστηκε με τις εφημερίδες της Κύπρου "Σάλπιγξ", "Αλήθεια", "Νέος Άνθρωπος", "Ελευθερία" και με τα περιοδικά "Κυπριακά Γράμματα" και "Νέα Εποχή". Πολιτικά στρατευμένος στο χώρο της Αριστεράς, ήταν από τα πρώτα μέλη του Κομουνιστικού Κόμματος Κύπρου και το 1926 πήρε μέρος στο πρώτο συνέδριο του κόμματος που έγινε στη Λεμεσό. Παράλληλα ασχολήθηκε με το θέατρο ως σκηνοθέτης παραστάσεων Αρχαίου Δράματος στην Ιδιωτική Σχολή Λεμεσού. Το 1935 κυκλοφόρησε η πρώτη ποιητική συλλογή του, που είχε τίτλο "Στεναγμοί και πόθοι" και ακολούθησαν οι συλλογές "Το τραγούδι των ξυπνημένων ανθρώπων" και "Η τριλογία της ζωής και του θανάτου". Δημοσίευσε επίσης λογοτεχνικές μεταφράσεις και μελέτες για τη νεοελληνική λογοτεχνία.
1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Γιάννη Λεύκη βλ. Κουδουνάρης Αριστείδης Λ., "Λεύκης Γιάννης", Βιογραφικόν Λεξικόν Κυπρίων 1800-1920. Λευκωσία, 1995 (έκδοση γ΄).
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Ζαχαριάδης, Ελευθέριος (Τάκης)
Συγγραφέας
Ελευθέριος (Τάκης) Ζαχαριάδης (Λεμεσός 1918-1943). Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάστηκε για τρία χρόνια στην εκπαίδευση. Νεότατος τερμάτισε τη ζωή του πέφτοντας στη θάλασσα. Τα περισσότερα ποιήματά του έμειναν αδημοσίευτα. Μόλις πρόσφατα περιλήφθηκαν στα "Μικροφιλολογικά Τετράδια" 8, Λευκωσία 2009.
Μόντης, Κώστας, 1914-2004
Συγγραφέας
Κώστας Μόντης (1914-2004). Ο Κώστας Μόντης του Θεοδούλου γεννήθηκε στην Αμμόχωστο. Αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυμνάσιο Λευκωσίας και σπούδασε νομική και οικονομικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μετά από άρνηση της κυπριακής κυβέρνησης να του επιτρέψει να ασκήσει τη δικηγορία στο νησί, εργάστηκε ως ιδιωτικός υπάλληλος, δημοσιογράφος, καθηγητής σε σχολεία της Λευκωσίας και της Μόρφου, γενικός γραμματέας της Εμποροβιομηχανικής Ομοσπονδίας Κύπρου και διευθυντής του Τμήματος Τουρισμού (1961-1976). Δραστηριοποιήθηκε πολιτικά ως καθοδηγητής της Ε.Ο.Κ.Α. στην επαρχία Λευκωσίας. Παντρεύτηκε την Έρση Κωνσταντίνου με την οποία απέκτησε τρεις γιους και μια κόρη. Στο χώρο της λογοτεχνίας ασχολήθηκε με την ποίηση, την πεζογραφία και το θέατρο. Ιδρυτής του πρώτου επαγγελματικού θεάτρου της Κύπρου μαζί με τους Αχ.Λυμπουρίδη και Φ.Μουσουλίδη (Λυρικόν, 1942) και εκδότης του περιοδικού "Θέατρο" (1944), εξέδωσε επίσης τις εφημερίδες "Ελευθέρα Φωνή" (1946) και "Εμπορική" (1960 μαζί με τον Π.Μπενάκη) και τα οικονομικά περιοδικά "The Cyprus Chamber of Commerce Journal" (1946) και "Cyprus Trade Journal" (1952).Συνεργάστηκε με τις εφημερίδες "Ελευθερία" (στην οποία ήταν και ανταποκριτής μαζί με τον Ιερ.