Η οικονομική κρίση ανανοηματοδοτεί τις θεμελιώδεις έννοιες του κράτους, της πολιτείας, του συντάγματος, της κυριαρχίας, της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, της έκτακτης ανάγκης, του δημοσίου συμφέροντος. Επιστημολογικές αφετηρίες, ερμηνευτικές προαντιλήψεις ή πολιτικά δόγματα που θεωρούνταν αυτονόητα και αδιαπραγμάτευτα αποδεικνύονται ολοένα πιο αναχρονιστικά και ανεπαρκή για την εξήγηση όσων συμβαίνουν στην ευρωπαϊκή ήπειρο και ολόκληρο τον κόσμο μετά το ξέσπασμα της κρίσης. Η κρίση ανέδειξε τα θεσμικά και πολιτικά αδιέξοδα του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, φέρνοντας στην επιφάνεια τα πολυεπίπεδα ελλείμματα της ενωσιακής αρχιτεκτονικής. Στην Ελλάδα, την προβαλλόμενη ως "μαύρο πρόβατο" της ευρωζώνης, η κρίση ανέτρεψε κεντρικές συνιστώσες της μεταπολιτευτικής λειτουργίας του πολιτικού συστήματος. Τα Μνημόνια έθεσαν στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου όχι μόνο κρίσιμα ζητήματα κυριαρχίας, αλλά και την αμφισβήτηση της κανονιστικής ισχύος του συντάγματος. Ο δικομματισμός μοιάζει να καταρρέει. Έτσι, η αναβίωση της πολιτικής συντελείται με όρους διλημμάτων πρωτοφανούς έντασης.
Ο ανά χείρας τόμος είναι αφιερωμένος στη μνήμη του Δημήτρη Τσάτσου, ο οποίος δεν υπήρξε μόνο πανεπιστημιακός δάσκαλος και ενεργός πολιτικός, αλλά ένας διανοούμενος που παρενέβαινε επίμονα στον δημόσιο διάλογο, συχνά διαμορφώνοντας τη θεματολογία του. Έλληνες συνάδελφοί του, μαθητές, ομότεχνοι και φίλοι αφιερώνουν στη μνήμη του, ως στεφάνους για τον εκλιπόντα, τις μελέτες που συνέταξαν γι' αυτόν. Οι μελέτες αναφέρονται: στη δημοκρατία, στη δικαιοκρατία, στα πολιτικά κόμματα και στην Ευρώπη, ιδίως στην εποχή της πολλαπλής κρίσης που βιώνει η χώρα μας και η Ευρώπη.
Η οικονομική κρίση ανανοηματοδοτεί τις θεμελιώδεις έννοιες του κράτους, της πολιτείας, του συντάγματος, της κυριαρχίας, της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, της έκτακτης ανάγκης, του δημοσίου συμφέροντος. Επιστημολογικές αφετηρίες, ερμηνευτικές προαντιλήψεις ή πολιτικά δόγματα που θεωρούνταν αυτονόητα και αδιαπραγμάτευτα αποδεικνύονται ολοένα πιο αναχρονιστικά και ανεπαρκή για την εξήγηση όσων συμβαίνουν στην ευρωπαϊκή ήπειρο και ολόκληρο τον κόσμο μετά το ξέσπασμα της κρίσης. Η κρίση ανέδειξε τα θεσμικά και πολιτικά αδιέξοδα του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, φέρνοντας στην επιφάνεια τα πολυεπίπεδα ελλείμματα της ενωσιακής αρχιτεκτονικής. Στην Ελλάδα, την προβαλλόμενη ως "μαύρο πρόβατο" της ευρωζώνης, η κρίση ανέτρεψε κεντρικές συνιστώσες της μεταπολιτευτικής λειτουργίας του πολιτικού συστήματος. Τα Μνημόνια έθεσαν στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου όχι μόνο κρίσιμα ζητήματα κυριαρχίας, αλλά και την αμφισβήτηση της κανονιστικής ισχύος του συντάγματος. Ο δικομματισμός μοιάζει να καταρρέει. Έτσι, η αναβίωση της πολιτικής συντελείται με όρους διλημμάτων πρωτοφανούς έντασης.
