Οι εκδόσεις Αίπεια αποτελούν μια εκδοτική προσπάθεια του Σπιτιού της Κύπρου σε συνεργασία με τις εκδόσεις Πάπυρος και με τη στήριξη της Εταιρείας Φίλων του Σπιτιού της Κύπρου. Στόχος της Αίπειας είναι να συνεισφέρει στη βαθύτερη γνωριμία με τον σύγχρονο κυπριακό πολιτισμό προσφέροντας στο αναγνωστικό κοινό, στην Ελλάδα και την Κύπρο, συνθετικά έργα αναφοράς με την υπογραφή καταξιωμένων μελετητών.
Τον στόχο αυτό πραγματώνει με τον ιδεωδέστερο ίσως τρόπο η παρούσα έκδοση "Όψεις της κυπριακής πεζογραφίας, 1900-2000" του Αλέξη Ζήρα, καρπός της τριανταπεντάχρονης συνάφειας του ελλαδίτη κριτικού της λογοτεχνίας με τα κυπριακά γράμματα. Στο εισαγωγικό μέρος ("Η κυπριακή πεζογραφία στον 20ό αιώνα. Διαστάσεις, αντιθέσεις και όρια") ο συγγραφέας αποτυπώνει τις βασικές παραδοχές στις οποίες στηρίζει την κριτική του προσέγγιση στην κυπριακή λογοτεχνία του 20ού αιώνα. Ως προς το ζήτημα της σχέσης της ελλαδικής με την κυπριακή λογοτεχνία, δύο λογοτεχνιών ομόγλωσσων και ομόρριζων, ο Α. Ζήρας απορρίπτει τα δύο διλημματικά άκρα που εκφράζουν αφενός την παραδοσιακή εθνικιστική αντίληψη για την απόλυτη ενότητα και ταύτιση των ομόγλωσσων λογοτεχνιών και, αφετέρου, την αποδομιστική αντίληψη που θέλει να κατασκευάσει μια απολύτως διακριτή κυπριακότητα, και προσεγγίζει τις δύο λογοτεχνίες ως "δύο σχεδόν επάλληλους κύκλους ή δύο επάλληλα πεδία λογοτεχνιών που άρχισαν να ξεχωρίζουν στα χρόνια της νεοτερικότητας", επισημαίνοντας τα σημεία σύγκλισης και απόκλισης, τα στοιχεία που δίνουν στην κυπριακή λογοτεχνία την ιδιάζουσα ταυτότητά της.
Η κυπριακή λογοτεχνική παραγωγή του 20ού αιώνα επιμερίζεται σε τρεις μείζονες περιόδους: την περίοδο της πρώιμης και ύστερης Αγγλοκρατίας (από τα τέλη του 19ου αιώνα ώς τη δεκαετία του 1950), την εποχή της Ανεξαρτησίας, που περιλαμβάνει τους συγγραφείς οι οποίοι εμφανίστηκαν λίγο πριν ή λίγο μετά τη δεκαετία του 1960, και την περίοδο που αρχίζει από το 1974 και την τουρκική εισβολή. Και αυτός ο επιμερισμός με βάση ιστορικά σημεία αιχμής εδράζεται στη
Περίληψη
Οι εκδόσεις Αίπεια αποτελούν μια εκδοτική προσπάθεια του Σπιτιού της Κύπρου σε συνεργασία με τις εκδόσεις Πάπυρος και με τη στήριξη της Εταιρείας Φίλων του Σπιτιού της Κύπρου. Στόχος της Αίπειας είναι να συνεισφέρει στη βαθύτερη γνωριμία με τον σύγχρονο κυπριακό πολιτισμό προσφέροντας στο αναγνωστικό κοινό, στην Ελλάδα και την Κύπρο, συνθετικά έργα αναφοράς με την υπογραφή καταξιωμένων μελετητών.
Τον στόχο αυτό πραγματώνει με τον ιδεωδέστερο ίσως τρόπο η παρούσα έκδοση "Όψεις της κυπριακής πεζογραφίας, 1900-2000" του Αλέξη Ζήρα, καρπός της τριανταπεντάχρονης συνάφειας του ελλαδίτη κριτικού της λογοτεχνίας με τα κυπριακά γράμματα. Στο εισαγωγικό μέρος ("Η κυπριακή πεζογραφία στον 20ό αιώνα. Διαστάσεις, αντιθέσεις και όρια") ο συγγραφέας αποτυπώνει τις βασικές παραδοχές στις οποίες στηρίζει την κριτική του προσέγγιση στην κυπριακή λογοτεχνία του 20ού αιώνα. Ως προς το ζήτημα της σχέσης της ελλαδικής με την κυπριακή λογοτεχνία, δύο λογοτεχνιών ομόγλωσσων και ομόρριζων, ο Α. Ζήρας απορρίπτει τα δύο διλημματικά άκρα που εκφράζουν αφενός την παραδοσιακή εθνικιστική αντίληψη για την απόλυτη ενότητα και ταύτιση των ομόγλωσσων λογοτεχνιών και, αφετέρου, την αποδομιστική αντίληψη που θέλει να κατασκευάσει μια απολύτως διακριτή κυπριακότητα, και προσεγγίζει τις δύο λογοτεχνίες ως "δύο σχεδόν επάλληλους κύκλους ή δύο επάλληλα πεδία λογοτεχνιών που άρχισαν να ξεχωρίζουν στα χρόνια της νεοτερικότητας", επισημαίνοντας τα σημεία σύγκλισης και απόκλισης, τα στοιχεία που δίνουν στην κυπριακή λογοτεχνία την ιδιάζουσα ταυτότητά της.