Κυκκώτη κατά τη διάρκεια των σπουδών του στην Ελλάδα), "Έθνος" και "Τα Νέα", το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου και το περιοδικό "Times of Cyprus", ενώ υπήρξε ιδρυτικό μέλος του περιοδικού "Πνευματική Κύπρος" (1960). Αντιπρόεδρος και πρόεδρος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών Κύπρου, τιμήθηκε με το βραβείο ποίησης (1968), το κρατικό βραβείο Κύπρου (1973 για τη συνολική προσφορά του), το Α’ κυπριακό κρατικό βραβείο ποίησης (1976), το Α’ κυπριακό κρατικό βραβείο μυθιστορήματος (1979) και τον τίτλο Poete Laureate. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Κώστα Μόντη βλ. Γαλάζη Πίτσα, "Μόντης Κώστας", Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 10. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ, Κουδουνάρης Αριστείδης Δ., "Μόντης Κώστας του Θεοδούλου", Βιογραφικόν Λεξικόν Κυπρίων 1800-1920. Λευκωσία, 1995 (έκδοση γ΄), Κυπριανού - Μαραθευτής - Σπανός, Ανθολογία Κυπριακής Πεζογραφίας. Λευκωσία, 1972 και Μυλωνά - Πιερίδη Θεοδώρα, "Σχεδίασμα εργοβιογραφίας Κώστα Μόντη", Η λέξη 152, 7-8/1999, σ.472-478.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Ρωσσίδης, Ζήνων, 1895-1990
Συγγραφέας
Ζήνων Ρωσσίδης (Λάρνακα 1895 - Νέα Υόρκη 1990). Σπούδασε νομικά στο Λονδίνο και εργάστηκε ως δικηγόρος, ενώ από νωρίς υπηρέτησε στο διπλωματικό σώμα. Δημοσίευσε ποιήματα και μεταφράσεις σε έντυπα του μεσοπολέμου. Μια πρώτη δίγλωσση έκδοση των ποιημάτων του κυκλοφόρησε στη Νέα Υόρκη: "Bruges and other poems" / "Bruges και άλλα ποιήματα" (1986).
Δημητριάδης, Δημήτρης Μ.,1892-1964, δημοσιογράφος
Συγγραφέας
Δημήτρης Μ. Δημητριάδης (Λεμεσός 1892-1964). Ασχολήθηκε κυρίως με τη δημοσιογραφία. Διηύθυνε την εφημερίδα "Κήρυξ" (1921 -1925) και ακολούθως εξέδωσε την εφημερίδα "Χρόνος" (1925-1964). Δημοσίευσε χρονογραφήματα, ποιήματα, θεατρικά κείμενα και μεταφράσεις από τη διεθνή λογοτεχνία.
Παπαδοπούλου, Περσεφόνη
Συγγραφέας
Περσεφόνη Παπαδοπούλου (Πάφος 1888-Πάτρα 1948). Απόφοιτος του Διδασκαλείου Λευκωσίας και του Αρσάκειου Διδασκαλείου Αθηνών, δίδαξε σε σχολεία της κυπριακής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ακολούθως σπούδασε παιδαγωγικά και φιλολογία σε πανεπιστήμια του Παρισιού και από το1935 ανέλαβε τη διεύθυνση των Αρσακείων Σχολείων της Πάτρας, όπου έζησε έως το τέλος της ζωής της. Εξέδωσε το γυναικείο έντυπο "Εστιάδες" (Αμμόχωστος 1913-1915), δημοσίευσε ποιητικά, πεζά, κριτικά κείμενα και μεταφράσεις, τα οποία αναμένονται να συγκεντρωθούν σε τόμο από τη Γιώτα Παρασκευά.
Ανθίας, Τεύκρος
Συγγραφέας
Ο Τεύκρος Ανθίας γεννήθηκε το 1903 στη Κοντέα, ένα χωριό στην επαρχία Αμμοχώστου. Είναι γνωστός και με διάφορα ψευδώνυμα, όπως Ανδρέας Ζαφείρης, Λιμπέρης, Ανδρέας Φιλοθέου και Κ. Ραγιάς. Ο Ανθίας έγραψε εκτός από ποίηση, διάφορα θεατρικά έργα καθώς και χρονογραφήματα. Πολλά από τα έργα του μεταφράστηκαν και στα αγγλικά.
Ο Τεύκρος Ανθίας φοίτησε στο Εμπορικό Γυμνάσιο της Λάρνακας και στη συνέχεια συνέχισε τις σπουδές του στο ιεροδιδασκαλείο της Λάρνακας όπου και πήρε το πτυχίο του δασκάλου, το 1922. Λίγο αργότερα, το 1924, έφυγε για την Ελλάδα που εργάστηκε ως δάσκαλος.