Ο ανά χείρας τόμος είναι αφιερωμένος στη μνήμη του Δημήτρη Τσάτσου, ο οποίος δεν υπήρξε μόνο πανεπιστημιακός δάσκαλος και ενεργός πολιτικός, αλλά ένας διανοούμενος που παρενέβαινε επίμονα στον δημόσιο διάλογο, συχνά διαμορφώνοντας τη θεματολογία του. Έλληνες συνάδελφοί του, μαθητές, ομότεχνοι και φίλοι αφιερώνουν στη μνήμη του, ως στεφάνους για τον εκλιπόντα, τις μελέτες που συνέταξαν γι' αυτόν. Οι μελέτες αναφέρονται: στη δημοκρατία, στη δικαιοκρατία, στα πολιτικά κόμματα και στην Ευρώπη, ιδίως στην εποχή της πολλαπλής κρίσης που βιώνει η χώρα μας και η Ευρώπη.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1937. Μετά τις σπουδές του στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές Φιλοσοφίας του Δικαίου και Κοινωνιολογίας στα Πανεπιστήμια Heidelberg, Μονάχου, Παρισιού και Yale. To 1974 ανακηρύσσεται Διδάκτορας Γραμμάτων και Ανθρωπιστικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Παρισίων. Από το 1961 έως το 1998 ασκεί δικηγορία στην Αθήνα. Απασχολήθηκε ως ερευνητής στο Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών Αθηνών (1963-1967) και στο γαλλικό Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών (1968). Κατά τα έτη 1968-1985 υπήρξε καθηγητής κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Παρισίων και από το 1985 και έκτοτε είναι ομότιμος καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Παράλληλα από το 1981 έως το 1989 άσκησε καθήκοντα επιστημονικού Διευθυντή στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών. Το 1993 ορίζεται Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΕΚΚΕ, θέση που διατηρεί έως το 1995. Έχει επίσης διατελέσει Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Κοινωνιολόγων, Μέλος του Ανωτάτου Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας, επισκέπτης Καθηγητής στα Πανεπιστήμια Παρισίων, Princeton, Nέας Υόρκης, της Πόλεως του Μεξικού, καθώς και στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών, αρχηγός της ελληνικής αντιπροσωπείας στη Διάσκεψη Κορυφής του Ο.Η.Ε. για την Κοινωνική Ανάπτυξη (1994-1996) και μέλος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού. Είναι σήμερα Πρόεδρος του Δ.Σ. του εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, μέλος του Δ.Σ. της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας, μέλος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής και μέλος του ερευνητικού συμβουλίου του Ολυμπιακού Μουσείου της Λωζάννης. Έχει στο ενεργητικό του πολλές δημοσιεύσεις και βιβλία, μεταξύ των οποίων : "Τhe Greek Tragedy", 1968, "Eξάρτηση και αναπαραγωγή. Ο κοινωνικός ρόλος των εκπαιδευτικών μηχανισμών στην Ελλάδα", 1976, "Κράτος και κοινωνική ανάπτυξη. Η συγκρότηση του δημόσιου χώρου στην Ελλάδα", 1980, "Κράτος, εργασία, κοινωνία στη μεταπολεμική Ελλάδα", 1985, "Είδωλα Πολιτισμού. Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφότητα στη σύγχρονη Πολιτεία", 1991, "Ταξίδι στο Λόγο και στην Ιστορία", 1996, "Περιπέτειες Σημασιών. Η εξουσία ως "λαός" και ως "έθνος", 1999, "Πόλεμος, μνήμη και τέχνη", 2000, "Η Πολιτική σήμερα. Ο Νίκος Πουλαντζάς και η επικαιρότητα του έργου του", 2001, "Ανα-γνώσεις", 2002. Aπό το 2000 είναι τακτικό μέλος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής. Μιλά αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και έχει γνώσεις ιταλικών και ισπανικών.
