ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Περίληψη

Η Ιστορία της ελληνικής γλώσσας: από τις αρχές έως την ύστερη αρχαιότητα σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας και εκδόθηκε από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Την ευθύνη του σχεδιασμού είχε ο καθηγητής Γλωσσολογίας κ. Α.-Φ. Χριστίδης, Διευθυντής του Τμήματος Γλωσσολογίας του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας. Πρόκειται για συλλογικό έργο που αποτελείται από 123 κείμενα, συμβολές σαράντα Ελλήνων και τριάντα ξένων ειδικών επιστημόνων. Το έργο χωρίζεται σε εννέα ενότητες. Η πρώτη ενότητα συζητά τις βασικές όψεις του φαινομένου "γλώσσα". Κάθε συγκεκριμένη γλώσσα αποτελεί εκδοχή του φαινομένου αυτού, εμφανίζει δηλαδή τα βασικά σχεδιαστικά χαρακτηριστικά που το ορίζουν. Ακριβώς αυτή η βαθύτερη ενότητα, που απορρέει από την ενότητα της ανθρώπινης νόησης, οριοθετεί τη γλωσσική "μερικότητα", συνδέοντάς την με την "καθολικότητα" από την οποία "κατάγεται". Η δεύτερη ενότητα ασχολείται με τη διαπλοκή γλώσσας και ιστορίας στη διαμόρφωση της ελληνικής γλώσσας. Η τρίτη ενότητα περιγράφει το μωσαϊκό διαλέκτων που συγκροτούσαν την ελληνική γλώσσα μέχρι την ανάδυση της "κοινής" στα ελληνιστικά χρόνια. Η τέταρτη ενότητα περιγράφει τη δομή και την εξέλιξη της αρχαίας ελληνικής από τον 5ο αιώνα π.Χ. μέχρι την ύστερη αρχαιότητα: φωνολογία, μορφολογία, σύνταξη, λεξιλόγιο - συμπεριλαμβανομένων και των κυρίων ονομάτων. Το τελευταίο κέιμενο της ενότητας (Δ.12) επισημαίνει την "αναγγελία" της νεότερης ελληνικής στις κρίσιμες αλλαγές που συνδέονται με την "κοινή" και τα ελληνιστικά χρόνια. Η πέμπτη ενότητα εξετάζει τις επαφές της ελληνικής γλώσσας με άλλες γλώσσες. Στις επαφές αυτές εικονογραφείται με τον πιο προφανή τρόπο η ιστορικότητα της γλώσσας. Η έκτη ενότητα ασχολείται και αυτή με τη διαπολιτισμική επαφή μέσα από τη μεταφραστική δραστηριότητα, μια δραστηριότητα με μεγάλη ανάπτυξη στην ύστερη, κυρίως, αρχαιότητα. Η έβδομη ενότητα παρακολουθεί τις τύχες της αρχαίας ελληνικής στον χώρο της γραμματείας αλλά και των επιστημών (ιατρικής, φιλοσοφίας). Επιπλέον, εξετάζει τα ε