Ο Ανθίας άρχισε να γράφει ποιήματα ενώ ήταν ακόμα μαθητής, μερικά από τα οποία και δημοσιεύτηκαν σε τοπικές εφημερίδες της εποχής. Στον ελλαδικό χώρο έγινε γνωστός το 1929 με την ποιητική του συλλογή "Τα σφυρίγματα του αλήτη".
Επιστρέφει στην Κύπρο το 1930 και συνεργάζεται με διάφορες εφημερίδες όπως η "Πρωινή", "Ελευθερία", "Νέος Δημοκράτης" και "Χαραυγή". Αργότερα έζησε και εργάστηκε για αρκετό διάστημα στο Λονδίνο, στην εκεί κυπριακή παροικία.
Ο Ανθίας έγραψε συνολικά 52 έργα από τα οποία ξεχωρίζουν τα ακόλουθα: "Λουλούδια της αγάπης" 1922 Λάρνακα, "Τα σφυρίγματα του Αλήτη" 1929 Αθήνα, "Σαράβαλο" 1932 Κύπρος, "Η άνοδος" 1939 Κύπρος, "Τα σφυρίγματα του ερημίτη" 1943 Κύπρος, "Κυπριακή Τραγωδία" 1965 Αθήνα, "Σ' αγαπώ" 1966 Λονδίνο, "Αγρυπνώ για σένα Ελλάδα" 1967 Λονδίνο.
Το ποιητικό και συγγραφικό έργο του Τεύκρου Ανθία διακρίνει στα πρώτα στάδια του ο συναισθηματισμός και η ειρωνική διάθεση. Αργότερα τη θέση τους παίρνουν ο αυθορμητισμός και η υποκειμενικότητα. Προσπάθησε, επηρεασμένος από το Βάρναλη, να εξαλείψει την κοινωνική αδικία και να εξυπηρετήσει τον ίδιο τον άνθρωπο. Στο όλο έργο του είναι εμφανής και η αγάπη του για την Κύπρο και την Ελλάδα.
Ο Τεύκρος Ανθίας ήταν ένας από τους σημαντικότερους Κύπριους λογοτέχνες του 20ου αιώνα. Πέθανε το 1968.
Ξιούτας, Παύλος
Συγγραφέας
Παύλος Ξιούτας (Πάφος 1908-Λεμεσός 1991). Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και δίδαξε στη μέση εκπαίδευση. Εκτός από ποιήματα, δημοσίευσε έναν τόμο με χρονογραφήματα και λαογραφικές μελέτες. Μια πρώτη επιλογή ποιημάτων του εκδόθηκε με επιμέλεια του Π. Βουτουρή (2004) και ακολούθησε η δίτομη συγκεντρωτική έκδοση: "Ποιητικά άπαντα" (2008).
Δρουσιώτης, Πυθαγόρας
Συγγραφέας
Πυθαγόρας Δρουσιώτης (Λεμεσός 1908-1986). Σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Λονδίνου και άσκησε κυρίως το δικηγορικό επάγγελμα. Εργάστηκε και στο υπουργείο Οικονομικών της Ελλάδας (1934-1939). Εξέδωσε δυο ποιητικές συλλογές: "Εκλογή" (1963· περιλαμβάνονται κυρίως παλιότερα ποιήματα του, δημοσιευμένα σε διάφορα έντυπα από το 1930 κ.ε.) και "Τοπάζια και βηρύλλια" (1982).