Κοντιάδης, Ξενοφών Ι.
Συγγραφέας
Ο Ξενοφών Κοντιάδης γεννήθηκε το 1967 στη Χαϊδελβέργη. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και το Μόναχο. Δίδαξε από το 1998 στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και από το 2004 στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, όπου εκλέχθηκε το 2006 Καθηγητής και το 2010 Κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. Από το 2016 είναι Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου - Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου από το 2006. Μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Institute for EuropeanConstitutional Sciences (Γερμανία) και Συντονιστής της Ερευνητικής Ομάδας "Constitution-Making and Constitutional Change" της International Association of Constitutional Law. Τακτικός αρθρογράφος στον ημερήσιο Τύπο. Ασκεί δικηγορία από το 1992 στο πεδίο του διοικητικού δικαίου και του δικαίου κοινωνικής ασφάλισης. Στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 ήταν υποψήφιος στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας της Δημοκρατικής Συμπαράταξης.
www.contiades.gr
Σπυρόπουλος, Φίλιππος Κ.
Συγγραφέας
Ο Φίλιππος Σπυρόπουλος είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Αλιβιζάτος, Νίκος
Συγγραφέας
Ο Νίκος Κ. Αλιβιζάτος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949, κατάγεται όμως από την Κεφαλονιά και τη Χίο. Σπούδασε στη Νομική Σχολή Αθηνών και πήρε διδακτορικό δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο Ρaris V. Από το 1980 διδάσκει στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου το 1992 εξελέγη καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου. Τακτικός συνεργάτης του "Βήματος" από το 1986 έως το 2000 και σήμερα των Νέων. Δικηγορεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο του Στρασβούργου. Είναι μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Έχει γράψει μεταξύ άλλων: "Οι πολιτικοί θεσμοί σε κρίση. Όψεις της ελληνικής εμπειρίας, 1922-1974" (Θεμέλιο, 1983, γ' έκδ. 1996), "Ο αβέβαιος εκσυγχρονισμός και η θολή συνταγματική αναθεώρηση" (Πόλις, 2001), "Η βασιλική περιουσία στο Στρασβούργο" (Α. Σάκκουλας, 2003) και "Πέρα από το 16: Τα πριν και τα μετά" (Αθήνα: Μεταίχμιο, 2007).
Τσούκαλης, Λουκάς
Συγγραφέας
Ο Λουκάς Τσούκαλης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1950. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, στο Κολέγιο της Ευρώπης στη Μπριζ και έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Δίδαξε επί σειρά ετών σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, μεταξύ άλλων, στην Οξφόρδη, στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο του London School of Economics (LSE) και στο Κολέγιο της Ευρώπης. Σήμερα είναι καθηγητής ευρωπαϊκής οργάνωσης στην έδρα Jean Monnet του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ). Έχει διατελέσει επίσης, μεταξύ άλλων, πρόεδρος του ΔΣ και διευθυντής του Ελληνικού Κέντρου Ευρωπαϊκών Μελετών (ΕΚΕΜ) και πρέσβης και ειδικός σύμβουλος του πρωθυπουργού για ευρωπαϊκά θέματα. Έχει πλούσιο συγγραφικό έργο, το οποίο έχει μεταφραστεί σε διάφορες ευρωπαϊκές γλώσσες, καθώς και ενεργό συμμετοχή τόσο στον χώρο της πολιτικής όσο και της οικονομίας. Μεταξύ των βιβλίων του περιλαμβάνονται τα "The New European Economy", 1997, και "What Kind of Europe?", 2004.
