ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΙΚΗ-ΜΙΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΤΖΙΟΥΛΑ

Περίληψη

Σημαντικός ποιητής και νευρώδης πεζογράφος, ευαίσθητος κριτικός και χαλκέντερος μεταφραστής, ο Γιώργος Κοτζιούλας υπήρξε ένας ασυμβίβαστος ιδεολόγος της ζωής και της τέχνης. Η έντονη δραστηριοποίησή του, ως ποιητή και θεατράνθρωπου, στα βουνά της Αντίστασης μέσα από τις τάξεις του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, ο επιθετικά εκφρασμένος αντιμοντερνισμός του, η ένθερμη υπεράσπιση των έμμετρων μορφών και της ηθογραφίας συντέλεσαν ώστε να μην τύχει ευρύτερης αναγνώρισης.

Ο Κοτζιούλας αποδεικνύεται ωστόσο ιδιαίτερα επίκαιρος στις μέρες μας. Η κριτική που άσκησε στην επικράτηση μιας ισοπεδωμένης "δημοσιογραφικής" γλώσσας στη λογοτεχνία και η γόνιμη αξιοποίηση στο έργο του ιδιωματικών στοιχείων, αλλά και στοιχείων του λαϊκού λόγου τον διασταυρώνουν με τις αναζητήσεις νεότερων πεζογράφων μας. Η προσήλωσή του στην τεχνική αρτιότητα του ποιητικού λόγου μπορεί να εκτιμηθεί πλέον στον βαθμό που της αξίζει, καθώς οι έμμετρες μορφές έχουν επιστρέψει δυναμικά στην ποίησή μας. Η τοποθέτησή του εναντίον του μοντερνισμού δεν ήταν συντονισμένη με την επίσημη γραμμή του ΚΚΕ, απέναντι στο οποίο διατήρησε πάντα την πνευματική ανεξαρτησία του. Επίσης, στην περίπτωσή του, η υποστήριξη του κλασικού δεν είναι προϊόν προγονοπληξίας· το αίτημά του για έναν ποιητικό λόγο διαυγή και κατανοητό απορρέει πρωτίστως από την κλασική παιδεία του -υπήρξε δεινός φιλόλογος και μεταφραστής αρχαίων ελλήνων και λατίνων συγγραφέων- και σήμερα αναδεικνύεται δραστικό, καθώς η ποίηση, παρά την εκδοτική άνθησή της, δεν έχει κατορθώσει να κατακτήσει ένα ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Οι ηθογραφικές αναζητήσεις του, τέλος, δεν ευαγγελίζονται την επιστροφή στο παρελθόν· χάρη στη ρεαλιστική αποτύπωση της πραγματικότητας και το σατιρικό στοιχείο αποκτούν βάθος.
Στο πολύπτυχο έργο του ιχνηλατεί τις επίπονες διαδικασίες εκσυγχρονισμού της ελληνικής κοινωνίας και αναδεικνύεται, έτσι, σε σεισμογράφο μιας πολιτικά, κοινωνικά και καλλιτεχνικά μεταιχμιακής εποχής και σε εκφραστή μιας υβριδικής μοντερνικότητας.