Κρανιδιώτης, Νίκος
Συγγραφέας
Νίκος Κρανιδιώτης (1911 - 1997). Ο Νίκος Κρανιδιώτης γεννήθηκε στην Κερύνεια της Κύπρου, γιος του Ιωάννη Κρανιδιώτη. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1928-1932) και στο Κέντρο Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Μετά το τέλος των σπουδών του εργάστηκε στην Κύπρο ως καθηγητής της μέσης εκπαίδευσης (1937-1956). Διετέλεσε γυμνασιάρχης του Γυμνασίου της Κερύνειας (1937-1941), γενικός γραμματέας της Εθναρχίας Κύπρου (1952), γραμματέας της Β΄ και Γ΄ Παγκύπριας Εθνοσυνέλευσης (1954 και 1955). Για τη δράση του διώχτηκε από τις αγγλικές αρχές και κλείστηκε στις φυλακές Ομορφίτας και Κοκκινοτριμιθιάς (1956-1957). Μετά την αποφυλάκισή του έφυγε στην Αθήνα μετά από πρόσκληση του Μακάριου και εκλέχτηκε σύμβουλος της Εθναρχίας Κύπρου, θέση από την οποία πήρε μέρος σε πολλές διεθνείς αποστολές (Η.Π.Α., Γαλλία, Αίγυπτος, Μεγάλη Βρετανία και αλλού), ενώ διετέλεσε επίσης πρέσβης στην Αθήνα (1957-1979) μετά τη σύσταση της μεταβατικής κυβέρνησης Κύπρου και διαπιστευμένος στην Ιταλία, τη Βουλγαρία, τη Γιουγκοσλαβία και τη Ρουμανία. Ηγετικό μέλος της κυπριακής αντιπροσωπείας στη 13η και 14η γενική διάσκεψη της UNESCO στο Παρίσι (1964, 1966), κατά τη διάρκεια της απριλιανής δικτατορίας συγκρούστηκε με το καθεστώς των συνταγματαρχών και κατήγγειλε την αντικυπριακή πολιτική του και από το 1968 ως το 1979, οπότε αποσύρθηκε από τη διπλωματία, διετέλεσε πρύτανης του διπλωματικού σώματος στην Αθήνα. Παντρεύτηκε την Χρυσούλα Βύζακα, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά. Ιδρυτής (1934) και διευθυντής (1948-1956) του περιοδικού "Κυπριακά Γράμματα" και του δημοσιογραφικού οργάνου της Εθναρχίας Κύπρου Ελληνική Κύπρος (από το 1949) συνεργάστηκε με κυπριακά και αθηναϊκά έντυπα όπως τα "Ελευθερία", "Πρωινή", "Πρωία", "Αγωνιστής", "Πνευματική Κύπρος", "Το Βήμα", "Ελληνική Δημιουργία", "Νέα Δομή" και τις εγκυκλοπαίδειες του Πυρσού και του Ηλίου. Το συγγραφικό έργο του περιλαμβάνει ποίηση, πεζογραφία και φιλολογικές και πολιτικές μελέτες και δοκίμια. Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα το 1951 με την ποιητική συλλογή "Σπουδές". Τιμήθηκε με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1974 για την Επιστροφή), το Μεγαλόσταυρο του τάγματος Γεωργίου Α΄, το Μεγαλόσταυρο Λεοπόλδου Β΄, το Χρυσό μετάλλιο του Πάπα Παύλου Στ΄, τον Χρυσό Σταυρό του Οικουμενικού Πατριάρχη Αθηναγόρα, τον Ταξιάρχη του τάγματος του Ιππέως της Μαδάρας, το παράσημο του Σταυρού Α΄ τάξεως του αποστόλου Μάρκου Πατριαρχείου Αλεξάνδρειας. Διετέλεσε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (από το 1977), επίτιμος πρόεδρος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών Κύπρου, Εταίρος της του Κέντρου Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών, της Ομοσπονδίας Ελλήνων Επιστημόνων της Γερμανίας και μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Νίκου Κρανιδιώτη βλ. Κουδουνάρης Αριστείδης Λ., "Κρανιδιώτης Νίκος του Ιωάννου", Βιογραφικόν Λεξικόν Κυπρίων 1800-1920. Λευκωσία, 1995 (έκδοση γ΄), Χρυσάνθης Κύπρος, "Κρανιδιώτης Νίκος", Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 9. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και χ.σ., "Κρανιδιώτης Νίκος", Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 5. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1986.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Βραχίμης, Νίκος
Συγγραφέας
Νίκος Βραχίμης (Αμμόχωστος 1914-1961). Παρακολούθησε μαθήματα ιατρικής και νομικών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του λόγω οικονομικών προβλημάτων. Αρχικά εργάστηκε ως τραπεζικός υπάλληλος και εκπαιδευτικός και στη συνέχεια ασχολήθηκε με τη γεωργία. Εκτός από ποιήματα, δημοσίευσε και αφηγήματα.