Βενιζέλος, Ευάγγελος
Συγγραφέας
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, το 1957. Αμέσως μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, το Σεπτέμβριο του 1974, εισάγεται στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του συμμετείχε ενεργά στο φοιτητικό κίνημα και διετέλεσε μέλος του Συλλόγου Φοιτητών Νομικής και των Συμβουλίων της Φοιτητικής Ένωσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και της Εθνικής Φοιτητικής Ένωσης Ελλάδος. Αποφοίτησε από τη Νομική το 1978 και πραγματοποίησε τις μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού ΙΙ. Το 1980 αναγορεύθηκε Διδάκτωρ Νομικής στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου το 1984 εκλέχθηκε υφηγητής και στη συνέχεια καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου. Παράλληλα άσκησε το λειτούργημα του δικηγόρου στο Συμβούλιο της Επικρατείας και στον Άρειο Πάγο. Διετέλεσε, μεταξύ άλλων μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και μέλος της Επιτροπής Τοπικής Ραδιοφωνίας (ανεξάρτητη αρχή αρμόδια για την εποπτεία των ραδιοφωνικών σταθμών). Ο Ευάγγελος Βενιζέλος έχει πάρει μέρος ως εισηγητής σε πολλά διεθνή συνέδρια, συμπόσια και άλλες συναφείς εκδηλώσεις. Είναι επίτιμος διδάκτορας νομικής του Πανεπιστημίου La Trobe της Μελβούρνης (Βικτώρια, Αυστραλία). Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό βιβλίων και μελετών στο πεδίο του συνταγματικού δικαίου, της πολιτικής θεωρίας, της πολιτιστικής πολιτικής κ.ά. Τα τελευταία χρόνια το συγγραφικό του έργο, παράλληλα με την πολιτική του δραστηριότητα, έχει ως αντικείμενο την αναθεώρηση του Συντάγματος, την προοπτική του Ευρωπαϊκού Συντάγματος, τις σχέσεις Κράτους και Εκκλησίας, το "ανοιχτό κόμμα" ως μορφή συλλογικού πολιτικού υποκειμένου της μεταβιομηχανικής εποχής, τον "Πολιτισμό των Πολιτισμών" ως απάντηση στη θεωρία της "σύγκρουσης των πολιτισμών", την σχέση "ελληνικότητας" και "δυτικότητας" κ.ά. Τον Οκτώβριο του 1993 εκλέχθηκε βουλευτής της Α' Περιφέρειας Θεσσαλονίκης. Εκλέχθηκε πάλι βουλευτής στις εκλογές του 1996 και στις εκλογές του 2000. Διετέλεσε Υφυπουργός Προεδρίας της Κυβέρνησης και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Υπουργός Τύπου και ΜΜΕ, Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών, Υπουργός Δικαιοσύνης, Υπουργός Πολιτισμού και Υπουργός Ανάπτυξης (Ενέργειας, Βιομηχανίας, Εμπορίου, Τουρισμού και Τεχνολογίας). Το Νοέμβριο του 2001 έγινε για δεύτερη φορά Υπουργός Πολιτισμού. Ήταν επίσης μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου του ΠΑΣΟΚ. Είναι παντρεμένος από το 1980 με τη Βασιλική Μπακατσέλου, με την οποία έχει μία κόρη. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος ήταν ο εισηγητής της εκτεταμένης Αναθεώρησης του Ελληνικού Συντάγματος που άρχισε το 1996 και ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2001. Ιδιαίτερα πλούσιο είναι το νομοθετικό έργο του Ευάγελλου Βενιζέλου στους τομείς των μέσων ενημέρωσης, της δικαιοσύνης, της ενέργειας, του πολιτισμού κ.λ.π. Με εισήγηση του ψηφίστηκε μεταξύ άλλων ο βασικός νόμος για τα μέσα ενημέρωσης, ο νόμος για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ο νέος νόμος για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς κ.λ.π. Στο πεδίο της πολιτιστικής πολιτικής αξίζει να σημειωθεί η οργάνωση της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας ενόψει της Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας του 2004, με κεντρικό θέμα την αναζήτηση ενός "Πολιτισμού των Πολιτισμών". Με πρωτοβουλία του, μεταξύ άλλων, ιδρύθηκαν πολλοί νέοι πολιτιστικοί θεσμοί ενώ δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στη συνεργασία με διάφορα ξένα πανεπιστήμια για την ανάπτυξη των Ελληνικών σπουδών. Μετά την ήττα του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές της 16ης Σεπτεμβρίου 2007 (στις οποίες εξελέγη πρώτος σε σταυρούς στην Περιφέρεια της Α' Θεσσαλονίκης) δήλωσε ότι προτίθεται να διεκδικήσει την αρχηγία του κινήματος. Ωστόσο, στις εσωκομματικές εκλογές της 11ης Νοεμβρίου 2007, δεν κατάφερε να πάρει την αρχηγία, καθώς οι εκλογές ανέδειξαν αρχηγό του ΠΑΣΟΚ και πάλι τον Γιώργο Παπανδρέου. Στις γενικές εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2009 επανεξελέγη βουλευτής της Α' Περιφέρειας Θεσσαλονίκης. Στις 7 Οκτωβρίου, μετά τη νίκη
Σωτηρέλης, Γιώργος Χ.