Η κυπριακή λογοτεχνική παραγωγή του 20ού αιώνα επιμερίζεται σε τρεις μείζονες περιόδους: την περίοδο της πρώιμης και ύστερης Αγγλοκρατίας (από τα τέλη του 19ου αιώνα ώς τη δεκαετία του 1950), την εποχή της Ανεξαρτησίας, που περιλαμβάνει τους συγγραφείς οι οποίοι εμφανίστηκαν λίγο πριν ή λίγο μετά τη δεκαετία του 1960, και την περίοδο που αρχίζει από το 1974 και την τουρκική εισβολή. Και αυτός ο επιμερισμός με βάση ιστορικά σημεία αιχμής εδράζεται στη
Ο Αλέξης Ζήρας γεννήθηκε το 1945 στην Αθήνα. Είναι κριτικός λογοτεχνίας, γραμματολόγος και μεταφραστής. Στο παρελθόν εργάστηκε ως στέλεχος εμπορικών επιχειρήσεων (1969-1974), υπεύθυνος εκδοτικού προγράμματος στις εκδόσεις "Πλέθρον" (1978-1988), σύμβουλος ραδιοφωνικών προγραμμάτων στην ΕΡΑ και ΕΤ (1982-1993), αρθρογράφος και λογοτεχνικός κριτικός στις εφημερίδες "Θεσσαλονίκη", "Η Αυγή", "Η Καθημερινή", "Ελευθεροτυπία". Σήμερα είναι επιφυλλιδογράφος στη μηνιαία επιθεώρηση "Διαβάζω". Διετέλεσε υπεύθυνος σύνταξης του "Λεξικού Νεοελληνικής Λογοτεχνίας" των εκδόσεων Πατάκη, συντάκτης του "Βιογραφικού Λεξικού" της Εκδοτικής Αθηνών και της "Εγκυκλοπαίδειας Πάπυρος-Λαρούς-Μπριττάνικα", καθώς επίσης και μέλος της συντακτικής επιτροπής των περιοδικών "Σχεδία", "Γράμματα και Τέχνες", "Τομές", "Ρεύματα", "Σημείο" της Λευκωσίας. Από το 2002 έως το 2011 διηύθυνε, μαζί με τον Κ.Γ. Παπαγεωργίου, την τριμηνιαία επιθεώρηση κριτικής "Κ". Άρθρα, κριτικά κείμενα και μεταφράσεις του έχουν επίσης δημοσιευτεί στα περιοδικά: "Η Λέξη", "Το Δέντρο", "Νέα Εστία", "Νέο Επίπεδο", "Θέματα Λογοτεχνίας", "Μπιλιέτο", "Το Τραμ", "Εντευκτήριο", "Νέα Πορεία", "Πόρφυρας", "Γραφή", "Υπόστεγο", "Ελίτροχος", "Η Ακτή" , "Η Άμαξα", "Νέα Εποχή", "Σημείο", "Μικροφιλολογικά", "Ύλαντρον" Κύπρου. Το 2009 και το 2011 εξελέγη, διαδοχικά, πρόεδρος του ΔΣ της Εταιρείας Συγγραφέων.