Κράλης, Μάνος
Συγγραφέας
Μάνος Κράλης (Λευκωσία 1914-1989). Ψευδώνυμο του Γεωργίου Μίνωος. Αποφοίτησε από το Παγκύπριο Διδασκαλείο και το Διδασκαλικό Κολέγιο Μόρφου και εργάστηκε ως δάσκαλος. Ασχολήθηκε κυρίως με την ποίηση, αλλά δημοσίευσε και κριτική βιβλίου και ζωγραφικής και μεμονωμένα διηγήματα. Οι τρεις πρώτες συλλογές του είναι: "Ταξίδι στη γυμνή χρονιά", 1936·, "Φθινόπωρο στην κόλαση", 1938 και "Επιτάφιος πληρώματος ", 1946. Άλλες εκδόσεις ποιημάτων του: "Ποιητικά άπαντα 1936-1971" (1973)· "Γεύση θανάτου" (1974)· "Εντάφιον έαρ" (1984). Συγκεντρωτική έκδοση: "Τα ποιήματα (1936-1984)", επιμ. Λ. Παπαλεοντίου, εκδ. "Μικροφιλολογικά", 2005.
Πιερίδης, Θοδόσης 1908-1968
Συγγραφέας
Ο Θοδόσης Πιερίδης, γιος του Φίλιππου και της Μαρίτσας και αδερφός του λογοτέχνη Γιώργου Πιερίδη, γεννήθηκε στο Τσέρι της Κύπρου, μοίρασε όμως τα παιδικά του χρόνια ανάμεσα στην Κύπρο και το Κάιρο, όπου ήταν εγκατεστημένη η οικογένειά του. Αποφοίτησε από το εμπορικό τμήμα της Αμπέτειου Σχολής του Καΐρου και από το Γαλλικό Λύκειο της ίδιας πόλης. Το 1936 παντρεύτηκε την Αλεξάνδρα Κουτσουμπού από το Κάιρο, με καταγωγή από τη Σμύρνη. Σπούδασε γαλλική φιλολογία και ιστορία πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης στη Γαλλία (1949-1952). Μετά την επιστροφή του στην Αίγυπτο εργάστηκε ως δημόσιος υπάλληλος και ως δημοσιογράφος. Ανέλαβε αντιφασιστική δράση, ως ιδρυτικό μέλος της Διεθνούς Ειρηνιστικής Ένωσης και μετά την είσοδο του Ρόμμελ στην Αίγυπτο κατέφυγε στην Παλαιστίνη. Επέστρεψε το 1942 μετά τη μάχη του Ελ Αλαμέιν και εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια. Ιδρυτικό μέλος του Ελληνικού Απελευθερωτικού Συνδέσμου (Ε.Α.Σ.) το 1943, εκδότης και αρχισυντάκτης του αγωνιστικού περιεχομένου και οργάνου του Ε.Α.Σ. περιοδικού "Έλλην" και διευθυντής του εκδοτικού οίκου "Ορίζοντες" (1944-1947), συνελήφθη το 1944 από της αγγλικές αρχές και φυλακίστηκε, καθώς υποστήριζε το αίτημα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων Μέσης Ανατολής για σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Από το 1947 ως το 1949 έζησε στην Αμμόχωστο, λόγω απαγόρευσης της επιστροφής του από το καθεστώς Φαρούκ. Μεγάλο μέρος της υπόλοιπης ζωής του έζησε στο Παρίσι (1949-1952) και τις χώρες του σοσιαλισμού, κυρίως στη Ρουμανία (1952-1962), από όπου συνέχισε την αγωνιστική του δράση. Στην Κύπρο επέστρεψε το 1962, μετά την απελευθέρωση του νησιού από την αγγλική κυριαρχία, εργάστηκε ως καθηγητής γαλλικών στην Παγκύπρια Ακαδημία Θηλέων, ενώ συνεργάστηκε με έντυπα όπως η "Χαραυγή" και η "Νέα Εποχή". Το Μάη του 1965 πήρε μέρος στη Διεθνή Συνάντηση Συγγραφέων, που έγινε στην Ανατολική Γερμανία (Βερολίνο, Βαϊμάρη). Μετά το θάνατο της συζύγου του (1966) η υγεία του κλονίστηκε. Πέθανε στο Βουκουρέστι, κατά τη διάρκεια αναρρωτικού ταξιδιού και ενταφιάστηκε στη Λευκωσία. Στην κηδεία του παρέστησαν αντιπρόσωπος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ρουμανίας και του Ανορθωτικού Κόμματος του Εργαζομένου Λαού (ΑΚΕΛ) της Κύπρου. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1930 από τις σελίδες του περιοδικού "Πρωτοπορία της Αλεξάνδρειας" με τη δημοσίευση του ποιήματος "Εμβατήριο του παλιού ποιητή". Το σύνολο του έργου του περιλαμβάνει δεκαεννέα ποιητικές συλλογές, μεταφράσεις και μια μελέτη για το νησί του και τον τοποθετεί ανάμεσα στους σημαντικότερους λογοτέχνες της Κύπρου και δίπλα στο λογοτέχνη και συναγωνιστή του Τεύκρο Ανθία. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Θεοδόση Πιερίδη βλ. Ιωαννίδης Κλείτος, "Θοδόσης Πιερίδης", Ιστορία της νεώτερης κυπριακής λογοτεχνίας, σ.163-167. Λευκωσία, 1986 (για βιβλιοκρισία του Ιωαννίδη βλ. Παναγιώτου Νίκος, Κριτική θεώρηση της "Ιστορίας της νεώτερης κυπριακής λογοτεχνίας" του Κλείτου Ιωαννίδη. Λευκωσία, 1986), Κουδουνάρης Αριστείδης Λ., "Πιερίδης Θεοδόσης", Βιογραφικόν Λεξικόν Κυπρίων 1800-1920. Λευκωσία, 1995 (έκδοση γ΄), Επιλογή Ποιημάτων Θ.Πιερίδη, σ.3-5. Λευκωσία, έκδοση Κ.Ε. ΑΚΕΛ, 1978 και χ.σ., "Πιερίδης Θεόδόσης", Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας11. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Λοφίτη - Ματθαίου, Γεωργία
Συγγραφέας
Γεωργία Λοφίτη - Ματθαίου (Λεμεσός 1893-1985). Φοίτησε στη Σχολή Καλογραιών της Λεμεσού και ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, την ποίηση, την πεζογραφία και τη μετάφραση λογοτεχνικών κειμένων. Τα λογοτεχνικά κείμενά της παραμένουν σκόρπια σε εφημερίδες και περιοδικά του μεσοπολέμου.
Βαλδασερίδης, Παύλος
Συγγραφέας
Παύλος Βαλδασερίδης (Λάρνακα 1892-1972). Σπούδασε νομικά, φιλοσοφία και θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Παρίσι, όπου έζησε έως το 1942 ασχολούμενος με εμπορικές επιχειρήσεις. Εξέδωσε ποιητικές συλλογές και πεζογραφήματα τόσο στα ελληνικά όσο και στα γαλλικά. Απέδωσε στα ελληνικά τον "Σοφιστή" του Πλάτωνα, ραψωδίες από την "Ιλιάδα" του Ομήρου, το "Άσμα ασμάτων" και την "Αποκάλυψη" του Ιωάννη. Όλα τα ανθολογημένα ποιήματα ανήκουν στη συλλογή "Η αγάπη της ομορφιάς" (1921). Άλλες ποιητικές συλλογές: "Μαγιοβότανα" (1938)· "Ερμής" (1947)· "Κύπρος" (1972)· "Ίδε ο καλός ποιμήν" (1972).
Σταυρινός-Οικονομίδης, Γιάννης
Συγγραφέας
Γιάννης Σταυρινός Οικονομίδης (Ριζοκάρπασο 1894-1987). Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου. Εξέδωσε το περιοδικό "Νέα Εποχή". (Αμμόχωστος Ριζοκάρπασο 1894-1987). Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου. Εξέδωσε το περιοδικό "Νέα Εποχή". (Αμμόχωστος 1921-1922), ποιητικές συλλογές και πεζογραφήματα.