Συγγραφέας
Ο Γιώργος Σωτηρέλης γεννήθηκε το 1960 στη Θάσο. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Ξε κίνησε την επιστημονική του σταδιοδρομία το 1983, στο Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ως επιστημονικός συνεργάτης του καθηγητή Αριστόβουλου Μάνεση, υπό την επίβλεψη του οποίου εκπόνησε διδακτορική διατριβή. Σήμερα είναι καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι επίσης δικηγόρος και προϊστάμενος του Τμήματος Κοινοβουλευτικών Ερευνών και Μελετών της Βουλής των Ελλήνων. Έχει δημοσιεύσει έξι μονογραφίες, πολλές συμβολές σε συλλογικούς τόμους και μεγάλο αριθμό επιστημονικών και πολιτικών άρθρων.
Σημαντικότερα έργα:
- "Το δικαίωμα της λευκής ψήφου" (μονογραφία), Εκδ. Αντ. Σάκκουλα, 1988
- "Σύνταγμα και Εκλογές στην Ελλάδα, 1864-1909. Ιδεολογία και πράξη της καθολικής ψηφοφορίας" (μονογραφία), Εκδ. Θεμέλιο, 1991
- "Θρησκεία και Εκπαίδευση κατά το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση. Από τον κατηχητισμό στην πολυφωνία" (μονογραφία), Εκδ. Αντ. Σάκκουλα, 1993
- "Νομικοπολιτικά. Κριτικές παρεμβάσεις στην συνταγματική επικαιρότητα" (συλλογή άρθρων), Εκδ. Αντ. Σάκκουλα, 1998
- "Σύνταγμα και Δημοκρατία στην εποχή της 'παγκοσμιοποίησης'. Εναλλακτικές θέσεις και προτάσεις συνταγματικής πολιτικής, με αφορμή την φυγομαχία της "συναινετικής αναθεώρησης'" (μονογραφία), Εκδ. Αντ. Σάκκουλα, 2000
- "Το αβέβαιο συνταγματικό μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης" (συμβολή στον τόμο: Σύνταγμα, Ελληνική Πολιτεία, Ευρωπαϊκή Συμπολιτεία-Αφιέρωμα στον Δημήτρη Τσάτσο, Εκδ. Αντ. Σάκκουλα, 2004)
- "Τρομοκρατία, Πολιτικό Έγκλημα και Δημοσιότητα της Δίκης. Οι υποθέσεις της 17Ν και του ΕΛΑ υπό το πρίσμα της δημοκρατικής αρχής" (συμβολή στον τόμο: "Δημοκρατία-Ελευθερία-Ασφάλεια, Τιμητικός Τόμος για τον Ιωάννη Μανωλεδάκη", Εκδ. Αντ. Σάκκουλα, 2005)
- "Η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Προκλήσεις και προοπτικές μετά την συνταγματική αναθεώρηση" (μονογραφία), Εκδ. Προσκήνιο, 2002 (1η έκδοση), Εκδ. ΙΤΑ/Παπαζήσης, 2006 (2η έκδοση)
-"Κωλύματα εκλογιμότητας και ασυμβίβαστα βουλευτών. Στο μεταίχμιο δύο συνταγματικών αναθεωρήσεων" (μονογραφία), Εκδ. Αντ. Σάκκουλα, 2006