Έργα του είναι:
Ποίηση
- "Αναζητώντας..." (ιδιωτ. εκδοση), Χαλκίδα, 1966
- "Ο ύπνος των ερωτιδέων", Τραμ, Θεσσαλονίκη, 1976· Πλέθρον, Αθήνα, 1984
Κριτικές μελέτες, δοκίμια
- "Ανατομία εποχής - Πέντε δοκίμια κοινωνικού προβληματισμού", (ιδιωτ. έκδοση), Αθήνα, 1973
- "Θεωρία μορφών (Ζιντ, Κάφκα, Μαλρώ, Χεμινγκουέη, Καμύ, Σάρτρ)", Πλέθρον, 1978· 1992
- "Γενεαλογικά. Για την ποίηση και τους ποιητές του '70", Ρόπτρον, Αθήνα 1989
- "Η πεζογραφία του Περικλή Σφυρίδη: αυτοβιογραφικός λόγος και μυθοπλασία", Μπιλιέτο, Παιανία, 2000
- "Από το προσωπικό στο οντολογικό. Μεταβολές της ποιητικής όρασης του Τάκη Καρβέλη", Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2002
- "΄Ενας γραικός στα ξένα: αναγνώσεις άλλων λογοτεχνιών", Γαβριηλίδης, Αθήνα 2003
Ανάτυπα
- Προσεγγίσεις στη νεώτερη ποίηση 1965-1980, Γραφή, Αθήνα, 1980
- "Les Metamorphoses de la prose grecque d' apres guerre. Introduction a l' "Arrets sur l' image", Editions Hatier, Paris 1989
- "Ορισμοί και συσχετίσεις στη νεώτερη ποίηση, 1980-1990", Χαλάνδρι, 1992
- "Η κυπριακή ποίηση.Θεματικές, γλωσσικές,υφολογικές διαστρωματώσεις της", Σημείο, Λευκωσία, 1997
- "Από τη γλώσσα της οργής στην τραυματική γλώσσα: ποιητές και ποιητικές μετά το 1970", ΄Ομβρος, Αθήνα 2001
Πεζό
- "Η συνάντηση Λέον Τρότσκι-Αντρέ Μαλρώ: ένα χρονικό", Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2003
Μεταφράσεις:
- Α. Μαλρώ, "Οι κατακτητές", Πλέθρον, Αθήνα 1979· 1999
- Ντ. Χ. Λώρενς, "Ο ήλιος κι άλλα διηγήματα", Νεφέλη, Αθήνα, 1981
- Α. Αρτώ, "Ο καλόγερος", Αιγόκερως, Αθήνα, 1981
- Π. Βερλαίν, "Οι καταραμένοι ποιητές", Αιγόκερως, Αθήνα 1982
- Σ. Μαλλαρμέ, "Ποίηση και μουσική", Πλέθρον, Αθήνα 1983
- Ρ. Μπάρτζιν, "Συνομιλίες με τον Χ. Λ. Μπόρχες", Ηριδανός, Αθήνα, 1985
- Γκυ ντε Μωπασσάν, "8 ερωτικές ιστορίες", Αιγόκερως, Αθήνα 1988
- Α. Μαλρώ, "Σχεδίασμα μιας ψυχολογίας του κινηματογράφου", Ρόπτρον, Αθήνα, 1989
- Λ. Λόβενταλ, "Για μια κριτική θεωρία της λογοτεχνίας", Ρόπτρον, Αθήνα, 1990
- Γκυ ντε Μωπασσάν, "Ο λύκος κι άλλα διηγήματα", Ρόπτρον, 1990
- Μπλαιζ Σαντράρ, "Ο χρυσός", Καστανιώτης, Αθήνα, 1998
- "Η τέχνη της γραφής στον 20ό αιώνα" (συνεντεύξεις ξένων λογοτεχνών), Καστανιώτης, Αθήνα 2000
Ζήρας, Αλέξης, 1945-
Συγγραφέας
Ο Αλέξης Ζήρας γεννήθηκε το 1945 στην Αθήνα. Είναι κριτικός λογοτεχνίας, γραμματολόγος και μεταφραστής. Στο παρελθόν εργάστηκε ως στέλεχος εμπορικών επιχειρήσεων (1969-1974), υπεύθυνος εκδοτικού προγράμματος στις εκδόσεις "Πλέθρον" (1978-1988), σύμβουλος ραδιοφωνικών προγραμμάτων στην ΕΡΑ και ΕΤ (1982-1993), αρθρογράφος και λογοτεχνικός κριτικός στις εφημερίδες "Θεσσαλονίκη", "Η Αυγή", "Η Καθημερινή", "Ελευθεροτυπία". Σήμερα είναι επιφυλλιδογράφος στη μηνιαία επιθεώρηση "Διαβάζω". Διετέλεσε υπεύθυνος σύνταξης του "Λεξικού Νεοελληνικής Λογοτεχνίας" των εκδόσεων Πατάκη, συντάκτης του "Βιογραφικού Λεξικού" της Εκδοτικής Αθηνών και της "Εγκυκλοπαίδειας Πάπυρος-Λαρούς-Μπριττάνικα", καθώς επίσης και μέλος της συντακτικής επιτροπής των περιοδικών "Σχεδία", "Γράμματα και Τέχνες", "Τομές", "Ρεύματα", "Σημείο" της Λευκωσίας. Από το 2002 έως το 2011 διηύθυνε, μαζί με τον Κ.Γ. Παπαγεωργίου, την τριμηνιαία επιθεώρηση κριτικής "Κ". Άρθρα, κριτικά κείμενα και μεταφράσεις του έχουν επίσης δημοσιευτεί στα περιοδικά: "Η Λέξη", "Το Δέντρο", "Νέα Εστία", "Νέο Επίπεδο", "Θέματα Λογοτεχνίας", "Μπιλιέτο", "Το Τραμ", "Εντευκτήριο", "Νέα Πορεία", "Πόρφυρας", "Γραφή", "Υπόστεγο", "Ελίτροχος", "Η Ακτή" , "Η Άμαξα", "Νέα Εποχή", "Σημείο", "Μικροφιλολογικά", "Ύλαντρον" Κύπρου. Το 2009 και το 2011 εξελέγη, διαδοχικά, πρόεδρος του ΔΣ της Εταιρείας Συγγραφέων.