Αλιθέρσης, Γλαύκος
Συγγραφέας
Ο Γλαύκος Αλιθέρσης (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Μιχάλη Χατζηδημητρίου) γεννήθηκε στη Λεμεσό της Κύπρου. Μαθητής ακόμη πήρε μέρος εθελοντικά στους Βαλκανικούς πολέμους. Το 1915 γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου δεν αποφοίτησε, ενώ παράλληλα φοίτησε στη Γυμναστική Ακαδημία, από όπου πήρε δίπλωμα γυμναστή το 1917, και από το 1917 ως το 1919 στην Αμερικανική Ακαδημία της Λάρνακας. Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του πέρασε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου εργάστηκε για πολλά χρόνια ως καθηγητής Φυσικής Αγωγής στο Αβερώφειο Γυμνάσιο. Παντρεύτηκε την Εύα Ζαφειροπούλου, με την οποία απέκτησε δύο κόρες. Στη γενέτειρά του επέστρεψε το 1963, όπου πέρασε την υπόλοιπη ζωή του. Την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία πραγματοποίησε με δημοσιεύσεις στίχων στην εφημερίδα της Λεμεσού "Αλήθεια" και το 1919 πραγματοποίησε την έκδοση της ποιητικής συλλογής "Γαλανά δαχτυλιδάκια". Ήταν μέλος του ποιητικού Συλλόγου των "Δέκα" και συνεργάστηκε με αλεξανδρινά και κυπριακά έντυπα όπως τα "Αυγή", "Κυπριακά Γράμματα", "Πνευματική Κύπρος". Η ποίηση του Αλιθέρση παρουσιάζει επιρροές από τον Κωστή Παλαμά και την αλεξανδρινή ποιητική παραγωγή της εποχής του, κυρίως το έργο του Κωνσταντίνου Καβάφη. Ασχολήθηκε επίσης με το θέατρο, το διήγημα, τη λογοτεχνική μετάφραση και την κριτική. Αναφέρονται ενδεικτικά οι μελέτες του για τον Καβάφη, το Λιπέρτη, το Νικολαΐδη και το Μιχαηλίδη.
1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Γλαύκου Αλιθέρση, βλ. Γιαλουράκης Μανώλης, "Αλιθέρσης Γλαύκος", Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 1. Αθήνα, Χάρη Πάτση, 1968, Κουδουνάρης Αριστείδης Δ., "Αλιθέρσης Γλαύκος", Βιογραφικόν Λεξικόν Κυπρίων 1800-1920. Λευκωσία, 1995 (έκδοση γ΄), Χρυσάνθης Κύπρος, Γλαύκος Αλιθέρσης. Λευκωσία, Ελληνικός Πνευματικός Όμιλος Κύπρου, 1986 και χ.σ, "Αλιθέρσης Γλαύκος", Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 1. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1983.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Γιαννίδης, Λευτέρης
Συγγραφέας
Λευτέρης Γιαννίδης (Λευκωσία 1913-1984). Αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυμνάσιο και ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, ενώ αργότερα εργάστηκε ως κυβερνητικός υπάλληλος στο Γραφείο Δημοσίων Πληροφοριών. Δημοσίευσε κριτική βιβλίου και μεταφράσεις από τη διεθνή λογοτεχνία.
Περνάρης, Άντης
Συγγραφέας
Άντης Περνάρης (Λευκωσία 1903-1980). Ψευδώνυμο του Ανδρέα Παυλίδη. Αποφοίτησε από το Παγκύπριο Διδασκαλείο και εργάστηκε ως δάσκαλος. Από τους συντελεστές του περιοδικού "Πάφος" (1935-1947). Εξέδωσε ποιητικές συλλογές, θεατρικά κείμενα, μελέτες για τη λογοτεχνία και δημοσίευσε βιβλιοπαρουσιάσεις και κριτικές. Εκδόσεις ποιημάτων του: "Τα τραγούδια της θάλασσας" (1935), "Ρυθμοί της ζωής" (1938), "Έλεγοι και παιάνες" (1959), "Περιτελλόμεναις ώρες" (1969), "Τα πάθη τα σεπτά" (1974), "Προσφυγικοί ψαλμοί" (1979 "Επιδόρπια" (1981).
Μαρκίδης, Κώστας
Συγγραφέας
Κώστας Μαρκίδης (Πάφος 1896-1968). Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Παρίσι και ασχολήθηκε με το ιατρικό επάγγελμα. Έγραψε επιθεωρησιακά κείμενα και εξέδωσε τρεις ποιητικές συλλογές: "Ενθύμησες" (1918), "Ένα παραμύθι σ' έξι ωδές" (1938) και "Οι καμοί του χωρκάτη" (ποιήματα στην κυπριακή διάλεκτο, 1961).