- "Η οικονομική κρίση ως ευκαιρία για την επαναθεμελίωση του κράτους" (συμβολή στον τόμο: Γ.Χ. Σωτηρέλη, Μ.Ν. Πικραμένου, Θ.Γ. Ξηρού, Η μεταρρύθμιση του κράτους στην εποχή των μεγάλων προκλήσεων, Εκδ. Παπαζήση, 2011)
- "Η συνταγματική ελευθερία στην εποχή των ραγδαίων αλλαγών. Προς μια νέα θεώρηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων;" (συμβολή στον τόμο: Ξ. Κοντιάδη, Φ. Σπυρόπουλου, Κ. Τσουκαλά (επιμ.), "Δημοκρατία, Σύνταγμα, Ευρώπη στην εποχή της κρίσης. Μελέτες στη μνήμη του Δημήτρη Θ. Τσάτσου", Εκδ. Σαββάλας, 2012)
- "Τα κοινωνικά δικαιώματα στη δίνη της οικονομικής κρίσης", Εφημερίδα Διοικητικού Δικαίου, 3/2013, σ. 298 επ.
- "Το Σύνταγμα στην εποχή της κρίσης. Προς ένα νέο συνταγματισμό;", συμβολή στον τόμο: Α-Ι. Δ. Μεταξά (Σχεδίαση του έργου-Εισαγωγικά Κείμενα), "Πολιτική Επιστήμη: Διακλαδική και συγχρονική διερεύνηση της πολιτικής πράξης, V". Πολιτικοί Θεσμοί. Δομές και Λειτουργίες, Εκδ. Ι. Σιδέρης, 2016
Κανελλοπούλου - Μαλούχου Νέδα Α.
Συγγραφέας
Η Νέδα Αθ. Κανελλοπούλου - Μαλούχου σπούδασε νομικά στο Στρασβούργο, και είναι επίκουρη καθηγήτρια Συγκριτικού Δημοσίου Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και δικηγόρος Αθηνών. Διδάσκει Συνταγματικό Δίκαιο, Συγκριτικό Συνταγματικό Δίκαιο και Ευρωπαϊκό Συνταγματικό Δίκαιο. Άλλες μονογραφίες της είναι: "Ο πολιτικός έλεγχος της συνταγματικότητας του νόμου, Μελέτη Συγκριτικού Συνταγματικού Δικαίου κατά το Δίκαιο της Ελλάδας, της Γαλλίας και της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας" (διδ. διατρ., 1989), "Η κομματική δραστηριότητα των δημοσίων υπαλλήλων, Συμβολή στην ερμηνεία του άρθρου 29 παρ. 3 του Συντάγματος του 1975/86 και του σχετικού νομοθετικού πλαισίου" (Αντ. Σάκκουλας, 199ο), "Ζητήματα μεθόδου του Συνταγματικού Δικαίου, Από τα αδιέξοδα της παραδοσιακής αντίληψης στο νεφελώδες μετά-το-μοντέρνο;" (Αντ. Σάκκουλας, 1995). Είναι παντρεμένη με τον δημοσιογράφο Γεώργιο Π. Μαλούχο και έχουν δύο κόρες.
Κατρούγκαλος, Γιώργος Σ.
Συγγραφέας
Ο Γιώργος Κατρούγκαλος είναι συνταγματολόγος, καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο.
Χρυσόγονος, Κώστας Χ.
