ΔΙΨΩΝΤΑΣ ΓΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

Περίληψη

Στο βιβλίο αυτό διερευνάται η επανάσταση, τόσο στο επίπεδο της θεωρίας όσο και σε αυτό της ιστορίας, υπό το φως της έννοιας της δικαιοσύνης. Η σύνδεση επανάστασης και δικαιοσύνης στο επίπεδο ενός θεμελιακού ορισμού βρίσκεται σίγουρα «πέρα» από τον Μαρξ. Συγχρόνως όμως παραμένει εντός μιας μαρξιστικής προβληματικής και ενός μαρξιστικού θεωρητικού πλαισίου. Και τούτο διότι παρόλο που η θεώρηση της επανάστασης που αρθρώνεται εδώ εισάγει έννοιες και προσδιορισμούς που δεν έχουν αναπτυχθεί συστηματικά από τον Μαρξ, η συνολική ανάλυση αποσκοπεί να επικυρώσει μία από τις πλέον βασικές αξιώσεις του μαρξικού έργου: ότι η επανάσταση έχει διαλεκτική δομή. Διαλεκτική, τουλάχιστον στην εγελιανή-μαρξική της εκδοχή, σημαίνει κίνηση, δηλαδή ιστορία. Η δικαιοσύνη, όπως και η επιθυμία, το συμφέρον κ.λπ., δεν αποτελούν απλώς έννοιες που συντελούν στη θεωρητική κατανόηση της ταξικής πάλης, και κατ' επέκταση της επανάστασης, αλλά κριτικά εργαλεία προσέγγισης της ιστορικής τους εξέλιξης. Συνεπώς, παρόλο που αξιώνουν τη γενικότητα που αρμόζει στη θεωρητική τους φύση, θα πρέπει να ιδωθούν και να αναπτυχθούν μέσα από μια ιστορικά προσδιορισμένη οπτική. Μόνον έτσι μπορεί να αποφευχθεί μια σε τελική ανάλυση αφηρημένη και ιδεαλιστική κατανόηση του επαναστατικού φαινομένου. Έτσι, η επανάσταση θα θεωρητικοποιηθεί ως η ιστορική έκφραση του προβλήματος και της επιθυμίας για δικαιοσύνη. Η θέση αυτή αποτελεί τον μίτο που θα ξετυλιχθεί και που θα μας οδηγήσει από το πρόσφατο διεθνές κύμα αγώνων σε μία θεωρητική συζήτηση περί των εννοιολογικών και ιστορικών προσδιορισμών της επανάστασης, κατόπιν σε μία περιπλάνηση στις επαναστάσεις των προηγούμενων αιώνων, προτού επιστρέψουμε στην αποτίμηση των επαναστατικών προοπτικών σήμερα. Η ανάλυση κλείνει με κάποιες καταληκτικές σκέψεις περί της πλεονασματικής δομής της δικαιοσύνης, αλλά και περί των κινδύνων του εγχειρήματος της επαναστατικής πραγμάτωσής της. Ο Γιώργος Σωτηρόπουλος είναι διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών με κατεύθυνση την Πολιτική Θεωρία.