Στη μικρασιατική Μίλητο με την αλληλοδιάδοχη τριανδρία (Θαλής, Αναξίμανδρος, Αναξιμένης) ξεκινά η ελληνική επιστήμη και φιλοσοφία.
Παραμερίζεται η μυθική ερμηνεία του κόσμου και με πρωτόφαντη αυτοπεποίθηση εξετάζεται το οντολογικό πρόβλημα με υλιστική βάση.
Οι τρεις αντίστοιχα θέσεις για την αρχή των όντων (το νερό, το άπειρο, ο αέρας) δογματίζουν βέβαια αλλά με λογική επιχειρηματολογία.
Occiasione data γίνεται μια περιδιάβαση στον ευρύτερο χώρο της "προσωκρατικής" φιλοσοφίας.
Περίληψη
Στη μικρασιατική Μίλητο με την αλληλοδιάδοχη τριανδρία (Θαλής, Αναξίμανδρος, Αναξιμένης) ξεκινά η ελληνική επιστήμη και φιλοσοφία.
Παραμερίζεται η μυθική ερμηνεία του κόσμου και με πρωτόφαντη αυτοπεποίθηση εξετάζεται το οντολογικό πρόβλημα με υλιστική βάση.
Οι τρεις αντίστοιχα θέσεις για την αρχή των όντων (το νερό, το άπειρο, ο αέρας) δογματίζουν βέβαια αλλά με λογική επιχειρηματολογία.
Occiasione data γίνεται μια περιδιάβαση στον ευρύτερο χώρο της "προσωκρατικής" φιλοσοφίας.
Πληροφορίες προϊόντος
Συγγραφέας
Αναξίμανδρος,Αναξιμένης,Θαλής
Eκδότης
Ζήτρος
Επιμελητής Μαυρόπουλος, Θεόδωρος Γ.
Υπεύθυνος Σειράς Λυπουρλής, Δημήτριος Δ.
Υπεύθυνος Σειράς Ζήτρος, Κωνσταντίνος
Υπεύθυνος Σειράς Μαυρόπουλος, Θεόδωρος Γ.
Υπεύθυνος Σειράς Μαυρόπουλος, Θεόδωρος Γ.
ISBN
9789608437838
Κωδικός Ευριπίδη 010100032235
Έτος κυκλοφορίας 2006
Σελίδες 541
Διαστάσεις 19χ13
Βάρος 642 gr
Αναξίμανδρος
Συγγραφέας
Ο φιλόσοφος Αναξίμανδρος, από τη Μίλητο, μαθητής του Θαλή, γεννήθηκε στα 611 π.Χ. και πέθανε στα 547 π.Χ. Θεώρησε ως αρχή του κόσμου το "άπειρο", αμφισβητώντας έτσι την προηγούμενη θεώρηση του δασκάλου του με πνεύμα οξείας επιστημονικότητας. Συνέγραψε έναν πεζό λόγο στην ιωνική διάλεκτο, ο οποίος έχει διασωθεί αποσπασματικά. Θεώρησε το "άπειρο" ως πρωταρχική πηγή ζωής αφού παρατήρησε την αντίθεση μεταξύ θερμού και ψυχρού στοιχείου, μεταξύ υγρού και ξηρού. Η αρχή επομένως του κόσμου θα ήταν περισσότερο λογικό να αναζητηθεί σε μιαν άλλη πηγή που δημιούργησε αυτές τις αντιθέσεις, παρά να θεωρηθεί κάποιο από αυτά τα στοιχεία ως επικρατέστερο έναντι των άλλων και ως πρωταρχικό. Αυτή την άλλη πηγή λοιπόν ονόμασε "άπειρο", εκ του οποίου πορεύονται και τα υπόλοιπα στοιχεία της φύσης. Ο Αναξίμανδρος επιπρόσθετα σημείωνε: "τα πράγματα δίνουν ικανοποίηση και επανόρθωση το ένα στο άλλο για την αδικία, όπως αυτή καθορίζεται σύμφωνα με τις επιταγές του χρόνου". Αυτή η αντίληψη του δικαίου και της αδικίας επαναλαμβάνεται περισσότερο από μια φορές στην ιωνική φυσική φιλοσοφία και πάντοτε με την ίδια σύνδεση. Αναφέρεται στην κυριαρχία ενός φυσικού στοιχείου έναντι του άλλου. Ο σχηματισμός του κόσμου οφείλεται στο διαχωρισμό των αντιθέτων.