Συγγραφέας
Ο Κώστας Χ. Χρυσόγονος γεννήθηκε το 1961 στις Σέρρες και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, όπου σπούδασε νομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Το 1987 ανακηρύχθηκε διδάκτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Αννόβερου και το 2003 εκλέχθηκε ομόφωνα καθηγητής (πρώτης βαθμίδας) στη Νομική Σχολή του Α.Π.Θ, με γνωστικό αντικείμενο το Συνταγματικό Δίκαιο. Έχει διδάξει ακόμη στην Εθνική Σχολή Δικαστών, στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και ως επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια Ρέγκενσμπουργκ και Αννόβερου. Είναι συγγραφέας περίπου είκοσι βιβλίων και άνω των ογδόντα επιστημονικών μελετών σε νομικά περιοδικά ή συλλογικά έργα στην ελληνική, την αγγλική και τη γερμανική γλώσσα. Επίσης, αρθρογραφεί συχνά στον ημερήσιο Τύπο και ασκεί ενεργό δικηγορία.
Μεταξάς, Αναστάσιος - Ιωάννης Δ.
Συγγραφέας
Ο Α-Ι. Δ. Μεταξάς, Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Επίτιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου (2012) έχει διατελέσει Προσκεκλημένος Καθηγητής στα Πανεπιστήμια του Aix-en-Provence, της Βουδαπέστης (ELTE) και του Στρασβούργου (Universite R. Schuman, Ecole Doctorale). Στο τελευταίο διοργανώθηκε, το 2008, Διεθνής διάσκεψη, "Conference Metaxas", με θέμα "Art et Pouvoir: a propos des peintures diachroniques". Το 2010 ανακηρύχθηκε Επίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Κρήτης στο πλαίσιο του Διεθνούς Συνεδρίου που οργανώθηκε με θέμα: "Πολιτική Επιστήμη-Σύγχρονα διακυβεύματα και η συμβολή του Α-Ι. Δ. Μεταξά". Είναι τακτικό Μέλος της "Ανεξάρτητης Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα" και εκπρόσωπός της στην Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου καθώς και Μέλος των Διοικητικών Συμβουλίων του "Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου" και του "Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης" στο οποίο είναι Εντεταλμένος Σύμβουλος.
Τα ενδιαφέροντά του, μέσα από τα βιβλία του, τα άρθρα του και τις "Επιφυλλίδες" του στην εφημερίδα "Το Βήμα", εστιάζονται στη μελέτη του πολιτικού λόγου και στα φαινόμενα μετάθεσης εξουσίας από τις θεσμικές σε άτυπες μορφές.
Μαντζούφας, Παναγιώτης Γ.
Συγγραφέας
Ο Παναγιώτης Μαντζούφας είναι επίκουρος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου του τμήματος Νομικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Μελισσας, Δημήτρης Κ.
Συγγραφέας
Ο Δημήτρης Μέλισσας είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο.
Μανιτάκης, Αντώνης Ν.
Συγγραφέας
Ο Αντώνης Μανιτάκης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1944, όπου μεγάλωσε και σπούδασε νομικά. Διδάκτωρ νομικής του Ελεύθερου Πανεπιστημίου των Βρυξελλών, εξελέγη, το 1982, καθηγητής στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (διαδεχόμενος τον Αριστόβουλο Μάνεση), όπου δίδαξε, έκτοτε, τα μαθήματα του Συνταγματικού Δικαίου, της Πολιτειολογίας, των Συνταγματικών Ελευθεριών και του Δικαστικού Ελέγχου της Συνταγματικότητας των νόμων, σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, ως τη συνταξιοδότησή του, τον Σεπτέμβριο του 2011. Δίδαξε, επίσης, ως επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια του Μονπελιέ (1987), του Παρισιού Χ (1989), της Ρώμης (1994), της Ναντ (2002) και εργάστηκε ως επισκέπτης ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον στις ΗΠΑ (1998-99). Επίσης, δίδαξε από το 2004 έως το 2010 στα θερινά σεμινάρια της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου των Μονπελιέ, θέματα Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου. Έχει ασκήσει καθήκοντα αναπληρωτή Προέδρου του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης (1997-1999) και συμμετέχει ενεργά στις δραστηριότητες του Ευρπωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ. Είναι ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Πολιτών Θεσσαλονίκης για το Περιβάλλον και τον Πολιτισμό, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και πρόεδρος του Ομίλου Συνταγματολόγων "Αριστόβουλος Μάνεσης". To 2007 τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με το Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας που απονέμεται στη μνήμη των καθηγητών Ξανθόπουλου και Πνευματικού, υπό την αιγίδα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Στις 17 Μαΐου 2012 διορίστηκε υπηρεσιακός Yπουργός Eσωτερικών στην κυβέρνηση Παναγιώτη Πικραμμένου, που ανέλαβε τη διεξαγωγή των γενικών εκλογών. Στις 21 Ιουνίου 2012, μετά από πρόταση του κόμματος της Δημοκρατικής Αριστεράς (ΔΗΜΑΡ), συμμετείχε στην κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, ως Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.