Έργα του είναι:
Ποίηση
- "Αναζητώντας..." (ιδιωτ. εκδοση), Χαλκίδα, 1966
- "Ο ύπνος των ερωτιδέων", Τραμ, Θεσσαλονίκη, 1976· Πλέθρον, Αθήνα, 1984
Κριτικές μελέτες, δοκίμια
- "Ανατομία εποχής - Πέντε δοκίμια κοινωνικού προβληματισμού", (ιδιωτ. έκδοση), Αθήνα, 1973
- "Θεωρία μορφών (Ζιντ, Κάφκα, Μαλρώ, Χεμινγκουέη, Καμύ, Σάρτρ)", Πλέθρον, 1978· 1992
- "Γενεαλογικά. Για την ποίηση και τους ποιητές του '70", Ρόπτρον, Αθήνα 1989
- "Η πεζογραφία του Περικλή Σφυρίδη: αυτοβιογραφικός λόγος και μυθοπλασία", Μπιλιέτο, Παιανία, 2000
- "Από το προσωπικό στο οντολογικό. Μεταβολές της ποιητικής όρασης του Τάκη Καρβέλη", Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2002
- "΄Ενας γραικός στα ξένα: αναγνώσεις άλλων λογοτεχνιών", Γαβριηλίδης, Αθήνα 2003
Ανάτυπα
- Προσεγγίσεις στη νεώτερη ποίηση 1965-1980, Γραφή, Αθήνα, 1980
- "Les Metamorphoses de la prose grecque d' apres guerre. Introduction a l' "Arrets sur l' image", Editions Hatier, Paris 1989
- "Ορισμοί και συσχετίσεις στη νεώτερη ποίηση, 1980-1990", Χαλάνδρι, 1992
- "Η κυπριακή ποίηση.Θεματικές, γλωσσικές,υφολογικές διαστρωματώσεις της", Σημείο, Λευκωσία, 1997
- "Από τη γλώσσα της οργής στην τραυματική γλώσσα: ποιητές και ποιητικές μετά το 1970", ΄Ομβρος, Αθήνα 2001
Πεζό
- "Η συνάντηση Λέον Τρότσκι-Αντρέ Μαλρώ: ένα χρονικό", Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2003
Μεταφράσεις:
- Α. Μαλρώ, "Οι κατακτητές", Πλέθρον, Αθήνα 1979· 1999
- Ντ. Χ. Λώρενς, "Ο ήλιος κι άλλα διηγήματα", Νεφέλη, Αθήνα, 1981
- Α. Αρτώ, "Ο καλόγερος", Αιγόκερως, Αθήνα, 1981
- Π. Βερλαίν, "Οι καταραμένοι ποιητές", Αιγόκερως, Αθήνα 1982
- Σ. Μαλλαρμέ, "Ποίηση και μουσική", Πλέθρον, Αθήνα 1983
- Ρ. Μπάρτζιν, "Συνομιλίες με τον Χ. Λ. Μπόρχες", Ηριδανός, Αθήνα, 1985
- Γκυ ντε Μωπασσάν, "8 ερωτικές ιστορίες", Αιγόκερως, Αθήνα 1988
- Α. Μαλρώ, "Σχεδίασμα μιας ψυχολογίας του κινηματογράφου", Ρόπτρον, Αθήνα, 1989
- Λ. Λόβενταλ, "Για μια κριτική θεωρία της λογοτεχνίας", Ρόπτρον, Αθήνα, 1990
- Γκυ ντε Μωπασσάν, "Ο λύκος κι άλλα διηγήματα", Ρόπτρον, 1990
- Μπλαιζ Σαντράρ, "Ο χρυσός", Καστανιώτης, Αθήνα, 1998
- "Η τέχνη της γραφής στον 20ό αιώνα" (συνεντεύξεις ξένων λογοτεχνών), Καστανιώτης, Αθήνα 2000