Η γη, θεώρησε ο Αναξίμανδρος, δε στηρίζεται πουθενά αλλά αιωρείται ελεύθερη στο διάστημα εξαιτίας δυνάμεων που ασκούνται πάνω της και αλληλοεξουδετερώνονται. Όσον αφορά το σχήμα της γης, έδωσε μια ενδιάμεση θεώρηση μεταξύ της θεωρίας του Θαλή -ότι η γη είναι δίσκος- και της θεωρίας των Πυθαγορείων -ότι η γη είναι σφαίρα-, ότι δηλαδή η γη είναι ένας ελλιπής κύλινδρος σε αναλογία με το σχήμα μιας κολόνας. Επίσης θεώρησε ότι τα έμβια όντα προήλθαν από τη θάλασσα. Ο Αναξίμανδρος εκτός της αδιαμφισβήτητης επιστημονικής του αξίας, επέδειξε υποδειγματικό θάρρος αμφισβητώντας ευθέως τα επιστημονικά πορίσματα της εποχής του, καθώς και τις αντιλήψεις της τότε πνευματικής ηγεσίας. Είναι οπότε αξιέπαινος τόσο ο ίδιος για την αξιόλογη στάση ζωής του, όσο και το πνευματικώς ελεύθερο κλίμα της εποχής που παραχωρούσε αφειδώς πεδία ανάπτυξης των υγιών, τεκμηριωμένων θεωριών, έστω κι αν αυτές έρχονταν σε κατά μέτωπο σύγκρουση με τα ως τότε καθιερωμένα.
Θαλής
Συγγραφέας
Ο Θαλής, θεμελιωτής της ελληνικής φιλοσοφίας και της μιλήσιας σχολής των κοσμολόγων, γεννήθηκε στη Μίλητο στα 636 π.Χ. και πέθανε σε ηλικία ενενήντα ετών. Ο Ηρόδοτος αναφέρει πως ο Θαλής κατόρθωσε να προβλέψει επιτυχώς μια ηλιακή έκλειψη. Η φιλοσοφία του βασιζόταν σε δυο προϋποθέσεις. Ότι η γη αποτελεί έναν επίπεδο δίσκο που επιπλέει στο νερό και ότι την αρχή του κόσμου αποτελεί το νερό. Όλα προέρχονται από το νερό και όλα καταλήγουν στο νερό. Αυτή η θεώρηση σημαίνει ότι το νερό αποτελεί το πρωταρχικό στοιχείο ύπαρξης και επομένως το οτιδήποτε άλλο στο σύμπαν είναι απλά μια τροποποίηση του ύδατος. Το νερό επικρατεί λοιπόν έναντι των άλλων δομικών φυσικών στοιχείων, της γης, της φωτιάς και του αέρα. Ο Αριστοτέλης αναφέρει πως ο Θαλής πιθανόν να άντλησε τη θεώρηση του αυτή από την παρατήρηση ότι το θρεπτικό στοιχείο όλων των όντων είναι το υγρό και επιπλέον αυτό είναι που κυριαρχεί ποσοτικά έναντι των άλλων τριών στοιχείων. Φυσικά καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισε και το γεγονός ότι ο ίδιος ο Θαλής προερχόταν από τόπο όπου η παρουσία του υγρού στοιχείου ήταν έντονη, επρόκειτο δηλαδή για παραθαλάσσια πόλη με ποτάμι και συχνές βροχοπτώσεις. Μια άλλη, ρηξικέλευθη για την εποχή, θεωρία του Θαλή είναι το ότι ο μαγνήτης έχει ψυχή. Για να καταλήξει σε αυτό το συμπέρασμα έθεσε ως ενδεικτικό στοιχείο που σημαίνει την ύπαρξη ψυχής την κίνηση. Ένα νεκρό σώμα εξάλλου δεν κινείται. Αφού λοιπόν ο μαγνήτης έλκει και έλκεται, δηλαδή κινείται, διαθέτει μια μορφή ψυχής. Ο Αριστοτέλης όμως παρατηρεί πως αν ο μαγνήτης διέθετε ψυχή, αναλογικά θα έπρεπε να διαθέτει και ορισμένες ανθρώπινες ιδιότητες, όπως βούληση, ανάληψη πρωτοβουλιών και ποικίλες ορέξεις. Με τον Θαλή ξεπερνάμε την εποχή των θεών και των ηρώων, καθώς και των κοσμολογικών θρησκευτικών δοξασιών. Πλέον τη γη δεν την στηρίζουν οι θεοί, αλλά εναπόκειται στην ανθρώπινη επιστημονική σκέψη να εξακριβώσει την ουσία και το σκοπό του κόσμου.