Παυλόπουλος, Προκόπης Β. 1950
Συγγραφέας
Ο Προκόπης Παυλόπουλος, νομικός, πανεπιστημιακός και πολιτικός, γεννήθηκε στην Καλαμάτα το 1950, οπότε και τελείωσε το Λύκειο. Αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1973 και συνέχισε, σε μεταπτυχιακό επίπεδο, τις σπουδές του στο Παρίσι. Το 1977 αναγορεύθηκε διδάκτωρ (Doctorat d' Etat) του Πανεπιστημίου Paris II, στο οποίο αργότερα (1986) δίδαξε και ως Επισκέπτης Καθηγητής. Το 1982 διορίσθηκε Εντεταλμένος Υφηγητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και, μετά από διαδοχικές κρίσεις στις βαθμίδες του Επίκουρου Καθηγητή και του Αναπληρωτή Καθηγητή, εξελέγη Καθηγητής της ίδιας Σχολής το 1989. Από την πλειάδα των έργων του στον επιστημονικό χώρο ξεχωρίζουν "La directive en droit administratif", Paris, 1978, "Η συνταγματική κατοχύρωση της αιτήσεως ακυρώσεως: Μια σύγχρονη άποψη του κράτους δικαίου", 1982, "Μαθήματα διοικητικής επιστήμης", 1983, "Η αστική ευθύνη του Δημοσίου", Ι, 1986, ΙΙ, 1989, "Εγγυήσεις του δικαιώματος δικαστικής προστασίας στο ευρωπαϊκό κοινοτικό δίκαιο", 1993, "Η σύμβαση εκτέλεσης δημόσιου έργου", 1997 κ.λπ. Στον πολιτικό στίβο, το 1974-1975 διετέλεσε Γραμματέας του πρώτου (προσωρινού) Προέδρου της Δημοκρατίας Μιχαήλ Στασινόπουλου. Μεταξύ 1989-1990 ήταν μέλος της Οικουμενικής Κυβέρνησης Ξ. Ζολώτα, στην οποία μετείχε ως Αναπληρωτής Υπουργός Προεδρίας, αρμόδιος για τα ΜΜΕ και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος. Από το 1990 ως το 1995 υπήρξε Διευθυντής του Νομικού Γραφείου της Προεδρίας της Δημοκρατίας επί προεδρίας Κωνσταντίνου Καραμανλή. Μεταξύ 1995 και 1996 άσκησε καθήκοντα Εκπροσώπου Τύπου της Νέας Δημοκρατίας. Το 1996 εξελέγη Βουλευτής Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας και ως το 2000 άσκησε καθήκοντα Τομεάρχη Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης. Από το 2000 εκλέγεται συνεχώς Βουλευτής Α΄ Αθηνών. Μεταξύ 2000-2004 άσκησε καθήκοντα Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου της Νέας Δημοκρατίας. Και μεταξύ 2004-2009 διετέλεσε Υπουργός Εσωτερικών στις Κυβερνήσεις Κ. Καραμανλή. Από το 2015 είναι ο έβδομος Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας οπότε και έληξε η θητεία του Κάρολου Παπούλια.
